Ekvador bugün sandık başında: Bir zamanların güvenli ülkesi, uyuşturucu rotasının ilk durağı haline nasıl geldi?
Karteller bir zamanlar Güney Amerika'nın en güvenli ülkelerinden Ekvador'da korornavirüs pandemisi ve siyasi yozlaşmanın olumsuz etkilerini fırsata çevirdi.
Pazar gecesi bir WhatsApp mesajı geldi.
"İyi akşamlar Franki, ben Jalisco New Generation (Meksika uyuşturucu karteli). Eğer beni engellersen, sorun yaşarsın. 6 bin dolara ihtiyacım var - Seni, eşini ve çocuklarını izliyorum".
Bir muz üreticisi olan Franklin Torres bu mesajı görmezden geldi. Birkaç gün sonra, bu kez karısına mesaj gitti.
"Kocana kendini toplamasını söyle" diyordu, "Cezaevinden yazıyoruz ve pencerede haber bekleyen insanlar var".
Franklin bu tehditleri ihbar ettiğinde bir şeylerin düzeleceğine inanıyordu.
Ekvador Ulusal Muz Üreticileri Federasyonu Başkanı olarak, hükümete, kendilerini korumak için silah taşımalarına izin verilmesi konusunda baskı yapıyordu.
"Bu ülkede zor, 911 ya da polis devriyesi yok. İyi insanların da silahının olması, sadece kötülerin silah taşımasından daha iyi" diyor.
Ekvador dünyanın en büyük muz ihracatçısı ve kazançlı bir endüstri çünkü muz sandıkları Avrupa'ya ve başka bölgelere kokain taşımacılığı için popüler bir yöntem.
Meksika ve Kolombiya kartelleri, Ekvador'daki yerel çetelerin arasına sızdı.
Karteller bir zamanlar Güney Amerika'nın en güvenli ülkelerinden Ekvador'da korornavirüs pandemisi ve siyasi yozlaşmanın olumsuz etkilerini fırsata çevirdi.
Polis, yılın ilk altı ayında ülkede 3 bin 568 cinayet yaşandığını açıkladı. Bu önceki yılın yüzde 70 fazlası.
Bugün ülkede başkanlık seçimleri yapılacak. Geçtiğimiz hafta, adaylardan Fernando Villavicencio'nun öldürülmesi güvenlik endişelerini artırdı.
Siyasi danışman Oswaldo Moreno başkan adayının öldürülmesinin korkunç bir trajedi olduğunu belirterek ekliyor:
"Bu, 'öldürme politikasının' artık Ekvador kültürünün büyük ölçüde bir parçası olduğunu gösteriyor".
Buna Ekvador'un en geniş limanının bulunduğu ülkenin en büyük kenti Guayaquil'den daha güçlü bir örnek yok. Uyuşturucuyu ülkeden çıkarmak için konumu son derece uygun olduğu için şu anda ülkede suçun merkez üssü.
Başkan adayı Daniel Noboa, Perşembe günü seçim kampanyasının son etkinliği için Guayaquil'in en kötü bölgelerinden Duran'ı seçti. Ancak aynı zamanda bir çelik yelek giydi. Yol boyunca, herkesi paniğe sürükleyen bir silahlı çatışma yaşandı. Suç dolu şehirde buna sıkça rastlanabiliyor.
Noboa, etkinlik öncesi BBC'ye verdiği demeçte, "Ekvador'da güvenlikle ilgili durumu değiştirmeliyiz" dedi, başkan olursa önceliğinin işsizlikle mücadele olacağını ekledi:
"Sorun insanlara fırsat vermemek, bu örgütleri genç yeni üyelerle besliyoruz".
Ancak Ekvador gibi fakir bir ülkede bu zor bir görev ve uyuşturucu ticaretine karşı mücadelede yenilgi kaçınılmaz.
Duran'da suçun artmasıyla sokağa çıkma yasakları başladı. Uyuşturucu trafiğinin yoğun olduğu rotalara polis kontrol noktaları kuruldu ancak çetelerle karşılaştırınca polis yeterince donanımlı değil.
Şehrin bazı noktaları savaş alanlarını andırıyor. Çetelerin saldırmasının ardından bir bölgede polis karakolunun pencerelerine kum torbaları konuldu.
Bir diğerinde yaklaşık 20 devriye arabası park yerinde paslanıyor. Komiser Victor Quespás Valencia onları tamir edebilecek paraları olmadığını söylüyor.
"Çeteler bölge kazanmaya çalışıyor. Vahşi ölümlerle başa çıkmaya çalışıyoruz, insanları köprülerden asılmış ya da parçalara ayrılmış halde buluyoruz" diyor ve ekliyor:
"Uluslararası suç örgütleri insanları işe alıyor ve çok paraları var. Organize suç örgütlerinin gücü ile onları durdurmaya çalışan polisinkinin arasında büyük bir dengesizlik var".
Peki, bu seçimler Ekvador'un geleceğinde bir değişiklik yaratabilecek mi?
Organize suç uzmanı Pedro Granja, "Karteller ideolojisi olmayan suç örgütleridir" diyor:
"Yasa dışı uyuşturucu ticareti yapan suç örgütleri, şirket mantığıyla hareket ediyorlar. Şu anda piyasa araştırması yapıyorlar. İsterlerse seçimleri felç edebilirler mi göreceğiz".
Seçimlerden bağımsız olarak, uyuşturucu çeteleri insanların günlük hayatlarını etkilemeye başladı. Duran'daki evlerin pencerelerindeki parmaklıklar size güvenlik endişesinin boyutunu anlatıyor.
Duran'da dört çocuğuyla yaşayan Angie Fuentes, son yıllarda zorluklar yaşadığını anlatıyor. Babası Covid nedeniyle hayatını kaybetmiş.
Guayaquil şehri pandemiden çok kötü etkilendi. Çok sayıda kişi öldü ve yetkililer onlarla başa çıkamadı. Bedenler sokaklara yığılmıştı.
Aşı, virüsün yayılmasını azalttı. Suç çeteleri de şimdi haraç karşılığında güvenlik sağlamayı öneriyor ve buna yeni tip "vacuna" (İspanyolca aşı) adını veriyorlar.
Ancak bu da tam koruma sağlamıyor.
Angie geçtiğimiz ay kızının okulunun dışında bir komşularının vurularak öldürüldüğünü söylüyor. Ama yetkililer uzaktan eğitime geçmeyi reddediyor.
"Tek isteğim güvenlik. Çocuklarımızı okula kurşun yeme riski olmadan götürmemizin tek yolu bu" diyor.
Uzmanlar bunun bitmeyen bir savaş olduğunu söylüyor. Özellikle Avrupa'da, hatta Avustralya'da kokain talebi devam ederken.
"İç savaşı ya da ülkeler arasında savaşı bitirebilirsiniz" diyor Pedro Granja ve ekliyor:
"Ancak uyuşturucu trafiğini durdurmak tamamen imkansız, insanlar uyuşturucu almaya devam edecekler".
