ABD - Taliban görüşmeleri Trump'ın tweetleriyle nasıl çöktü?

ABD tarihinin en uzun savaşı olan Afganistan savaşını sonlandırmak için aylardır müzakereler yürütülüyordu. ABD Başkanı Trump'ın Cumartesi gecesi paylaştığı Twitter mesajları ise 18 yıldır devam eden savaşı bitirmek için üzerinde anlaşılan mutabakat metnini çıkmaza soktu.

Trump geçen hafta Afganistan'ın başkenti Kabil'de düzenlenen ve bir ABD askerinin öldüğü saldırıyı Taliban'ın üstlenmesini, anlaşmayı bitirme gerekçesi olarak öne sürüyor.

Taliban ise gerekirse yüz yıl daha savaşmaya hazır olduğunu söyleyerek, barış müzakerelerinin askıya alınması sonucu en büyük bedeli ABD'nin ödeyeceğini savundu.

Hafta sonu ne oldu?

ABD Başkanı Trump, Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani ve Taliban ile ABD başkanlarının yazlık konutu olan Camp David'de gizli görüşmeler yapmak üzere önceden anlaştıklarını yazdı.

Camp David'de Taliban ve Gani ile ayrı ayrı görüşülmesi ve mekik diplomasisi uygulanması öngörülüyordu.

Ancak Trump bu görüşmelerin geçen hafta Kabil'de düzenlenen saldırı nedeniyle iptal edildiğini, barış görüşmelerinin de durdurulduğunu söyledi.

Taliban üyelerinin 11 Eylül 2001 saldırılarının yıl dönümünden sadece birkaç gün önce ABD topraklarında ağırlanmasının planlanmasına tepkiler geldi.

ABD, 2001 yılında Taliban'ın 11 Eylül saldırılarını düzenleyen El Kaide üyelerini sakladığı gerekçesiyle Afganistan'ı işgal etmişti.

Ancak ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Pazar günü Fox News kanalında yaptığı açıklamalarda Trump yönetiminin pozisyonunu savundu ve daha önce de zorlu diplomatik temaslara ev sahipliği yapmış olan Camp David'in bu görüşmeler için özellikle seçildiğini belirterek "Neredeyse her zaman müzakere ettiğiniz kişiler iyiler olmuyor" demişti.

Müzakereler ne aşamadaydı?

ABD ve Taliban arasında müzakereler uzun süredir devam ediyordu.

Katar'ın başkenti Doha'da dokuz tur görüşme gerçekleştirilmişti.

3 Eylül Salı günü, ABD'nin müzakerecisi Zalmay Halilzad, tarafların bir barış anlaşması üzerinde prensipte anlaştığını duyurmuştu.

Anlaşma uyarınca ABD, 20 hafta içerisinde Afganistan'dan 5 bin 400 askerini çekecek, Taliban ise Afganistan topraklarının 'terör faaliyetleri' için kullanılmamasını garanti altına alacaktı.

ABD'nin Afganistan'da yaklaşık 14 bin askeri bulunuyor.

Ancak geçen hafta Kabil'de düzenlenen bir saldırıda ABD askerinin öldürülmesi ve saldırıyı Taliban'ın üstlenmesi sonrası Trump ülkesini görüşmelerden çektiğini duyurdu.

Taliban ne diyor?

Trump'ın tweetlerinin ardından Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, ABD'yi olgun davranmamakla suçladı, Trump yönetimini yeterli deneyime sahip olmamakla eleştirdi.

Taliban sözcüsü Afganistan hükümetiyle müzakerelerin ise devam edeceğini ve 23 Eylül'de görüşmelerin yapılacağını söyledi. Ancak Afganistan hükümeti 23 Eylül görüşmelerini teyit etmiş değil.

Perşembe günkü saldırıda ne olmuştu?

Geçen hafta Perşembe günü, Kabil'de bomba yüklü bir araçla gerçekleştirilen saldırıda 12 kişi hayatını kaybetmişti.

Saldırıda ölenler arasında bir ABD askeri, bir de Rumen NATO gücü askeri bulunuyordu.

Taliban, ABD ile yürütülen müzakereler sürecinde hiçbir zaman silahlı eylemlerini durdurma sözü vermemişti.

Bir yandan müzakereler devam ederken, diğer yandan Taliban'ın gerçekleştirdiği saldırılarda toplam 16 ABD askeri hayatını kaybetmişti.

Son haftalarda nüfusun yoğun olduğu yerleşim yerlerinde saldırıların artması, ülkede bir barış anlaşması imzalansa dahi ülkede şiddetin durmayacağı endişelerini artırıyordu.

Taraflar ne istiyor?

Donald Trump, 2016'da yürüttüğü seçim kampanyasında Afganistan savaşını sonlandırmayı vadetmişti.

ABD Başkanı son açıklamalarında ise Afganistan'daki asker sayısını 14 binden 8 bin 600'e çekmek olduğunu, Afganistan'daki ABD askeri varlığının devam edeceğini söylüyordu.

ABD'nin ülkeden tamamen çekilmesinin Afganistan'da büyük bir boşluk yaratacağı ve silahlı örgütlerin bu boşluğu doldurarak ülkeyi istikrarsızlığa sürükleyeceği uyarıları yapılıyordu.

Şu anda Taliban, 2001'deki ABD işgali öncesinde olduğundan daha fazla alanı kontrol altında tutuyor.

Taliban, ABD askerlerinin çekilmesi için bir takvim açıklanmadan Afgan hükümetiyle resmi müzakerelere başlamayı reddediyor.

ABD - Taliban barış mutabakatının, Afganistan içerisindeki barış görüşmelerine zemin hazırlaması ümit ediliyordu.

Afganistan'da Taliban ile varılacak anlaşmanın içeriği ne olursa olsun, örgütün dayattığı yaşam tarzının geri dönmesinden, hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasından endişe edenler de var.