Ukrayna'daki işgal sebebiyle binlerce Rus ve Ukraynalı turist Tayland'da mahsur kaldı
Rusya'nın Ukrayna'daki işgali sebebiyle binlerce Rus ve Ukraynalı turist, Tayland'ın gözde turizm mekanı Puket Adası'nda mahsur kaldı.
Asya'da turizmin çöküşünden, Puket adası kadar etkilenen çok az yer oldu. Plajlarıyla meşhur, 50 kilometreden az uzunluğa sahip ada her yıl yedi milyondan fazla turist çekiyordu.
Covid salgınının vurmasından sonra Tayland, bir yıldan uzun süre sınırlarını neredeyse kapattı ve ülke dışından gelenlere sıkı karantina kuralları koyuldu. Puket'teki yaklaşık 200 bin turizm bağlantılı istihdamın yarısından fazlası yok oldu.
Geçen yıl Covid kısıtlamaları aşamalı olarak kaldırıldı, ancak Tayland'ın en büyük yabancı turist kaynağı Çin hala vatandaşlarının ülke dışına seyahatini zorlaştırıyor.
Çinlilerin yerine Ruslar, Puket adasının en büyük ziyaretçileri olmuş, geçen Aralık ayında 17 bin dolayında Rus turist gelmişti.
Puket'in en gözde plajları Karon, Kata ve Patong'da yürürken, son Rus turist dalgasının izlerini görmemek mümkün değil. Kiril alfabesiyle yazılmış tabelalar ve Rus lezzetleri borç çorbası ve pelmeni mantısını menülerine alan restoranlar ortaya çıktı.
Ancak şimdi Ukrayna'nın işgali nedeniyle, çoğu Puket'teki 7 bin dolayında Rus, çok sayıda şirket dönüş uçuşlarını iptal ettiği için Tayland'da mahsur kaldı.
Mahsur kalanların en büyük sorunu para. Rusya'ya uygulanan ambargolar nedeniyle ATM'lerden para çekemiyorlar ve kredi kartları da çalışmıyor.
Birçoğu gazetecilerle konuşmak istemiyor. Ancak bir çift, kimliklerini saklı tutmamız karşılığında konuşmayı kabul ediyor. Rusya'da Ukrayna'da olan bitene savaş demek bile kovuşturmaya uğratabileceğinden, dönüşte olabileceklerden kaygılılar.
İşgalin başladığı gün Moskova'dan Puket'e uçtuklarını ve şimdi paraları yettiği kadar Tayland'da kalmaya çalışacaklarını söylüyorlar. Her ikisi de işgal nedeniyle dehşete kapılmış halde.
"Bankadan bankaya, ATM'den ATM'ye dolaşıyoruz. 10 denemenin dokuzunda reddediliyor ama biraz nakit para almayı başardık."
"Nakit bulmanın başka yolları da var, örneğin Western Union ve kripto para. Ama dün işe yarayan bir şey, bugün işe yaramıyor."
'Her gün haberleri izliyoruz'
Rus güçleri şehirlerini bombalarken Tayland'da olan daha az sayıdaki Ukraynalının durumu ise daha da kötü.
Ülkeyi terk edemeyenlerin vizelerinin uzatılması için Taylandlı yetkililer tarafından geçici bir büroya dönüştürülen sahildeki bir otelde, Anton ve Alina'yla tanıştım.
Hayatları savaşla alt üst olan 10 kadar Ukraynalı arasındalar. Geçen Aralık ayından bu yana Tayland'ı geziyorlar ve Mart ortasında Kiev'e geri dönmeleri gerekiyordu. Ancak uçuşları iptal edildi ve aileleri mümkün olduğunca uzun süre ülke dışında kalmalarını tavsiye etti.
Alina "Rahatlayamıyoruz, denizde yüzmenin tadını çıkartamıyoruz. Her gün haberleri izliyoruz, okuyoruz. Maalesef dönüp oradaki ailelerimize yardımcı olamıyoruz." diyor.
Alina ailesinin Kiev'in görece daha güvenli bir kısmına olduğunu anlatıyor. Ancak yine de yakınlara düşen Rus füzelerini duyabiliyorlar. Alina ve Anton için olan bitenler, sekiz yıl önce başlayan savaşın ardından memleketleri Donetsk'i terk ettikleri anılarını canlandırıyor.
Anton'un ailesi, Kiev'i terk edip Macaristan sınırı yakınların taşınmış. Yani durum kötüleşirse, sınırı geçebilirler.
Kendisini Yulia diye tanıtan genç bir kadın, gözyaşları içinde bana yaklaşıp, cep telefonundan Kiev yakınlarındaki memleketi İrpin'deki yıkıma dair fotoğrafları gösteriyor.
Ailesi Kiev'e taşınmış ama üzüntüsünden bana daha fazlasını anlatamıyor. Mahsur kalan Ukraynalıların vizeleri 90 gün daha uzatıldı. Ancak bazıları, paralarının biteceğinden kaygılı.
Taylandlı işletmeler ve yetkililer turistlere yardımcı olmanın yollarını arıyor.
Tayland'daki Ukrayna Büyükelçiliği, bedava barınma için Taylandlılardan 100'den fazla teklif aldıklarını söylüyor. Tayland hükümeti ise kalışlarının parasını ödeyebilmeleri için başka yollar bulmaya çalışıyor. Bunlara uluslararası para transferi uygulamaları ve yerel bankacılık sistemi de dahil.
Karon'daki Veranda Restoran'ı öğle yemeğinde ziyaret ettiğimizde sadece iki masası doluydu.
Restoran Müdürü Dee "Yılbaşı civarı her gün doluyduk. Ancak müşterilerimiz artık yemeklerini ödeyebilecek parayı çekemiyor" diyor.
Restoranın Rus sahibi, Rus bankaları Sberbank, Alfa ve Tinkoff'un verdiği kartları kullanarak para transferiyle ödeme yapma seçeneği sunuyor.
Tanıştığım Rus çift, Danimarka şirketi Plan-B'nin sahibi olduğu ucuz fiyatlı bir otelde kalıyor.
Şirketin ortağı Toke Terkelsen, Ukraynalı ve Rus müşterilerine indirimli fiyatlar ya da daha ucuz odalara geçebilme seçeneği sunuyor. Parası bitenlere de bir motelde bedava yatak olanağı veriyor.
Turizmin canlanması umudu
Bu nefes kesici plajlarda hala en çok konuşulan dil Rusça. Kazakistan'dan, Omsk, İrkutsk, Novosibirsk gibi Sibirya kentlerinden zorlu kuzey kışından kurtulmak için gelenler var. Ancak sayıları hâlâ Covid öncesine göre çok az ve giderek azalıyor.
Tayland hükümeti ve Rus Büyükelçiliği önümüzdeki birkaç hafta içinde mahsur kalan Rusları ülkelerine geri götürmek için alternatif yöntemler bulmaya çalışacak. Bunu ya özel tahliye uçuşlarıyla ya da hala Rusya'ya uçan şirketlerle yapmayı planlıyorlar.
Bu turistler de gidince Puket'te turizmin canlanması umudu yine boşa düşecek. Bu kez, Avrupalılar, Hintler ve en nihayetinde Çinlilerin geri dönmesini bekleyecek.
Toke Terkelsen, bunun yakında yaşanacağına inanıyor.
"Şu anda dünyada yaşananlara karşın, hala iki yıldır evlerinde olan, para biriktirmiş ve gerçekten seyahat etmek isteyen çok sayıda insan var. Tayland açılırsa ve diğer ülkeler hala kapalı kalırsa, birçok kişi Tayland'a gelecektir."
