İspanya ekonomisi Avrupa'nın büyüme lokomotifi haline nasıl geldi?
Covid sonrası dönemdeki turizm patlaması euro bölgesinin dördüncü ekonomisinin, 3.2'lik bir büyüme ile Almanya, Fransa ve İtalya'yı kolayca geride bırakmasını sağladı.
İspanya'nın orta kesiminde bulunan Segovia kentini, soğuk bir kış günü ziyaret eden turistler Roma dönemi kalıntılarını geziyor.
Ziyaretçilerin çoğu İspanyol.
Ancak kentin kadim tarihi ve etkileyici konumu Avrupalı turistlerin yanı sıra Asya ve Latin Amerika'dan ziyaretçileri de buraya çekiyor.
Bu kentli bir rehber Elena Mirón, pandemi sırasında "turizm belki de asla eskisi gibi olmayacak' diye düşündüğü anlar olduğunu anlatıyor.
Bugünse her şeyi "çok iyi" olarak tanımlıyor.
"Bu yılın 2024 gibi iyi bir yıl olacağını hissediyorum. Mutluyum çünkü sevdiğim bu işten geçinebiliyorum" diyor.
İspanya 2024'te ülke rekoru olan 94 milyon turisti ağırladı.
100 milyon turist çeken Fransa ile dünyanın en büyük turist merkezi olmak için yarışıyor.
Covid sonrası dönemdeki turizm patlaması euro bölgesinin dördüncü ekonomisinin, 3.2'lik bir büyüme ile Almanya, Fransa ve İtalya'yı kolayca geride bırakmasını sağladı.
Alman ekonomisi 2024'te yüzde 0,2 daralırken, Fransa yüzde 1,1, İtalya yüzde 0,5, İngiltere ise yüzde 0,9 oranında büyüyebildi.
Tüm bu veriler, The Economist dergisinin İspanya'yı dünyanın en iyi performans gösteren ekonomisi olarak göstermesini açıklıyor.
Sol partilerin liderliğindeki koalisyonun Ekonomi Bakanı Carlos Cuerpo, "İspanyol modelinin başarısının arkasında dengeli bir model var, bu da sürdürülebilir bir büyüme getiriyor" diyor.
Cuerpo, 2024'te euro bölgesindeki büyümenin yüzde 40'ının İspanya kaynaklı olduğuna işaret ediyor.
Turizmin öneminin altını çizen Bakan Cuerpo, finansal hizmetler, teknoloji ve yatırımları da Covid sonrası büyümenin lokomotifleri olarak sayıyor.
İspanya'nın Covid sonrası kalkınma süreci, Avrupa Birliği'nin Yeni Nesil programının sağladığı fonlarla da destekleniyor.
Ülkenin 2026'ya kadar bu fonlardan 169 milyar dolar alması bekleniyor ki bu da ülkeyi İtalya ile bu fonların en büyük alıcısı yapıyor.
İspanya bu fonları demir yolu ağını geliştirmeye, kasaba ve şehirlerdeki düşük emisyon bölgelerine, elektrikli araç endüstrisine ve küçük işletmelere verilen sübvansiyonlara yatırıyor.
İspanya'daki IESE Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan María Jesús Valdemoros, artan enerji fiyatlarının bazı diğer Avrupa ülkelerindeki büyüme lokomotifi endüstrileri baltaladığına işaret ediyor.
Bununla birlikte Çin ve diğer Asya ülkeleriyle rekabet, ticaret savaşları ve yeşil ekonomiye geçiş de Avrupa'nın ana ekonomilerindeki büyüme yavaşlamasının nedenleri arasında gösteriliyor.
Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgali ve tedarik zincirindeki sıkıntılar, o yıl yüzde 11'lik bir enflasyon yarattı. Özellikle enerji fiyatları İspanya'da haneleri vursa da bu kriz hızlı atlatıldı. İki yıl sonra enflasyon yüzde 2,8'e düştü.
Madrid hükümeti, enerji faturası desteklemeleri, asgari ücret artışları ve toplu taşımanın teşvik edilmesinin, enerji fiyatları krizinin hafif atlatılmasına yardımcı olduğunu değerlendiriyor.
İspanya ve Portekiz hükümetleri, Avrupa'daki enerji krizinin zirvesinde, Birlik yönetimi ile enerji faturalarını düşürmek için istisnai bir müzakere yürüttü. Tüketici faturalarını düşürmek için elektrik üretiminde kullanılacak gazın fiyatına tavan fiyat koymalarına izin verildi.
Bakan Cuerpo, bu tür önlemlerle, ekonomik çalkantılara karşı ülkesinin geleneksel kırılganlığını dengelemeye yardımcı olduklarını savunuyor.
Ülkenin yeşil enerji üretimi sürdürülebilirliğe geçiş yanında, yatırımı teşvik etmesi açısından da olumlu bir faktör olarak ele alınıyor.
İspanya, AB'deki en büyük ikinci yenilenebilir enerji altyapısına sahip.
Seat ve Cupra'nın İngiliz doğumlu CEO'su Wayne Griffiths'e göre, Avrupa'nın ikinci büyük otomobil üreticisi olan ülke için bu durum bir nimet anlamına geliyor.
İspanyol elektrikli araç üretimi Avrupa'nın geri kalanına kıyasla geride olsa da, Griffiths bu alanda muazzam bir potansiyel görüyor:
"Başarılı olmak için ihtiyaç duyduğumuz tüm faktörlere sahibiz; rekabetçi ortam, iyi eğitimli insanlar ve iyi bir enerji politikası.
"Kirli enerji kullanıyorsanız sıfır emisyonlu otomobiller üretmenin bir anlamı yok."
Bu olumlu yönlere rağmen, İspanya ekonomisinin uzun süredir devam eden bir zayıflığı kronik hale gelen işsizlik sorunu. Ülkedeki işsizlik oranı Birlik ortalamasının iki katına karşılık geliyor.
Ancak bu sorun da iyileşme gösteriyor. 2024'ün son çeyreğinde yüzde 10,6'ya düşerek işsizlik verisi 2008'den bu yana en düşük seviyesine geriledi.
İspanya'da istihdama katılan kişi sayısı artık 22 milyona ulaşarak rekor seviyeye ulaştı.
İş güvenliği garantisini teşvik eden bir istihdam reformu bunun temel nedeni olarak görülüyor.
Bu reform, kısa süreli kontratları kısıtlarken, kalıcı sözleşmeleri teşvik etti. İstihdamı düşürmeden, geçici işlerde çalışan sayısını azalttı.
Göçmenler ülkede siyasi tartışmalara yol açsa da, hızla yaşlanan bir nüfusa sahip ülkedeki birçok kişi, göçmenlerin işgücü piyasasına dahil edilmesinin kilit önemde olduğuna işaret ediyor.
Sosyalist başbakan Pedro Sánchez, göçmenlerin ülkenin iş gücüne katkısının çok önemli olduğunu savunuyor.
Avrupa Komisyonu, İspanya'nın 2025'te de AB ortalamasından fazla büyüme kaydedeceğini tahmin ediyor.
Ancak ufukta zorluklar da var.
Ülke ekonomisinin turizme olan bağımlılığı ile ve halkın bu sektöre karşı giderek artan tepkisi endişe yaratıyor.
Kamunun devasa borcu da endişe kaynağı.
IESE Üniversitesi'nden Valdemoros, mali istikrarsızlık yaratabilece bu dengesizliğin düzeltilmesi gerektiğini söylüyor.
Ülke genelinde bir konut krizi de yaşanıyor. Milyonlarca İspanyol, uygun fiyatlı konaklama bulmakta zorlanıyor.
Kutuplaşmış bir siyasi atmosfer içinde Başbakan Sánchez'in azınlık hükümetinin tüm bu çözmesi zor. Ancak en azından şimdilik İspanya Avrupa'da büyümenin lokomotifi olma statüsünün tadını çıkarıyor.
