7 Soruda Venezuela'da Tartışma Yaratan Kurucu Meclis
Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun isteğiyle ülkenin yeni anayasasını yazması için seçilen Meclisin takvimi ne olacak?
Venezuela'da halk Pazar günü Kurucu Meclisin üyelerini seçti.
Son olarak iki muhalif liderin gözaltına alındığı ülkede bu yeni yasama organının seçimi tartışmalı bir konu.
Zira muhalifler bu adımı hükümetin gücünü arttırma girişimi olarak görerek karşı çıkıyor.
Venezuela'da Kurucu Meclis ile ilgili tartışmaları 7 soruda derledik.
Kurucu Meclis tam olarak ne?
Kurucu Meclisler, yasama meclislerinin tersine, anayasa yapmak ya da uyarlamak gibi belirli bir amaç için seçiliyor.
Genelde, amaca ulaştığında ise feshediliyorlar.
Venezuela'da ise Kurucu Meclis, 1999'da selefi ve ustası Hugo Chavez iktidardayken yazılıp kabul edilen anayasayı yeniden yazmak isteyen Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro'un isteğiyle seçildi. Maduro neden Kurucu Meclis istedi? Aslında, 1999 anayasasını sürekli öven Maduro'nun bu anayasayı değiştirmek için Kurucu Meclis toplanmasını istemesi sürpriz oldu.
Nicolas Maduro, hükümet karşıtı gösterilerin yapıldığı sırada, 1 Mayıs'ta bu isteğini ilk kez duyurdu.
Hükümet karşıtı eylemlerde o zamana dek 30'a yakın kişi ölmüştü ve Venezuela lideri gerilimi azaltma baskısı altındaydı.
Maduro, Kurucu Meclisin "uzlaşma ve barışı" teşvik edeceğini söyledi ancak anayasayı yeniden yazmanın bu amaçlara ulaşmaya nasıl yardımcı olacağı konusunda herhangi bir ayrıntı vermedi.
Venezuela lideri ayrıca Kurucu Meclis'in kutuplaşmış ülkede diyalog kurulmasını sağlayacağını da belirtti.
Ancak muhalefet Maduro'nun Kurucu Meclis önerisini ve aday göstermeyi reddetti.
Muhalifler ayrıca 16 Temmuz'da kendi gayrıresmi referandumlarını düzenledi.
Venezuela'da ve ülke dışında yaşayan milyonlarca kişi muhaliflerin kurduğu sandıklarda oy kullandı.
Muhalifler 7 milyondan fazla kişinin Kurucu Meclisi reddettiğini söylüyor. Hükümet ise bu sayıya itiraz edip, gerçek rakamın bunun üçte biri bile olmadığını savunuyor.
Muhalifler Kurucu Meclisi neden reddetti? Muhalifler Kurucu Meclise birkaç gerekçeyle karşı çıkıyor.
Başsavcı Luisa Ortega'nın da aralarında bulunduğu bazı Venezuelalılar, Cumhurbaşkanı'nın önce referanduma gitmeden Kurucu Meclis toplama yetkisi olmadığını savunuyor.
Chavez'in 1999'daki anayasa değişikliği sırasında Kurucu Meclisi toplamadan önce böyle bir referanduma gitmiş olmasına dikkat çekiyorlar.
Ancak asıl itiraz noktaları bunu Cumhurbaşkanı Maduro'nun gücünü arttırma ve daha uzun süre iktidarda kalma çabası olarak görmeleri.
Yeni anayasa yazma süreci nedeniyle, bu yıl yapılması planlanan yerel seçimler ve Aralık 2018'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin erteleneceğini savunuyorlar.
Chavez yanlıları Meclis için ne diyor?
Bazı Chavistalar (Chavez yanlıları) Kurucu Meclise karşılar çünkü çok değer verdikleri mevcut anayasada herhangi bir değişikliğe gidilmesini istemiyorlar.
Diğerleriyse, başka bir hükümet gelse de Chavez'in başlattığı bazı sosyal programların değiştirilememesini sağlayacak bir şans olarak gördüklerinden Kurucu Meclise destek veiyor. Kurucu Meclis kimlerden oluşuyor? Kurucu Meclisin 545 üyesi var. Bazıları, sayının anlamlı bir tartışma yapılabilmesi için çok yüksek olduğunu ifade ediyor.
Hükümet, meclise aday olan 5500 kişinin, işçiler, kadınlar, yaşlılar ve yerliler de dahil olmak üzere hayatın her alanından geldiğini söylüyordu.
Ancak muhalifler seçimi boykot ettiği için, seçilenlerin çoğu hükümet destekçileri.
Maduro'nun eşi Cilia Flores ile her ikisi de Maduro'nun yakın müttefikleri olan Dışişleri Bakanı Delcy Rodriguez ve nüfuzlu parti üyelerinden Diosdado Cabello Kurucu Meclis'te. Kurucu Meclisin yetkileri ne olacak? Kurucu Meclis, anayasayı yaparken, Venezuela'nın yönetim şeklini köklü bir şekilde değiştirme potansiyeli de var.
1999'da son olarak toplantığında anayasa ele alınırken, yasama meclisi askıya alındı.
Muhaliflerin kontrolündeki Ulusal Meclis üyeleri buna izin vermeyeceklerini söylüyor.
Ancak yasalar yeniden yazılırken, Ulusal Meclisin nasıl faaliyet göstereceğini tahmin etmek zor.
Kurucu Meclisin yazacağı yeni anayasa ne zaman yürürlüğe girecek?
Herhangi bir zaman sınırı konulmadı. İşte tam da bu yüzden muhalefet tüm bunların, Maduro'nun daha fazla iktidarda kalabilmek için oynadığı bir oyun olduğunu savunuyor.
Yeni anayasanın bir referandumda kabul edilmesi gerekiyor ve hükümet de, yazılması tamamlandığında anayasanın referanduma götürüleceğini duyurdu.
Ancak muhalifler bu referandumun hiç yapılmayabileceğinden ve oylamadan önce Kurucu Meclisin yaptığı değişikliklerin yürürlüğe sokulabileceğinden kaygılı.
