Trump'ın Suudi Arabistan Ziyareti ve 'Başparmak Diplomasisi'

Donald Trump ilk dış gezisinin Suudi Arabistan ayağını tamamladı. Ziyaret sırasında dikkat çeken, tartışmalı ve tuhaf anlar da yaşandı. İşte bazıları:

1. Başkan'dan 'ayıp' hareket

Baş parmakla yapılan "tamam" ya da "iyiyiz" anlamına gelen işaret ABD başkanının en sevdiği ve çok kullandığı jestlerden biri. Riyad'da Bloomberg'den gazeteci Jennifer Jacobs'u gördüğünde de bunu yaptı ve gazeteci de bunu twitledi.

Bu tweet atılır atılmaz tartışma başladı. ABD Büyükelçiliği'nin Riyad gezisini izleyen gazetecilere dağıttığı "Suudi Arabistan'da dikkat edilmesi gereken davranışlar" bildirisine göre bu hareket ülkede ayıp sayılıyordu.

Politico'dan gazeteci Annie Karni şu tweeti attı.

Fakat hakikaten böyle mi? Arap ülkelerinde çok uzun yıllar yaşayan ve çalışan BBC muhabiri Kim Ghattas "Ben hiç böyle bir şey duymadım" diyor.

Suudi Dışişleri Bakanlığı danışmanı Faysal bin Ferhan da bir tweet atıp Trump'ın hareketinde yanlış bir yan bulunmadığını söyledi.

Öyleyse ABD Büyükelçiliği gazetecilere neden böyle bir bildiri dağıttı? Sonradan anlaşıldığına göre çok yıllar önce bu hareket gerçekten de ülkede ayıp sayılıyordu.

National Review dergisinin bildirdiğine göre ABD Savunma dili Enstitüsü konuya şöyle açıklık getiriyor: 1991'deki Körfez savaşı sonrasında Arap Yarımadası'nın yerlileri bu el hareketini özgürlük için işbirliği sembolü ve 'tamam' anlamında kullanmaya başladılar.

Ve işte kanıtı da görüntülü olarak geldi!

Suudi Arabistan Krali Salman bin Abdülaziz el Suud'un danışmanı, kralın Başkan Trump'ı karşılamaya hazır olduğunu Riyad havaalanında başparmağını kaldırarak haber veriyor.

2. Trump'ın "İslami terörizm" sözü

Başkanın Suudi Arabistan'daki konuşması daha önce kullanmış olduğu ve bir çok Müslüman'ın tepkisine yol açan "radikal İslami terörizm" sözünü içermiyordu.

Facebook sayfasından yayımlanan konuşma metninde bunun yerine "İslamcı aşırılık" ve "İslamcı terör grupları" kavramları geçiyordu.

"İslamcı" kelimesi siyasi düzeni İslami hukuk ve Şeriat ile düzenlemeyi önceren kişiler için kullanılırken, "İslami" kelimesi bir bütün olarak İslam dinini kapsıyor. Bu yüzden Orta Doğu uzmanları genellikle şiddete başvuran örgütlerle ilgili olarak "İslami" değil "İslamcı" kavramını kullanmaya dikkat ediyorlar.

Fakat Trump konuşmasında daha önce yayımlanan metne sadık kalmak yerine "İslami aşırılık krizi" ve "İslamcılar ve her türlü İslami terör" ifadelerini kullanıverdi.

Bu bir dil sürçmesi miydi yoksa metinde değişiklik mi yapmıştı?

Beyaz Saray'dan bir yetkili daha sonra bu değişmeyi Trump'ın çok yorgun olmasına bağlayan bir açıklama yaptı.

Yine de Trump'ın metnine sadık kalmayıp yaptığı gaflar büyük bir tepkiye yol açmış görünmüyor.

3. Melania'nın başı açıktı

Suudi Arabistan'ı ziyaret eden yabancılar başını örtmeye zorlanmıyor. Nitekim İngiltere Başbakanı Theresa May, Almanya Başbakanı Angela Merkel, bundan önceki 'First Lady' Michele obama ve ABD eski Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, krallığa ziyaretleri sırasında başlarını örtmediler.

Öyleyse niye bu konu gündeme geldi?

Bunun sebebi Trump'ın 2015 Ocak ayında, o zamanki Başkan Barack Obama Riyad'ı ziyaret ederken attığı bir tweet.

Trump, "Birçokları Bayan Obama'nın Suudi Arabistan'da başını örtmeyi reddetmesinin harika bir şey olduğunu söylüyor.

Fakat bu Suudileri incitti. Yeterince düşmanımız var" demişti.

Gezi sırasında Trump'ın kızı İvanka da başını örtmedi.

Neden başlarını örtmedikleri sorulduğunda CNN International televizyonunun haberine göre Beyaz Saray'dan bir sözcü, başlarını örtmelerinin istenmediğini söyledi.

Buna karşılık uzmanlar her iki kadının da uzun ve kapalı, oldukça muhafazakar giysiler içinde göründüklerine dikkat çektiler.

4. Trump Kral'ın karşısında eğildi mi?

Bu tartışma bundan önceki ABD başkanı Barack Obama'nın 2009 yılında Londra'da yapılan bir doruk toplantısında Suudi Arabistan Kralı Abdullah'ın karşısında eğilerek reverans yapmış olmasının yarattığı büyük tepkiye dayanıyor.

Donald Trump sonraki yıllarda sık sık bu konuyu öne çıkaran tweetler atmıştı.

Bu yüzden Trump'ın Suudi Kralı'nın verdiği şeref madalyasını kabul ederken ne yapmakta olduğu merak konusu oldu.

Reverans yaptı mı yapmadı mı?

Yoksa sadece Kral Abdülaziz madalyayı takabilsin diye dizlerini kırıp biraz başını mı eğdi?

Bazı dikkatli gözlemciler bunun acemi bir reverans olduğunu öne sürdüler.

Beyaz Saray ise şu ana kadar yorum yapmadı.