Türkiye'nin S-400 Savunma Sistemleri Krizi Derinleşiyor

Türkiye'nin Rusya'dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleri ABD ile yıllar süren bir krize yol açtı.

Ankara'nın 2,5 milyar dolara satın aldığı S-400'lerin ilk teslimati 2019 yılında yapıldı.

Ancak sistemler henüz kullanıma sokulmadı.

Rusya ile imzalanan anlaşmada teknoloji transferi ve ortak üretim şartları da kesin olarak sağlanmıyor.

Peki S-400'lerin teknik özellikleri neler? Nerelerde kullanılıyorlar?

Teknik özellikleri neler?

S-400'ler insanlı ya da insansız her türlü hava aracının yanı sıra hem seyir hem de balistik füzeleri imha etme kapasitesine sahip.

Azami menzili 400 kilometre, ulaşabildiği en yüksek irtifa ise 30 kilometre.

Ayrıca, her hedefe iki füze kilitleyerek, eş zamanlı olarak 80 hedefi vurabiliyor.

En fazla 3 bin 500 kilometre uzaklıktan fırlatılan orta menzilli balistik füzeleri imha etme kapasitesine sahip.

Sistemin içinde yer alan füzelerin ağırlığı 1,8 ton, uzunluğu sekiz metre ve çapı da yaklaşık 50 santimetre.

Ayrıca 145 kilograma kadar savaş başlığı taşıyabiliyor.

Uzun menzilli izleme radarı, havadaki nesneleri takip ediyor ve gelen bilgiyi komuta aracına gönderiyor.

Potansiyel hedefler, komuta arasında değerlendiriliyor.

Hedef tanımlandıktan sonra komuta aracı füzenin fırlatılmasına karar veriyor.

Fırlatmayla ilgili veriler, hedefe göre en iyi konumda bulunan fırlatma aracına gönderiliyor ve buradan karadan havaya füzeler gönderiliyor.

Angajman radarı, füzenin hedefine ulaşmasına yardımcı oluyor.

Nerelerde kullanılıyor?

S-400, Rusya'nın Soğuk Savaş döneminde geliştirmeye başladığı füze savunma sisteminin dördüncü neslini temsil ediyor.

S-400'ün geliştirilmesine 1993 yılında başlandı. Ancak, özellikle Soğuk Savaş sonrası savunma sanayine uygulanan bütçe kesintileri nedeniyle tamamlanması oldukça uzun zaman aldı ve ancak yeni bir teknoloji olarak değil, eski sistemin devamı olarak geliştirilebildi.

Bu nedenle mevcut sistemde kullanılan teknolojinin yüzde 70 ile 80'i bir önceki model olan S-300'den alındı.

Bunlar arasında füze depolama sandıkları, fırlatma rampaları ve radarlar bulunuyor.

Testlerine 1999 sonunda başlanan sistem ilk kez 2007 yılında, Moskova'nın savunulması için faaliyete sokuldu.

Moskova yönetimi, Kasım 2016'da Baltık Denizi kıyısında Rusya'ya ait olan ancak anakarayla bağlantısı bulunmayan Kaliningrad'a füze savunma sistemi ve İskender füzeleri konuşlandırdı.

ABD o dönem bu kararı, "Avrupa'yı istikrarsızlaştırmaya dönük bir adım" olarak eleştirdi.

Sistemler 2022'de Ukrayna'nın işgalinden sonra Rusya'nın sınır bölgelerinde ve yasa dışı ilhak ettiği Kırım Yarımadası'nda da kullanıldı.

Ukrayna, 2023 ve 2024'te Rusya'ya ait S-400 sistemlerini imha ettiğini öne sürdü.

Rusya'nın Suriye'de de S-400 hava savunma sistemleri bulunuyor.

Neden tartışılıyor?

ABD, NATO'nun en stratejik üyelerinden birisi olan Türkiye'nin ittifakın en önemli hasmı konumundaki Rusya ile geliştirdiği bu ilişkinin ortak güvenlik mimarisini zafiyete uğratacağını düşünüyor.

Bu nedenle Türkiye'yi F-35 programından çıkardı ve ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında yaptırım uyguladı.

Türkiye'de muhalefet partileri S-400'ün satın alınmasını çeşitli nedenlerle eleştirmişti.

Ana muhalefet partisi CHP'nin eski genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 2022 yılında BBC Türkçe'ye şu yorumu yapmıştı:

"Gittiler S-400 aldılar. Şu soruyu sordum, kime karşı kullanacaksınız? Yunanistan’a karşı mı kullanacaksınız? Nato ittifakı içinde. Suriye’ye karşı mı kullanacaksınız? Orası da çok daha güçlü Ruslar var. İran’a karşı mı kullanacaksınız? Kasr-ı Şirin’den bu yana aramızda hiçbir sorun çıkmamış. E kime karşı kullanacaksınız? Rusya’ya karşı mı kullanacaksınız? Zaten silahı size veren o. Niye aldınız, neyin bedeli olarak aldınız, neyin bedelini ödediniz? Bu sorunun yanıtını şu ana kadar almış değiliz."