ABD'de gözler yeni başkan Trump'ın 7 vaadinde

Göç, ekonomi ve Ukrayna Savaşı konusunda harekete geçme sözü veren Donald Trump, yeniden Beyaz Saray'a dönüyor. Cumhuriyetçi Parti'nin Senato'nun kontrolünü ele geçirmesiyle, siyasi olarak çok daha büyük bir destek alması muhtemel.

Trump zafer konuşmasında "Basit bir ilkeyle yöneteceğim: Söz verilir ve söz yerine getirilir. Biz sözlerimizi tutacağız" dedi. Ancak bazı konularda, amaçlarına nasıl ulaşacağı konusunda pek bir ayrıntı vermedi.

Trump, Şubat 2023'te Fox News'te gücünü kötüye kullanıp kullanmayacağı ya da siyasi rakiplerini hedef alıp almayacağı sorulduğunda "ilk gün dışında" bunları yapmayacağını söylemişti.

"Hayır, hayır, hayır, ilk günün dışında. Sınırı kapatıyoruz ve sondaj, sondaj, sondaj yapıyoruz. Bunlardan sonra artık diktatör değilim" demişti.

1) Düzensiz göçmenlerin sınır dışı edilmesi

Trump, kampanya sırasında ABD tarihindeki en büyük "düzensiz göçmenlere yönelik kitlesel sınır dışı hamlesine" girişeceğini söylemişti.

Ayrıca, ilk başkanlık döneminde başladığı Meksika sınırındaki duvar inşasını tamamlayacağı sözünü verdi.

ABD'nin güney sınırlarından geçişler, geçen yıl Biden-Harris döneminde rekor seviyelere ulaşmış, bu yıl ise düşmüştü.

BBC'ye konuşan uzmanlar Trump'ın vaat ettiği boyutlardaki sınır dışı işlemlerinin büyük yasal ve lojistik sorunlarla karşılaşacağını ve ekonomik büyümeyi yavaşlatabileceğini söyledi.

2) Ekonomi, vergi ve gümrükte hamleler

Sandık çıkış anketleri, ekonominin seçmenler için başlıca sorun olduğunu ortaya koydu. Trump, Biden döneminde tarihi seviyelere çıkıp, sonra düşen enflasyonu "sona erdirme" söze verdi. Ancak başkanın fiyatları doğrudan etkileme gücü kısıtlı.

Trump aynı zamanda büyük vergi kesintileri sözü verdi. Bahşiş alan sektörlerde çalışanlara vergi muafiyeti verirken, sosyal güvenlik ödemelerinde vergiyi kaldıracağını ve kurumlar vergisini düşüreceğini söyledi.

Cari açığı kapatmak için yabancı ürünlere karşı en az yüzde 10'luk yeni gümrük vergileri önerdi. Çin menşeli ürünlere ise ek yüzde 60 vergi koyacağını söyledi. Bazı ekonomi uzmanları, bu tür hamlelerin tüketici fiyatlarını artırabileceği uyarısında bulundu.

3) Bazı Kongre saldırısı hükümlülerine af

Trump, Joe Biden'ın 2020'deki seçim zaferini geri çevirmek için giriştikleri Kongre Binası saldırısında hüküm giyen bazı taraftarlarını serbest bırakacağını söyledi. Trump'ın teşvik ettiği iddia edilen olaylarda ölenler olmuştu.

Trump, saldırıyı "önemsiz" olarak göstermeye çalıştı ve hüküm giyen yüzlerce taraftarını "siyasi mahkum" olarak tanımladı. Birçoğunun "haksız yere hapse atıldığını" söylemeye devam ederken, bazılarının "belki de kontrolden çıktığını" kabul etti.

4) Savcı Jack Smith'in kovulması

Trump, kendisine karşı iki ceza soruşturması yürüten tecrübeli savcı Jack Smith'i "iki saniye içinde" görevden alacağını söylemişti.

Jack Smith, 2020 seçim sonuçlarını geri çevirmeye çalışmak ve gizli belgeleri yasalarda öngörüldüğü gibi koruyamamak iddialarıyla Trump'a iki cezai soruşturma başlatmıştı.

Trump suçlamaları reddediyor. Her iki davanın da seçimden önce yargılama aşamasına girmesini önlemeyi başardı. Trump, New York'taki davada iş kayıtlarında sahtecilikten ilk hüküm giyen başkan olarak Beyaz Saray'a geri dönüyor.

5) Ukrayna Savaşı'nı bitirmek

Trump, Ukrayna'ya Rusya'yla savaşında destek olmak için harcanan milyarlarca doları eleştirmiş ve savaşa "24 saat içinde" müzakere yoluyla son vermeyi vaat etmişti.

Trump, hangi tarafın pes etmesi gerektiği konusunda bir şey söylemezken, Demokratlar böyle bir hamlenin Rusya lideri Vladimir Putin'i cesaretlendireceğini söylüyor.

Trump, genel olarak ABD'nin kendisini ülke dışındaki çatışmalardan çıkartmasını istiyor. Sıkı bir destekçisi olsa da İsrail'e saldırılarına son verme çağrısı yaptı. Trump aynı zamanda Lübnan'daki şiddete de son verme taahhüdünde bulundu ama ayrıntı vermedi.

6) Kürtaj yasağı yok

Trump, Kamala Harris ile yaptığı televizyon tartışmasında, ulusal bir kürtaj yasağı yasasını imzalamayacağını söyledi. 2022'de, ülke genelinde kürtaj hakkına sahip olunması hakkı Yüksek Mahkeme tarafından kaldırılmıştı.

Yüksek Mahkeme'de Trump'ın ilk başkanlık döneminde yaptığı atamalar sayesinde muhafazakâr yargıçlar çoğunluğu oluşturuyor.

Üreme hakları meselesi Harris'in kampanyasında da başlıca unsurlardan biriydi ve seçimle bazı eyaletler, kürtaj hakkını korumak ve genişletmek için getirilen önlemlere onay verdi.

Trump'ın kendisi de eyaletlerin kendi kürtaj yasalarını yapma hakkı olması gerektiğini söylemiş ancak bu alanda tutarlı bir mesaj verememişti.

7) İklim değişikliği kurallarında gevşeme

Trump ilk başkanlığı döneminde yüzlerce çevre koruma programını geri çekmiş ve Paris İklim Anlaşması'ndan çekilen ilk ülke ABD olmuştu.

Bu kez yine kurallarda gevşeme sözü verdi, özellikle de Amerikan otomotiv endüstrisine yardımcı olmak için. Sık sık elektrikli araçlara saldırdı ve Biden'ın daha temiz araçlara geçişi teşvik eden hedeflerini geri çevirme sözü verdi.

ABD'nin fosil yakıtların üretimini artırması vaadinde bulunurken, rüzgar gücü gibi yenilenebilir enerjiler yerine, "sondaj, sondaj, sondaj" sözü verdi.

Trump, Kuzey Kutup bölgesi gibi alanları da petrol aramalarına açmayı ve bu şekilde enerji maliyetlerini düşürmeyi hedefliyor. Ancak uzmanlar şüpheli.