Rio de Janeiro: Durmadan Artan Şiddetin Gölgesindeki Kent
Brezilya'nın Rio kenti, Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapmasından bir yıl sonra, yine artan şiddetle karşı karşıya. Şiddet o kadar artmış durumda ki, çatışma yerlerini gösteren cep telefonu uygulaması bile geliştirilmiş.
Brezilya'nın en önemli kentlerinden Rio de Janeiro, geçen yıl tam da bu sıralarda, Olimpiyat Oyunları'nın coşkusundan geriye kalan yorgunluğunu gidermeye çalışıyordu.
Kentin şiddet konusundaki kötü şöhretine karşın, Rio'nın "harikulade kent" olan takma adını hak etmesi için çok şey yapılmıştı.
Gecekondu mahalleleri favelalara, çeşitli projelerle para akıtılmıştı.
Bu şekilde favelalarda polisin daha görünür kılınmasıyla, kontrolün uyuşturucu çetelerinden alınması amaçlanıyordu. Ancak yatırımlar büyük ölçüde boşa gitti.
Rio şimdi ise farklı cephelerde çeşitli zorluklarla karşı karşıya.
Eski Belediye Başkanı, Eduardo Paes hakkında Olimpiyat Oyunları ihalelerinden milyonlarca dolar rüşvet aldığı suçlamasıyla açılan soruşturmalar sürüyor.
Dahası geçen yıl Rio'da olağanüstü hal ilan edildi. Polis araçlarına yakıt alacak paranın bile olmadığı söyleniyor.
Rio'daki kriz, ölümcül sonuçlar da doğuruyor. Eyalette her 54 saatte, bir polis memuru öldürülüyor.
Bu yılın ilk altı ayında da yaklaşık 3 bin 500 kişinin cinayete kurban gittiği belirtiliyor. Bu da geçen yıla kıyasla yüzde 15 oranında bir artışa işaret ediyor.
Polisle girişilen çatışmalarda ölenlerin sayısı ise yüzde 45 arttı. Rio'da savaş Gazeteler her gün giderek artan şiddeti konu alan haberlerle dolu.
Hatta Jornal Extra adlı gazete, bu şiddet olaylarını duyurmak için ayrı bir bölüm bile açtı.
Son haftalarda sokaklara askerler yerleştirildi. Ancak bu güç gösterisinin işe yarayacağı konusunda herkes tam olarak ikna olmuş değil.
Cobacabana'daki bir süpermarkette çalışan Marcio Jorge, "Burada işler kontrolden çıktı. Evden bile çıkmak istemiyoruz, çünkü kendimizi güvende hissetmiyoruz. Mahallemde dün sekiz araç soyuldu ve her yerden silah sesleri geliyor. Sadece favelalarda değil. Güvensizlik her yerde" diyor.
Cep telefonları için 'çatışma uygulaması'
Şiddet olayları sürerken, Dennis Coli ve üç arkadaşının aklına parlak bir fikir geldi.
OTT (Onde Tem Tiretio - Nerede çatışma var" adlı bir uygulama geliştirdiler. Uygulama halka nerelerde çatışma olduğuna dair bilgi veriyor.
OTT'nin favelalarda ve şehirdeki diğer noktalarda güvenilir kaynakları var.
Bir çatışma ya da polis operasyonunu duyduklarında, bağlantılarından bunu doğrulamalarını istiyor ve iki dakika içerisinde Faceboot, Twitter ve Instagram gibi sosyal medya hesapları üzerinden takipçilerine uyarı yolluyor.
Coli, "Bir şeyler yapmalıydık çünkü hükümet bir şey yapmıyordu. Rio'da yaşanan şiddeti gözler önüne seriyoruz" diyor.
Cecilia Oliveira da Uluslararası Af Örgütü'nün yardımıyla Fogo Cruzado (Çapraz Ateş) adlı bir uygulama üzerinde çalışıyor.
Kentin her yanındaki çatışmalara tek başına yetişemediği için daha fazla kişi çalıştırmaya başlamış ve durumun yakın gelecekte düzelmeyeceğini düşünüyor.
Oliveira, "Durumumuz zaten zordu, bir de şimdi Sao Paulo'dan bir çete daha geldi. Sokaklarda çok fazla silah var" diyor.
Rio'daki mali sorunların da sorunu büyüttüğünü düşünüyor ve "Polise maaş ödeyemiyorsanız bu durumu nasıl düzelteceksiniz? Bu durumda bir çözüm düşünmek zor" diyor.
'Şiddeti polisle çözmeye çalışma hatası'
Ancak eski polis müdürü Ibis Pereira, Rio'nun sorununun, hükümetin şiddet olayları karşısında uyguladığı yanlış politikalar olduğu görüşünde.
Pereira, "Her dokuz dakikada, bir Brezilyalı ölürken ve dünya genelindeki cinayetlerin yüzde 10'u burada işlenirken, çok derinlerde bir sorun var demektir. Dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olmamıza rağmen, müthiş bir eşitsizlik var. Tarihten beri özellikle en yoksul yerlerdeki şiddet sorununu sadece polisle çözmeye çalıştık" diyor.
Pereira ayrıca, kentin yoksul yerlerini daha güvenli hale getirmek için yeterince şey yapılmadığı görüşünde.
Pek çok kişi de benzer şekilde düşünüyor.
Tüm bunlar olurken, masum aileler ise akla, hayale gelmeyecek şekillerde şiddetin ortasında kalıyor.
O Globo gazetesi, yüksek riskli alanlardaki okullar ve kreşler kapalı olduğundan yaklaşık 20 bin öğrencinin okullarına gidemediğini yazdı.
Ancak, Claudineia dos Santos Melo ve bebeği Arthur'un başına gelenler ise Rio'da herkesi şoka uğrattı.
Claudineia doğum yapmaya birkaç gün kala karnında vuruldu. Mermi bebeğe de isabet etti.
Küçük Arthur'un doğumu sezaryenle yapıldı ve durumu ciddiyetini uzun süre korudu. Küçük bebek, bu ay başında ise hayatını kaybetti.
Claudineia ve partneri Klebson da Silva, anne ve baba olmalarının ilk haftalarından keyif almaları gerekirken, Arthur için bir cenaze töreni düzenlediler.
Arthur, Rio'daki şiddetin en küçük kurbanı olarak kayıtlara geçti.
Claudineia ve partneri Klebson da Silva, anne ve baba olmalarının ilk haftalarından keyif almaları gerekirken, Arthur için bir cenaze töreni düzenlediler. Arthur Rio'daki şiddetin en ufak kurbanı oldu.
