Polonya cumhurbaşkanı eleştirilen basın özgürlüğü yasasını veto etti

Polonya hükümetinin 18 Aralık tarihinde sürpriz bir şekilde parlamentonun onayına sunup birkaç dakika içinde onaylattığı yeni medya yasası Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda tarafından bugün veto edildi.

İktidar partisi tarafından hazırlanan yeni medya yasası, muhalefete göre medyada aykırı sesleri susturmayı ve hükümeti eleştiren medya kanallarını kapatmayı amaçlayan hükümler içeriyordu.

Yeni yasansın en önemli maddesi, Polonya'da yayın yapan medya kurumlarının hisselerinin çoğunluğunun yalnızca Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) merkezli şirketlerde olabileceği hükmüydü.

Hedefte muhalif bir haber kanalı vardı

Yorumcular aslında bu hükmün belli bir TV kanalını susturmak amacıyla çıkarıldığı konusunda hemfikirdiler.

Polonya'da hükümet yanlısı devlet televizyonlarının karşısında, hükümetin faaliyetlerine eleştirel yaklaşan tek bir televizyon kanalı var: o da TVN24.

Bir haber televizyonu olan TVN24 kanalının gerisinde TVN şirketi var. Ve merkezi Hollanda'da olan bu şirketin hisselerinin çoğunluk mülkiyeti de Amerikan kanalı Discovery'ye ait.

Yeni medya yasasına göre mülkiyetinin en az yüzde 51'i AEA merkezli şirketlere ait olmadığı için hükümetin faaliyetlerine eleştirel bir gözle bakan ve bu doğrultuda yayın yapan TCN24 kanalının kapanması gerekiyordu.

Avrupa Ekonomik Alanı, Avrupa Birliği ülkeleri, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn'dan oluşuyor.

Polonyalılar özgür medya için sokağa çıktı

Yeni yasanın parlamentoda kabul edilmesinin adından Polonya'da medya özgürlüğünün korunması amacıyla gösteriler başlamıştı. Yasanın kabul edildiği Cuma gününü takip eden hafta sonu Polonya'nın yaklaşık yüz yerleşim biriminde halk yeni yasaya karşı sokaklara çıkmıştı.

Hükümet ise yeni yasanın ulusal çıkarlara hizmet ettiğini, Polonya'yı ülkede artan Rus ve Çin etkisine karşı korumayı amaçladığını ileri sürdü. Ancak ülkede medya alanında ulusal çıkarları tehdit edebilecek nitelikte Çin ya da Rus etkisinde olan medya kuruluşu bulunmuyor.

Dolayısıyla yeni yasanın basın özgürlüğünü kısıtlamak ve medya alanında hükümetin ağırlığını arttırmak için çıkarıldığı görüşü ağırlık kazandı.

Bu da hem Avrupa Birliği'nin ve hem de bir Amerikan şirketi hedef aldığı için Amerikan hükümetinin eleştirilerine neden olmuştu.

Veto gerekçesi: Ülkenin birlik ve bütünlüğe ihtiyacı var

Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda veto kararını gerekçelendirirken hem yeni yasayı protesto edenlere ve hem de Amerika'nın eleştirilerine hak verdi.

Duda yeni medya yasasına karşı çıkanların endişelerinde haklı olabileceklerini, ülkenin birlik ve bütünlüğe çok ihtiyacı olduğu bugünlerde ülkeyi böylesine kamplara ayırmanın tehlikelerine dikkat çekti.

Duda yeni yasanın Polonya'nın Amerika Birleşik Devletleri ile imzaladığı ekonomi ve ticaret anlaşmasıyla da çeliştiğini vurguladı.

Cumhurbaşkanının vetosunun ardından yeni yasanın bu şekliyle yasalaşamayacağı artık ortada. Çünkü Polonya anayasasına göre veto edilen bir yasanın tekrar cumhurbaşkanına gönderilebilmesi için parlamentoda yeniden görüşülmesi ve bu kez üçte ikilik bir çoğunlukla onaylanması gerekiyor.

Ancak iktidar partisi, parlamentoda böylesi bir çoğunluğa sahip değil.

Cumhurbaşkanı Duda, bu mevkiye gelmeden önce iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi'nin üyesiydi.