İtalya'da hükümet krizi: Bu aşamaya nasıl gelindi?

İtalya'da geçen Perşembe günü Başbakan Mario Draghi'nin istifasını sunmasına yol açan siyasi krizden çıkış yolu aranıyor. Ülke içinden ve dışından Draghi'ye istifa kararından vazgeçmesi telkinleri gelirken erken seçim ihtimali gittikçe daha sık dillendiriliyor.

Yaklaşık 1.5 yıl önce kurulan ulusal birlik hükümetini dağılma aşamasına getiren kriz, kendi içinde çalkantılar yaşayan popülist 5 Yıldız Hareketi'nin kimlik krizinin bir sonucu olarak görülüyor.

Draghi'ye istifa kararı aldıran hamle, koalisyon ortağı 5 Yıldız Hareketi'nin geçen Perşembe günü Senato'da hükümete güven oyu vermemesi oldu. Hükümet güven oylamasını geçse de Draghi, liderlik ettiği koalisyonun ulusal birlik yapısının bozulduğu gerekçesiyle görevden ayrılma kararı aldı.

Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella istifa talebini reddetse de Draghi'nin görevi bırakmaya kararlı olduğu, gelecek hafta içinde bunu açıklayabileceği belirtiliyor.

Oy ve parlamenter kaybı

2018'de yapılan son genel seçimlerde oyların yüzde 32'sini alarak birinci parti olan 5 Yıldız Hareketi, aradan geçen 4 yılda desteğinin yaklaşık 3'te 2'sini kaybetti. Hareketten parlamentoya girenlerin yaklaşık yarısı da bu dönemde parti değiştirdi.

5 Yıldız Hareketi, 2018 seçimlerinden sonra kurulan her 3 koalisyon hükümetinde de yer aldı. Bu hükümetlerden ilk ikisine, hareketin şu anki lideri Giuseppe Conte liderlik etti. Conte'nin başbakanlık görevi, geçen yıl Şubat ayında Mario Draghi'nin dışarıdan başbakan atanmasıyla son buldu.

İtalya basınında son günlerde yapılan analizlerde, Conte'nin koltuğunu kaptırdığı Draghi'ye şahsi intikam hissiyle yaklaştığı iddiası da yer buluyor.

Roma'nın çöp sorunu rol oynadı

Giuseppe Conte liderliğindeki 5 Yıldız Hareketi, Perşembe günkü güven oylamasına katılmama kararlarını açıklarken bunun sebeplerinin başında Roma'da yapılması planlanan bir tesisi saydı.

Senato'da güven oylamasına sunulan pakette, başkentin müzmin çöp sorununa çare olarak planlanan bir atıktan enerji üretimi tesisi de yer alıyordu. 5 Yıldız Hareketi, yeterince çevreci olmadığı ve kuruluş ilkelerine aykırı olduğu gerekçesiyle bu tesise karşı çıkıyor.

Basındaki bazı yorumlarda ise Roma'nın bir önceki belediye başkanının 5 Yıldız Hareketi'nden olduğu hatırlatılarak, çöp sorunu konusunda o dönemki başkana verilmeyen yetkilerin şimdi Demokratik Parti yönetimindeki belediyeye verildiği, Giuseppe Conte'nin bundan rahatsızlık duyduğu iddiası da yer alıyor.

Ukrayna'ya silah yardımı

Conte le Draghi arasındaki ilk büyük zıtlık, Ukrayna'ya silah yardımı konusunda yaşanmıştı.

5 Yıldız Hareketi lideri Conte, silah desteğinin Ukrayna'daki savaşı uzattığı iddiasıyla İtalya hükümetinin bu yöndeki yardımlarına karşı çıkıyordu.

Ukrayna politikası konusundaki bu çatışma 5 Yıldız Hareketi'nden büyük bir kopuşa da yol açtı. Hareketin eski siyasi lideri ve mevcut hükümetin Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, Conte ile bu konuda yaşadığı anlaşmazlık üzerine geçen ay hareketten ayrıldı.

Di Maio'nun kurduğu "Gelecek İçin Birlikte" isimli yeni gruba 5 Yıldız Hareketi'nden onlarca parlamenter geçiş yaptı.

Dışişleri Bakanı Di Maio, eski partisini, yaşadığı destek kaybını tersine çevirebilmek için Draghi hükümetini devirmeye çalışmakla suçladı.

Hareket içinde huzursuzluk

Öte yandan 5 Yıldız Hareketi Perşembe günkü güven oylamasına katılmamış olsa da hükümetten çekilme kararı almış değil. Hareket'ten bakanlar da halen görevlerine devam ediyor.

Bu durum, 5 Yıldız içinde yeni huzursuzluk ve bölünmelere yol açıyor. Bu sabahki ulusal gazetelerin birçoğunun manşetlerinde 5 Yıldız Hareketi (M5S) içindeki bu görüş ayrılıkları yer aldı.

Ülkenin en büyük gazetelerinden La Repubblica, "M5S'de bakanlar konusunda da kavga" başlığının altında, "Parti içinde çatlaklar büyüyor" diye yazdı.

Corriere della Sera da "M5S'de kaos, seçimler gittikçe yaklaşıyor" manşetiyle çıktı.

Giuseppe Conte'nin, popülist 5 Yıldız Hareketi'nin yükselişinde büyük rol oynayan ancak son zamanlarda canlılığını yitiren sistem karşıtı, muhalif kimliği yeniden parlatmak istediği üzerinde duruluyor.

Ancak Ukrayna'daki savaş, pandemi, enerji krizi ve ekonomik kaygılar sürerken İtalya'nın siyasi istikrarsızlığa sürüklenmesinden endişe ediliyor.