BBC araştırması: Facebook, Filistinli haber kaynaklarını nasıl kısıtlıyor?
BBC araştırmasına göre Facebook, İsrail-Hamas savaşı süresince Filistinli haber kuruluşlarının okurlarına ulaşmasını ciddi şekilde kısıtladı.
BBC araştırmasına göre Facebook, İsrail-Hamas savaşı süresince Filistinli haber kuruluşlarının okurlarına ulaşmasını ciddi şekilde kısıtladı.
Facebook verilerinin analiziyle yapılan araştırmada, Gazze ve Batı Şeria'dan oluşan Filistin bölgelerindeki haber kaynaklarının okur etkileşimleri, savaşın başladığı Ekim 2023'ten bu yana keskin şekilde düşüş yaşadı.
Meta adlı çatı kuruluşunun bir diğer sosyal platformu Instagram'a ait sızdırılan belgeleri de inceleyen BBC, bu platformda Filistinli kullanıcıların yorumlarının yine Ekim 2023'ten beri daha çok kısıtlandığı bilgisine erişti.
Facebook'un sahibi Meta, belirli bir görüşü kasıtlı olarak kısıtladığına dönük çıkarımların "kesin olarak yanlış" olduğunu savundu.
İsrail-Hamas savaşının başlamasıyla Filistin bölgelerine az sayıda muhabirin girmesine izin verildi. Bu gazeteciler ise yalnızca İsrail ordusunun eşliğinde bölgede bulunabildi.
Sosyal medya, Gazze içinden bilgi almak isteyenler için bu boşluğu dolduran bir işlev gördü. Palestine TV, Wafa haber ajansı ve Al-Watan News gibi Facebook sayfaları, dünya genelinde birçokları için önemli kaynaklar haline geldi.
BBC Arapça Servisi, Filistinlilerin öne çıkan 20 haber kuruluşuna ait Facebook sayfalarının etkileşim verisini derledi ve bunları yıllara göre karşılaştırdı.
Sosyal medya hesapları söz konusu olduğunda, etkileşim verisi, gönderilerin kaç kişi tarafından görüldüğünü anlamakta kilit önemde. Yorum sayısı, reaksiyon ve paylaşım sayıları bu veriye dahil ediliyor.
Savaş döneminde okur etkileşiminin artışa geçmesi beklenebilirdi. Ancak veriler, 7 Ekim 2023 sonrasında etkileşimlerin yüzde 77 düştüğünü gösteriyor.
Palestine TV, Facebook'ta 5,8 milyon takipçiye sahip. Bu haber kuruluşundan gazeteciler BBC ile paylaştıkları verilerde, Facebook gönderilerini gören kişi sayısının yüzde 60 düştüğünü ortaya koydu.
Gazeteci Tarık Ziyad, "Etkileşim tamamen kısıtlanmış durumda. Gönderilerimiz insanlara ulaşmıyor" diyor.
Geçtiğimiz yıl boyunca Filistinli gazeteciler çevrimiçi içeriklerinin Meta tarafından üstü örtülü şekilde engellendiğini söyleyerek endişelerini ifade ediyordu.
Bunu inceleyebilmek için BBC aynı dönemde 20 İsrailli haber kuruluşunun verilerini de ele aldı. Bunlar arasında Yediot Ahronot, Israel Hayom ve Channel 13 kuruluşları da var.
Bu sayfalar büyük oranda savaş odaklı içerikler paylaşmışlar fakat okur etkileşimleri aynı dönemde yaklaşık yüzde 37 artış göstermiş.
Meta daha önceden de Filistinliler ve insan hakları grupları tarafından, adil bir moderasyon sağlamamakla eleştirilmişti.
2021'de şirketin hazırlattığı bağımsız bir raporda, bunun kasıtlı olmaktan çok moderasyon ekibinde Arapça konuşan kişilerin olmamasına dayandığı değerlendirmesi yapılmıştı. Bazı kelime ve ifadelerin, öyle olmamasına rağmen "saldırgan" ya da şiddet içerikli olarak ele alınabildiği belirtilmişti.
Bunu test etmek için BBC, Arapça yayın yapan ancak Filistinli olmayan 30 haber kuruluşunun Facebook sayfalarının verilerini ele aldı. Bunlar arasında Sky News Arapça ve Al-Jazeera var.
Bu sayfaların etkileşimlerinde de yaklaşık yüzde 100 artış tespit edildi. Yani Filistinli haber kaynaklarının etkileşimlerindeki düşüş, içeriklerin Arapça olmasıyla açıklanamıyor.
BBC araştırmasına yanıt veren Meta, 2023 Ekim ayından itibaren politikasında "geçici tedbirlere" başvurduğunun gizli olmadığını kaydetti.
Meta, Hamas'ın ABD tarafından yaptırım uygulanan ve Meta'nın kendi politikaları gereği "tehlikeli örgüt" olarak ele alınan bir örgüt olmasına işaret ederek, bununla ifade özgürlüğü arasında bir denge güttüklerini söyledi.
Meta, genellikle savaşla ilgili içerikler paylaşan sayfaların az etkileşim aldığını da dile getirdi.
Sızdırılan Instagram belgeleri
BBC araştırma kapsamında Meta'nın hem mevcut hem de eski çalışanlarından beşiyle görüştü.
İsmini gizli tutan bir çalışan, Instagram algoritmasında yapılan değişiklikleri gösteren gizli bir belgeyi paylaştı. Bu değişikliğe göre, Filistinlilerin Instagram gönderilerine yaptıkları yorumlar daha sıkı denetleniyor.
BBC'ye konuşan çalışan, "Hamas saldırısından sonra bir hafta içinde, algoritma kodu Filistinlilere yönelik daha agresif hale getirildi" dedi.
İç yazışmalara göre bir mühendis buna itiraz etti ve bu değişikliğin "Filistinli kullanıcılara yönelik yeni bir önyargıyı sisteme ekleyeceğini" söyledi.
Meta bu adımı attığını doğruladı ancak bunun Filistin bölgelerinden gelen "nefret içerikli gönderilerdeki artışa yönelik" bir hamle olduğunu savundu.
Şirket, savaşın başında devreye giren bazı uygulamaların şu anda yürürlükte olmadığını söyledi ama bunun ne zaman değiştiğini belirtmedi.
Savaşın başından beri 137 Filistinli gazeteci öldürüldü, ancak az sayıda gazeteci bölgeden bildirmeye devam ediyor.
Gazze'nin kuzeyinde kalan az sayıdaki fotomuhabirden Omar el Qattaa, "Birçok bilgi, vahşet içerdiği için yayınlanamıyor. Örneğin İsrail ordusunun yaptığı bir katliamı kayda aldığımızda, bu video yayılmıyor" diyor ve ekliyor:
"Ancak zorluklara, tehlikelere ve sansüre rağmen Filistin'den içerik paylaşmaya devam etmek zorundayız."
