Almanya'da halk 'kritik' seçimler için sandık başında

Almanya'da erken genel seçimler için oy verme işlemi başladı. Ülke tarihindeki en kritik seçimlerden biri olarak görülen bu seçim ABD ve AB tarafından da yakından izleniyor.

Seçim kampanyasının başını çeken konular ekonomi ve göç oldu.

Aşırı sağcı AfD Partisi'nin ciddi oy oranlarına ulaşması, geleneksel merkez sağ ve merkez sol partilerin gerilemesi siyasi dengeleri alt üst ederken, sandıktan nasıl bir koalisyon çıkacağı noktasında belirsizlik sürüyor.

69 yaşındaki muhafazakar lider Friedrich Merz'in Almanya'nın yeni başbakanı olması bekleniyor. Merz, AfD ile yakınlaştığı düşüncesi ile bir kısım seçmenin tepkisini çekiyor.

Merz'in lideri olduğu Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) kazanırsa, en azından bir başka partiyle, büyük olasılıkla hükümeti geçen yılın sonlarında çöken Olaf Scholz'un Sosyal Demokratları (SPD) ile ittifak kurması gerekecek.

Merz, en fazla oyu alan ikinci parti olması beklenen aşırı sağcı Almanya İçin Alternatif (AfD) ile bir koalisyon kurmayacağını açıkladı, ancak parti ile yakınlaşma hamleleri tepki topladı.

Seçimlerde 59 milyon 200 bin seçmen oy kullanacak. Anketler seçim gününden önce seçmenlerin yüzde 20'sinin kararsız olduğunu gösteriyordu.

Anketler 18:00'de (TSİ 20:00) kapanacak ve akşam saatlerinde sonuca dair ilk emarelerin gelmesi bekleniyor.

Almanya'nın yeni başbakanını dünya siyasetini etkileyebilecek önemli kararlar bekleyecek.

Ayrıca yeni hükümet orduya daha fazla bütçe ayrılması için baskı altında olacak.

Almanya Ukrayna'ya en fazla askeri yardım sağlayan ikinci ülke. Bir sonraki hükümet, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'yi "diktatör" olarak nitelendiren ve Rusya'ya karşı oluşturulan Batı bloğunu delen bir ABD başkanıyla karşı karşıya gelecek.

Alman siyasi liderleri ek olarak, AfD'nin başbakan adayı Alice Weidel ile görüşen ve aşırı sağla ittifak yapmama anlayışına son verilmesi çağrısında bulunan ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'ın tutumu karşısında şaşkınlığa uğradı.

Almanya'da aşırı sağ ile ittifak, ülkenin Nazi geçmişinden ötürü bir tabu olarak görülüyor ve "güvenlik duvarı" olarak adlandırılıyor.

Merz, geçen ay parlamentoda AfD tarafından desteklendiğinde, bu tabuyu yıkmak ve aşırı sağa göz kırpmakla suçlanmıştı.

Sığınmacılar için aile birleşimini sonlandırmayı ve polisin sınır dışı kararlarında yetkilerini artırmayı öngören yasa tasarısıyla puan toplamak isteyen Merz, bu konuda aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisinden de destek almıştı.

Ancak Alman Federal Meclisi'ndeki hararetli tartışmaların ardından yapılan oylamada Hristiyan Birlik partilerinin (CDU/CSU) sunduğu tasarı, 338 evet oyuna karşı, 350 hayır oyuyla reddedildi.

Aşırı sağın alacağı oylar merak konusu

AfD özellikle ülkenin doğusundaki eyaletlerde ilgi görüyor, ancak batıda da hızla büyüyor ve özellikle TikTok aracılığıyla genç Almanlar arasında yayılıyor.

AfD lideri Weidel'in kampanya videosu dört milyon izlendi.

Mesajı basit: "AfD'ye oy verin, güvenlik duvarını kırın ve Alman siyasetini değiştirin"

Cumartesi günü pek çok şehirdeyse aşırı sağa karşı protestolar düzenlendi.

AfD, AB'yi yeniden yapılandırmayı, olmuyorsa Birlik'ten ayrılmayı, Rusya ile ilişkileri onarmayı, iklim değişikliği önlemlerini iptal etmeyi ve nükleer santraller inşa etmeyi vaadediyor.

Mayıs 2024'ten bu yana gerçekleşen beş saldırının ardından sesi göç ve güvenlik konularında daha gür çıkıyor. Saldırılardan üçü Magdeburg, Aschaffenburg ve Münih'te, seçim kampanyaları sırasında gerçekleşti ve hepsinin göçmenler tarafından gerçekleştirildiği iddia ediliyor.

Cuma gecesi Berlin'deki Holokost anıtında gerçekleşen bıçaklı saldırı konuyu yeniden manşetlere taşıdı. Saldırıya uğrayan İspanyol turist ağır yaralandı, polis saldırganın Yahudileri öldürmek isteyen Suriyeli bir mülteci olduğunu açıkladı.

AfD, suç işlemiş göçmenleri sınır dışı etmek olarak tanımladığı "remigrasyon" (tersine göç) adı verilen tartışmalı bir politikayı hayata geçirmek istiyor. Ancak terim aynı zamanda göçmenlerin toplu sınır dışı edilmesi anlamında da kullanılıyor.

Başbakan nasıl seçiliyor?

Seçimlerde Federal Meclis'teki 630 sandalye için 4 bin 506 aday ve 29 siyasi parti yarışıyor.

Seçimden önce siyasi partiler başbakan adaylarını ilan ediyor. Ancak seçmenler, genel seçimlerde aslında doğrudan başbakana oy vemiyor. Seçmenler oylarıyla Federal Meclis'e gidecek milletvekillerini seçiyor.

Sandık başına giden her seçmen iki tercih yapacak. Seçim pusulasındaki "birinci oy" ile seçmen doğrudan kendi seçim bölgesindeki bir adaya oyunu verecek. "İkinci oy" ise seçmene istediği bir siyasi partiye oy verme imkanı tanıyor.

Başbakanı ise Federal Meclis seçiyor.

Seçimlerden birinci parti çıkan partinin başbakan adayı, koalisyon ortağı ya da ortaklarıyla yürütülen müzakerelerde uzlaşı sağlaması halinde, daha çok törensel bir rolü olan cumhurbaşkanı bu adayı meclise öneriyor.

Meclisteki oylamada mutlak çoğunluğun oylarını alması halinde başbakan yemin ederek görevine başlıyor.

Ancak bu süreç zaman alabiliyor. Özellikle koalisyon görüşmeleri haftalar hatta aylar sürebiliyor.

Türk adaylar için son durum ne?

Seçimlerde çoğu Sosyal Demokratlar ve Yeşiller'de olmak üzere, Türkiye kökenli adaylar da yarışacak. Seçim bölgelerinde doğrudan seçilebilecekler ve listelerde ilk sıralarda olanların sayısı yaklaşık 50 civarında.

Ancak yeni yasayla birlikte milletvekili sayısının azalacak olması, ayrıca SPD, Yeşiller'in oy oranının gerilemesinin de etkisiyle, yalnızca 15 kadar milletvekilinin seçilmesine kesin gözüyle bakılıyor.

Sol Parti ve BSW'nin barajı geçmesi durumunda, Türkiye kökenli vekillerinin sayısında artış bekleniyor.

Sağcı popülist AfD'nin listelerinde yer alan az sayıdaki göçmen kökenli arasında, Türkiye kökenli iki isim de dikkat çekiyor. Bunlardan biri kendisini "Hristiyan, bir anne ve gururlu bir Alman" olarak tanımlayan 1981 doğumlu Bilge Leyla, diğeri de 1990 doğumlu Kerim Denis Erdem.

Son yıllarda Alman vatandaşlığına geçen yarım milyon kişi bu seçimlerde ilk kez oy kullanacak. Bunların büyük bir bölümünü de Suriyeliler oluşturuyor.

Almanya'daki seçmenlerin yaklaşık yüzde 12'sini göçmen kökenliler oluşturuyor. Göçmen anne ve babanın çoğu olan ya da bizzat kendisi göçmen olan seçmen sayısı 7 milyon 100 bin, bunların yaklaşık 1 milyonu da Türkiye kökenli.