Son yıllarda Almanya'ya yerleşen Türkler seçim sonuçlarını nasıl yorumluyor?

Almanya 1960'lardan beri Türkiye'den göç alıyor. Başlangıçta Almanya'nın talebiyle işçiler gönderilirken son yıllarda ise Türkiye'nin siyasi veya ekonomik ortamından uzaklaşmak isteyen çok sayıda kişinin adresi de Almanya oldu.

Peki Türkiye'den son yıllarda Almanya'ya gidenler, gittikleri ülkede aşırı sağın yükselişi ve Almanya için Alternatif (AfD) partisinin rekor bir oyla seçimi ikinci sırada bitirmesinin ardından neler hissediyor?

Doğa Akyürek 2009 yılından beri Berlin'de yaşıyor. 2013'te kurulan AfD'nin yükselişine birebir tanık olduğunu ve bunun "gerçekten acı verdiğini" söylüyor:

"Orada, geride bıraktığınız coğrafyada zaten muhafazakar ve demokrasinin olmadığı bir yerden kaçıyorsunuz, geldiğiniz yerde de aynı şeylerle karşılaşmak üzüntü verici."

1960'lardan beri Türkiye'den gelen göçmenlerin yıllar süren uğraşları sonucu 2024'te kazanılan çifte vatandaşlık hakkının kaybedilme ihtimalinden endişe duyduğunu ekliyor.

2009'da yüksek lisans bursuyla geldiği Almanya'da kalan ve bugün göçmenlere danışmanlık veren bir sivil toplum kuruluşunda çalışan Akyürek, son yıllarda karşılaştıkları ayrımcılık vakalarında artış gözlemlediğini anlatıyor:

"Bazen bizim danışmanlık ofisinde bile kavga çıkıyor. Göçmenin göçmeni sevmemesini ben de gözlemliyorum. Önce gelen göçmenler, kendilerinden sonra gelen göçmenler nedeniyle pastadaki paylarının azalacağından endişe ediyor.

"Halbuki esas pastayı o sağ zihniyetin yanlış böldüğünü düşünmüyorlar."

'Seçimde göçmenlik değil, teknoloji konuşulmalıydı'

Hatice Bilgü de 10 yıl önce İzmir'den Berlin'e taşınmış. Bilişim sektöründe, veri bilimi ve yapay zeka eğitimleri aldıktan sonra kuantum teknolojileri üzerine bir bilim enstitüsünde çalışıyor.

İşyerinde tek göçmen ve tek kadın olduğunu söyleyen Bilgü, aşırı sağın yükselişinin iş hayatında bir etki yaratmadığını fakat hayatın geri kalanında görünür olduğunu söylüyor:

"Her beş kişiden birinin AfD'ye oy vermesi açıkçası çok şaşırtıcı bir durum.

"Bu seçimler konusunda şu dikkatimi çekti, sadece göçmenlik üzerine eğildiler. Aslında bu konu teknoloji olmalıydı. Çünkü günümüzde artık teknoloji savaşları başladı.

"Bunu ne kadar hissetmiyor gibi olsak da ileride daha çok göreceğiz. Siyaseti aslında teknoloji ve eğitim alanında değerlendirmeliyiz."

'Daha iyi şeyler bekliyordum'

Konuştuğumuz bir diğer kişi de, Almanya'ya üç yıl önce gelen fotoğrafçı ve yazar Engin Kaban.

Almanya'ya gelirken daha iyi şeyler beklediğini söyleyen Kaban, "Avrupa kültürün, bilimin, sanatın menşei diye düşünüyordum. Ama yaşadığım şeyler ve bu son siyasi gelişmeler yanılttı beni" diyor ve ekliyor:

"Kısmen karamsarım. Almanya'nın, Avrupa'nın ve dünyanın genel gidişatından rahatsızım. Bu gidişatın aslında bütün insanlık için olumsuz olduğunu düşünüyorum."

'Alman olsaydım AfD'ye oy verirdim'

Kreuzberg sokaklarında karşılaştığımız bir genç ise daha farklı düşünüyor.

26 yaşındaki Furkan, üç yıl önce Almanya'ya geldikten sonra burada kalmaya karar vermiş. Tanıdıklarının kafe-barında işletme ve muhasebe işlerine bakıyor.

Aşırı sağın güçlenmesine rağmen bireysel olarak bir ırkçılıkla karşılaşmadığını söylüyor ve AfD'ye oy atan Almanlara hak verdiğini ekliyor:

"Çok aşırı derecede bir düzensiz göç var. Biz kendi ülkemizde, Türkiye'de de farklı ırklardan insanlar geldiğinde kabullenemiyoruz, ister istemez rahatsız oluyoruz.

"Ben Alman olsaydım AfD'ye oy verirdim açıkçası."

Çok sayıda göçmenin Alman toplumuna entegre olmadığını belirten Furkan, "Alman devleti diyor ki 'Kırmızı ışıkta geçme, yere tükürme, dilimi öğren'. Fakat insanlar tam tersini yapıyor" diyor:

"Toplu taşımaya biniyorsun adam geliyor yere tükürüyor, bağırıyor, çağırıyor, rahatsız ediyor. Bu yüzden AfD'nin yükselmesi normal."

Almanya'da kalmak istediğini söyleyen Furkan, AfD'nin yükselişinin buna bir engel olacağını düşünmüyor:

"İkinci Dünya Savaşı'nda yapılan ırkçılığı günümüzde yapabileceklerini sanmıyorum. Burada yaşayan Türkleri, Arapları gönderebileceklerini sanmıyorum."

İşgücünün önemli bir kısmını göçmenlerin oluşturduğunu, bu yüzden onları geri gönderebileceklerini düşünmediğini belirtiyor ve "Belki peyderpey yapabilirler, bir kısmını gönderebilirler, o daha doğru olur" diyor

"Seni de göndermek isterlerse?" diye sorduğumuzda ise "Beni de göndermek isterlerse 'yok' diyemem" ifadelerini kullanıyor:

"Burada kendime bir şey katıyorum ama Almanya'ya çok bir şey katabildiğimi düşünmüyorum.

"Fakat hiç yoksa topluma entegre oldum. Kurallara uyuyorum, yanlış bir şey yapmıyorum. Buradaki Almanların yaşadığı şekilde yaşamaya çalışıyorum.

"İyi niyetini onlara gösterdiğin zaman durduk yere seni sınır dışı edeceklerini düşünmüyorum."

'Yavaş yavaş kendimizi güvende hissetmemeye başlıyoruz'

40 yaşındaki veri bilimci Gülçin Vardar ise 14 yıl önce okumak için Almanya'ya geldiğini fakat Türkiye'deki politik durumdan ötürü dönemez olduğunu söylüyor.

Bu süreçte Almanya'nın yaşadığı politik değişim nedeniyle karamsar hissettiğini anlatıyor:

"(Eskiden) Bir şekilde Avrupa'nın demokrasisine güvenilirdi.

"Bir yandan da şunu görmüş oluyoruz: Hiçbir yer korunaklı değil.

"Burada da bilhassa göçmenler olarak korkmaya başladık biz de. Yavaş yavaş kendimizi güvende hissetmemeye başlıyoruz."

Seçim sonuçlarının, ülkedeki her beş kişiden birinin kendilerini burada istemediği anlamına geldiğini söyleyen Vardar, son iki ayda "Burası Almanya, burada sadece Almanca konuşulur" sözünü daha sık duyduklarını aktarıyor.

Seçim sonucuna dair mutluluğunun ise Sol Parti'nin yüzde 9'a yakın oy alması olduğunu ekliyor:

"Genel olarak korksak da her zamanki gibi küçük bir umutla ayrılıyoruz bu seçimden."

Önümüzdeki süreçte bu hislerden korkunun mu yoksa umudun mu büyüyeceğini ise siyasi partilerin performansları ve Alman toplumunun onlara yaklaşımı belirleyecek.