Ukrayna'da savaşa drone'lar yön veriyor
Ukrayna'daki savaşta Orlan-10 ve Bayraktar'ların yanı sıra, 800 grama kadar patlayıcı taşıyabilen küçük drone'lar da önemli rol oynuyor.
Ukrayna ordusunda 1. Dinyeper Taburu'nda görevli Dimitro Podvorçanski, "İki büyük savaşımız var. Biri topçu savaşı, diğeri teknoloji savaşı" diyor.
Podvorçanski ikincisinde; çok göz önünde olmayan teknoloji muharebesinde savaşıyor.
Taburun drone istihbarat biriminde 10 kişilik bir ekibin başında. Birimlerini "Savaşan bilgisayarcı çocuklar" diye niteliyor. Çoğunun bilgi teknolojisi geçmişi var ve birbirlerini önceden tanıyorlar.
Ekibin bir üyesi bize, cep telefonundan drone görüntülerini gösteriyor. İmha ettikleri Rus hedeflerinden "en büyük başarılarımız" diye söz ediyor.
Podvorçanski, "Bir tank, üç ya da dört top, iki hava topu mevziisi ve beş ya da altı mühimmat ikmal deposu" diye söze giriyor; gülümseyerek "Sadece 10 kişi için çok iyi sonuçlar" diyor.
Daha önce, Rubijne ve Severodonetsk'te (şu anda iki bölge de Rusların denetiminde) savaşan birlik şimdi Sloviansk'ı savunmaya hazırlanıyor.
Sloviansk, bu hafta ilerleyişini sürdüren Rus birliklerinin ağır bombardımanına hedef oldu. Ekipten biri, " Rusya'nın yeni hedefi Sloviansk olacak" diyor. Rusya'nın ilerleyişini durdurup durduramayacaklarını soruyorum. "Tabii ki" diye cevap veriyor.
Drone'lar ya da İnsansız Hava Araçları (İHA) başka savaşlarda da kullanıldı. Ama bunlar hiçbir savaşta Ukrayna'daki kadar yaygın kullanılmamıştı.
Bunlar hem Rusya hem de Ukrayna için hayati önemde silahlar. İki tarafın da elinde büyük droneları var. Rusya'nın Orlan-10'ları, Ukraynalıların da Türk yapımı Bayraktar'ları.
Bunlar pahalı ve karmaşık silahlar. Hedef alınmaları ve düşürülmeleri daha kolay.
Ama en yaygın olanları ticari küçük drone'lar. Bunlar küçük ve yerine yenisini koymak kolay.
İki taraf da bu küçük drone'ları düşman mevzilerini bulmak ve topçu saldırısına koordinatları belirlemek için kullanıyor. Ama bunlara patlayıcı iliştirmek de mümkün.
Sloviansk yakınlarında cephe hattının gerisinde drone istihbarat biriminden bir grup asker bize bunları nasıl kullandıklarını gösteriyor.
Kutudan bir DJI mavik çıkarıp buna küçük bir bomba yerleştiriyor.
Küçük ticari drone'lar 200 ila 500 gram arasında patlayıcı taşıyabiliyor. Daha büyük modellerde ise bu miktar 800 grama kadar çıkabiliyor.
Bombaları üslerindeki bir atölyede yapıyorlar. Bombaları hedeflerine yöneltebilmek için kullandıkları kanatçıkları üç boyutlu yazıcılardan çıkarıyorlar.
Dmitro Podvorçanski, bunun "en parlak çocukların" işi olduğunu söylüyor.
Ayrıca açık kaynaklardan bilgi toplamayı ve iletişim izleme teknikleri öğreniyorlar.
Bir drone'u gönderme hazırlıklarını izlerken bu saklambaç oyununun çok tehlikeli olduğunu gösteren bir uyarı geliyor. Birlik uzaktan bir hava aracının sesini duyuyor. Ağaçların altına saklanmamızı istiyorlar. Sonradan sesin bir Ukrayna helikopterine ait olduğu ortaya çıkıyor.
Bana, savaşın ilk günlerinde Rusya'nın "Aeroscope''u kullanabildiğini söylüyorlar. Aeroscope, bir drone tespit platformu. Bu platform, gerçek zamanlı olarak İHA iletişim bağlantılarını tespit ediyor. Bu da Rusya'nın drone'ların ve pilotlarının yerini kolayca bulabileceği anlamına geliyor.
Drone'u kumanda eden Ukraynalı asker şimdi bunu engellemeyi öğrendiklerini söylüyor. Bununla birlikte "Rusların drone'ları ve sinyalleri engellemek için bir sürü şeyi var" diye ekliyor.
Şimdiye kadar bu küçük dronle'larından beşini kaybetmişler.
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı sadece silah ve asker üstünlüğü yok. Elektronik savaşta da büyük tecrübesi var. Rusya, Ukrayna'nın askeri iletişimin sistemlerini bozabiliyor.
İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nün (RUSI) yakın zaman önce yayımladığı raporda "Rusya'nın elektronik savaş gücünün Ukrayna'nın Rus topçusuna hızlı hasar verme kabiliyetini engellediği" belirtiliyor.
Ukrayna güçleri bu sorunu aşmaya çalışıyor. Elon Musk'ın Ukrayna ordusuna verdiği binlerce Space X Starlink uydu iletişim sistemlerinden çok yararlandıklarını söylüyorlar.
Bu sistemler, kumanda merkezlerine güvenli internet bağlantısı sağlıyor. Bu sayede dronler'a hedef bilgileri gönderilebiliyor.
Dinyeper 1'in komutanı Albay Yurii Berezka, gülümseyerek "Elon Musk bir tane' diyor.
