Irak'ta siyasi blokların boykotu ardından cumhurbaşkanı seçimi ertelendi

???????

Irak Meclisi, ülkedeki başlıca siyasi blokların boykotu ardından, bugün yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimini süresiz olarak erteledi.

Genel seçimlerin üzerinden dört aya yakın zaman geçmesine rağmen hâlâ başbakanını da seçemeyen ülkede siyasi kriz derinleşiyor. Meclis'in bugün toplanıp yeni cumhurbaşkanını seçmesi gerekiyordu.

Ancak hafta sonunda Şiiler, Sünniler, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Türkmenler cumhurbaşkanı seçimi için düzenlenecek oturuma katılmama kararı aldı.

2003'te ABD işgali sonrası kurulan siyasi denklem gereği cumhurbaşkanı Kürt, başbakan da Şiilerden seçiliyor. Ancak Kürtleri temsil eden Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasında cumhurbaşkanı adayı konusunda anlaşma sağlanamadı.

KDP, eski Dışişleri ve Maliye Bakanı Hoşyar Zebari'yi aday gösterdi. KYB ise mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salih'in adaylığını açıkladı. İki parti arasında tek aday çıkarmak için yürütülen müzakerelerden sonuç alınamadı.

KDP'nin adayı Zebari geçen günlerde başkent Bağdat'ta Şii, Sünni, Türkmen ve Hristiyanları temsil eden siyasi grupları ziyaret ederek bugünkü oturum için destek istemişti. Berhem Salih de Bağdat'taki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda siyasi grup temsilcileriyle görüşmeler yapmıştı.

Yeter sayıya ulaşılamadı

Cumhurbaşkanını seçmek için 329 sandalyeli Mecliste üçte iki çoğunluk gerekiyor.

Ancak Pazartesi günü sadece 58 vekilin oturuma katıldığı ve bu yeter sayıya ulaşılamadığı bildirildi.

Sünni milletvekili Mişan Caburi, "Cumhurbaşkanı konusunda anlaşma sağlanamadığı için siyasi partilerin çoğu bugünkü oturumu boykot etti. Anlaşma sağlanıncaya kadar meclis toplanmayacak" dedi.

Irak'ta Ekim'de yapılan seçimlerde en fazla oyu Şii din adamı Mukteda Sadr'ın partisi almış ve parlamentodaki sandalye sayısını artırmıştı.

O zamandan beri siyasi gruplar arasındaki yoğun müzakereler, Mustafa el-Kadhemi'nin yerini alacak yeni başbakanı belirlemek için çoğunluk koalisyonu kurmayı başaramadı.

Mukteda Sadr liderliğindeki 73 sandalye sahibi en büyük blok, Cumartesi günü, cumhurbaşkanı seçimini boykot edeceğini ilan etti.

Ardından, Sadr'ın müttefiki Meclis Başkanı Muhammed el-Halbussi liderliğindeki 51 sandalyesi olan Egemenlik Koalisyonu boykot kararını açıkladı.

31 sandalyeye sahip Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) de "siyasi bloklar arasındaki istişareleri ve diyaloğu sürdürmek" için seçime katılmayacağını duyurdu.

Diğer bir kilit blok olan ve birkaç Şii partiyi bir araya getiren Koordinasyon Çerçevesi de son siyasi kargaşayı gerekçe göstererek oturumun yapılmaması gerektiğini söyledi.

Yolsuzluk iddiaları

Pazar günü, Irak Yüksek Mahkemesi, Salih'in en önemli rakibi Hoşyar Zebari'nin adaylığını askıya aldı.

Mahkeme, KDP'li eski dışişleri bakanı Zebari'ye yönelik yolsuzluk suçlamalarını gerekçe gösterdi. 68 yaşındaki Zebari, iddiaları yalanladı.

Zebari Cuma günü yaptığı bir televizyon röportajında, "Hiçbir mahkemede mahkûm olmadım" demişti.

25'e yakın adaydan biri olan Salih, KDP'nin Irak Kürdistanı'ndaki ana rakibi olan Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni (KYB) temsil ediyor.

'Pasta paylaşımı'

Cumhurbaşkanı seçiminin ertelenmesi Irak'ın siyasi sorunlarını daha da ağırlaştırıyor. Cumhurbaşkanı aynı zamanda, seçildikten sonraki 15 gün içinde parlamentodaki en büyük bloktan bir başbakanı belirlemekle görevli.

Şiiler arasından belirlenmesi gereken başbakanın hükümetini kurmak için bir ay süresi olacak.

Sadr'ın bloğu, "ulusal çoğunluk hükümeti" için yeterli sandalyeye sahip olduğunu iddia ediyor.

Ancak, Şii çatı kuruşu Koordinasyon Çerçevesi (88 milletvekili), kendi gruplarının en büyük olarak tanınması için Yüksek Mahkemeye başvurdu.

Yüksek mahkeme, meclis bloklarının boyutu değişebileceği için şimdi karar veremeyeceğini söyleyerek bu talebi reddetti.

AFP'ye konuşan Iraklı siyasi yorumcu Hamzeh Hadad, "herkes pastayı nasıl paylaşacağını biliyor" ama "kimse nasıl muhalefette olunacağını bilmiyor" dedi.