Muhammed Deif: İsrail'in yıllardır öldürmeye çalıştığı Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları'nın lideri
Hamas'ın askeri kanadının başındaki Muhammed Deif bu yıla kadar İsrail'in beş suikast girişiminden kurtulmayı başardı.
Filistinli bir militan, bu ay cızırtılı bir ses kaydıyla İsrail'i tehdit etti. Mesajda Gazze Şeridi'ni yöneten Hamas'ın talepleri dinlenmezse, İsrail'in "ağır bir bedel ödeyeceği" belirtiliyordu.
Mesajın sahibi, Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları'nın bulunması zor lideri Muhammed Deif'ti.
İsrail'in en çok aradığı kişilerden Deif, mesajıyla 7 yıllık sessizliğini bozdu. Fakat tehdidi, 11 günlük çatışma sırasında pek dikkat çekmedi.
10-21 Mayıs arasında İsrail'in saldırıları sonucu Gazze'de en az 242 kişi hayatını kaybetti.
Birleşmiş Milletler yetkilileri bunlardan en az 129'unun sivil olduğunu söylüyor. İsrail ordusu 200 militanı öldürdüğünü öne sürüyor. Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar'a göre ise hayatını kaybeden savaşçılarının sayısı 80.
İsrail'in ölüm listesinde ilk sırada yer alan Deif ise öldürülemedi.
Amerikan New York Times gazetesine konuşan İsrail Ordu Sözcüsü Hidai Zilberman, "Operasyon boyunca Muhammed Deif'i öldürmeye çalıştık" dedi.
BBC'ye konuşan İsrail ordusundan bir yetkili de, çatışmalar sırasında iki kez Deif'i öldürmeye çalıştıklarını söyledi.
Deif, 20 yıldır bilinen yedinci suikast girişiminden de kurtulmayı başardı.
İsrail ordusu, yıllardır süren bu fare-kedi oyununda hedefe ulaşamadığı için öfkeli.
BBC'ye konuşan Orta Doğu Güvenlik Uzmanı Matthew Levitt, "İsrail ordusunda Hamas'ın askeri kanadı için eşsiz öneme sahip gördükleri insanların bir listesi var. Ve bu listenin tepesinde Muhammed Deif yer alıyordur" diyor.
Gazze'nin misafiri
Deif hakkında bildiklerimizin büyük bir kısmı İsrail ve Filistin basınında yer alan haberlerden geliyor.
1965'te Mısır'ın işgali altındaki Gazze'deki Han Yunus Mülteci Kampı'nda doğduğu söyleniyor.
Gerçek adı Muhammed Diab İbrahim al-Masri'ydi. Fakat İsrail'in hava saldırılarından kaçmasını da sağlayan göçebe hayat tarzı nedeniyle Arapça'da "misafir" anlamına gelen "deif", onun lakabı oldu.
Çocukluğu ve nasıl yetiştiği hakkında pek bir şey bilinmiyor.
Deif 1980'lerin sonunda Hamas kurulurken örgüte katıldı.
İsrail'e karşı silahlı mücadeleye inanan Deif, örgütün askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları'nda hızla yükseldi.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın eski terörle mücadele danışmanları arasında yer alan güvenlik uzmanı Matthew Levitt, Deif için "Hamas'ın içinde sertliğiyle tanınan biri" diyor; onun Hamas'ın 1990'larda öldürülen "mühendis" lakaplı bomba uzmanı komutanı Yahya Ayyaş'a yakın bir isim olduğunu söylüyor.
Ayyaş, İsrail'de 1990'ların başında bir dizi otobüs bombalamasından sorumlu tutuluyordu. 1996'da öldürülmesinin ardından daha fazla otobüs bombalandı.
Ayyaş'ın elinden tuttuğu Deif, bu intikam saldırılarının arkasındaki kişi olarak gösteriliyordu.
Eylemleri Deif'in şöhretini artırdı, örgüt içindeki konumunu yükseltti.
2002'de Hamas'ın kurucularından Salah Şehada'nın öldürülmesinin ardından, Deif Hamas'ın askeri kanadının başına geçti.
Deif liderliği döneminde Hamas'ın Kassam roketlerinin ve Gazze'nin altında örümcek ağı gibi yayılan tünelleri tasarlayan kişi olarak biliniyor.
Deif'in İsrail ordusuna yakalanmamak için hayatının büyük bir kısmını bu tünellerde geçirdiği ve Hamas'ı da oradan yönettiği düşünülüyor.
' 9 canlı kedi'
Deif için mahremiyet bir ölüm kalım meselesi olageldi.
2000'li yıllarda İsrail'in dört suikast girişiminde hayatta kalmayı başardı. Bu girişimlerin bir kısmında ağır yaralandı.
İsrail'in paylaştığı bilgilere göre bir gözünü ve bazı uzuvlarını da bu saldırılarda kaybetti.
BBC'ye konuşan eski bir İsrail askeri istihbarat yetkilisi, ağır yaralı olması nedeniyle onun bir daha eskisi gibi örgütü yönetemeyeceğinin düşünüldüğünü söyledi:
"İnsanlar bir lider veya askeri planlamacı olarak görev yapamayacağını düşünüyordu. Fakat mümkün olduğu kadar kısa sürede iyileşti."
Bu suikast girişimlerinden kurtulması onun "9 canlı kedi" olarak anılmasına yol açtı.
Deif'e yönelik beşinci suikast girişimi ise İsrail'in 2014'teki Gazze operasyonu sırasında yapıldı.
İsrail'in Şeyh Rıdvan mahallesine düzenlediği hava saldırısında Deif'in eşi Vidad ve küçük çocukları Ali öldürüldü. İsrail, Deif'in de evde olduğunu düşünüyordu fakat yanılmıştı.
Saldırıdan kısa süre sonra Hamas, Deif'in hâlâ hayatta olduğunu ve askeri operasyona liderlik ettiğini duyurdu.
Güvenlik uzmanları Deif'in İsrail ordusu tarafından bulunamamasında modern iletişim teknolojilerini kullanmamasının da payı olduğunu düşünüyor.
Matthew Levitt, "Telefon ve bilgisayar kullanmıyorsanız modern istihbarat servislerinin nerede olduğunuzu kestirmelerini zorlaştırmanın yolları vardır" diyor.
Eski İsrail askeri istihbarat yetkilisi ise geçmiş suikast girişimlerinin başarısızlığının arkasında Hamas'ın tünellerinin derinliği, civardaki sivilleri öldürme riski ve silahların düzgün çalışmaması gibi nedenlerin olabileceğini söylüyor.
Kritik role sahip, eşsiz biri
BBC'ye bilgi veren İsrail ordusundan bir yetkili Deif'e yönelik çalışmalarının devam ettiğini fakat konunun gizliliği nedeniyle daha fazla bilgi veremeyeceklerini söyledi.
Güvenlik uzmanı Levitt, İsrail'in pes etmemesine şaşırmıyor. Öte yandan İsrail'in başarısız suikast girişimlerinin Deif'i daha efsanevi bir hâle getireceğini söylüyor:
"İsrail'in onu yok etmek istemesinin ana nedeni eski toprak olması, öyle bir saygınlığı var.
"Başından beri örgütte olan kıdemli militanların sayısı az. O açıdan eşsiz biri."
Deif'in hayatına dair çok az şey biliniyor. Gazze sokaklarında bile Deif'i tanıyabilecek çok az kişi var.
Onun militanlığını destekleyenlerin sayısı ise daha bile az olabilir.
Anket sonuçlarından bahseden Levitt, Filistinlilerin, Hamas'ın en militan liderlerine karşı pek bir sevgi beslemediğini söylüyor.
Yine de ateşkes ilanının ardından Deif'in adına slogan atanlar vardı. Bazı Filistinliler, Gazze'deki yıkıntıların arasında ateşkesi kutlarken "Ruhumuzla ve kanımızla seni destekliyoruz Deif" diye bağırıyordu.
