Ukrayna savaşı: Hindistan dünyayı besleyebilir mi?

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, geçen hafta görüştüğü ABD Başkanı Joe Biden'a, Ukrayna'daki savaşın tedarik sorunlarına ve fiyat artışlarına yol açmasının ardından ülkesinin dünyanın geri kalanına gıda göndermeye hazır olduğunu söyledi.

Modi, Hindistan'ın 1,4 milyarlık nüfusu için "yeterli gıdaya" sahip olduğunu belirterek, "Dünya Ticaret Örgütü izin verirse, yarından itibaren dünyaya gıda stokları sağlamaya hazırız" dedi.

Küresel hasat sorunları nedeniyle Ukrayna'daki savaştan önce de emtia fiyatları zaten 10 yılın en yüksek seviyesindeydi.

Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) gıda fiyat endeksine göre, savaştan sonra hızla artan fiyatlar 1990'dan beri en yüksek seviyede seyrediyor.

Rusya ve Ukrayna, dünyanın en büyük buğday ihracatçıları ve küresel yıllık buğday satışlarının yaklaşık üçte biri bu iki ülkeye ait. İki ülke ayrıca küresel yıllık ayçiçek yağı ihracatının %55'ini ve mısır ve arpa ihracatının %17'sini ellerinde tutuyor. FAO'ya göre, bu yıl birlikte 14 milyon ton buğday ve 16 milyon tondan fazla mısır ihraç etmeleri bekleniyordu.

FAO'nun Roma'daki ekonomisti Upali Galketi Aratchilage, "Rusya'nın karşı karşıya olduğu arz kesintileri ve ambargo tehdidi, bu ihracatın denklemden çıkarılması gerektiği anlamına geliyor. Hindistan, özellikle yeterli buğday stokuna sahip olduğunda daha fazla ihracat yapmak için adım atabilir" diyor.

Pirinç ve buğdayda ikinci

Hindistan, dünyanın ikinci en büyük pirinç ve buğday üreticisi ve Nisan ayı başlarında, bu iki temel ürün stoku 74 milyon tondu. Bunun 21 milyon tonu stratejik rezervi ve 700 milyondan fazla yoksulun ucuz gıdaya erişmesini sağlayan Kamu Dağıtım Sistemi için saklanıyor.

Hindistan aynı zamanda dünyanın en ucuz buğday ve pirinç tedarikçilerinden biri. Halihazırda yaklaşık 150 ülkeye pirinç ve 68 ülkeye buğday ihraç ediyor. 2020-2021'de yaklaşık 7 milyon ton buğday ihraç etti. Yetkililere göre, uluslararası pazarda artan talebe karşılık veren tüccarlar, Nisan-Temmuz döneminde 3 milyon tondan fazla buğday ihracatı için sözleşme imzaladılar. 2021-22'de tarım ürünleri ihracatı rekor artışla 50 milyar doları geçti.

Hindistan Uluslararası Ekonomik İlişkiler Araştırma Konseyi'nde tarım profesörü Ashok Gulati'ye göre, Hindistan bu mali yılda 22 milyon ton pirinç ve 16 milyon ton buğday ihraç etme kapasitesine sahip. Gulati, "WTO devlet stoklarının ihracatına izin verirse, daha da artabilir. Bu, küresel fiyatların düşmesine ve ithalatçı ülkelerin yükünün azalmasına yardımcı olacaktır" diyor.

Düşük hasat endişesi

Ancak bazı çekinceler de var. Delhi merkezli bir düşünce kuruluşu olan Politika Araştırmaları Merkezi (Center for Policy Research) üyelerinden Harish Damodaran, "Şu anda yeterli stokumuz var. Ancak bazı endişeler var ve dünyayı besleme konusunda aşırıya kaçmamalıyız" diyor.

Öncelikle, beklenenden daha az hasat endişesi hakim. Hindistan'ın yeni buğday sezonunda yetkililer 111 milyon ton mahsul elde edileceğini öngörüyor.

Ancak Harish Damodaran gibi uzmanlar bu konuda ikna değil ve gübre kıtlığı, aşırı yağışlar ve şiddetli yaz sıcağı gibi aşırı hava koşulları nedeniyle verimin çok daha düşük olacağına inanıyor. Damodaran, "Üretim tahmini abartılı; 10 gün sonra göreceğiz" diyor.

Gübre sorunu

Bir diğer soru işareti de çiftçiliğin temel bir bileşeni olan gübre konusunda. Hindistan'ın stokları savaştan sonra düştü; diamonyum fosfat ve azot, fosfat, kükürt ve potasyum içeren gübreler ithal ediyor. Dünya potasyum ihracatının yüzde 40'ı Rusya ve Belarus'un elinde. Küresel olarak, artan gaz fiyatları nedeniyle gübre fiyatları zaten yüksek.

Gübre kıtlığı, bir sonraki hasat mevsiminde üretimi olumsuz etkileyecektir. Damodaran, Hindistan'ın bu sorunu aşmak için Mısır ve Afrika gibi ülkelerle "gübre karşılığı buğday anlaşmaları" yapabileceğini söylüyor.

Ayrıca, savaş uzarsa, Hindistan ihracatı artırmada lojistik zorluklarla karşılaşabilir. FAO ekonomisti Aratchilage, "Büyük hacimli hububat ihracatı, nakliye, depolama, gemiler gibi devasa altyapıları gerektiriyor" diyor. Ayrıca daha yüksek navlun maliyetleri sorunu var.

Ülke içinde fiyat artışı endişesi

Son olarak, ülke içinde gıda fiyatlarının artması endişesi var. Mart'ta gıda enflasyonu %7,68 ile 16 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Bu, esas olarak yemeklik yağ, sebze, tahıl, süt, et ve balık fiyatlarındaki artışlardan kaynaklandı. Hindistan merkez bankası, enflasyon üzerinde "büyük belirsizliğe" yol açan "temel gıda maddelerinde artan küresel fiyat baskıları" konusunda uyardı.

Düşünce kuruluşu IFPRI'ye göre, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali küresel gıda güvenliği açısından "ciddi sonuçlara" yol açabilir. FAO, Rusya ve Ukrayna'dan buğday, gübre ve diğer emtia ihracatında uzun süreli bir kesintinin, dünyadaki yetersiz beslenen insan sayısını 8 milyondan 13 milyona çıkarabileceğini tahmin ediyor.

Resmi verilere göre, bol mahsul ve bol gıda stoklarına rağmen Hindistan'da 3 milyondan fazla çocuk yetersiz besleniyor. (Başbakan Modi'nin doğduğu Gujarat, bu tür çocukların en fazla olduğu üçüncü eyalet) Damodaran, "Gıda güvenliği konusunda cüretkar olamazsınız. Sübvansiyonlu gıda sistemi için stoklanmış gıdalarla oynayamazsınız" diyor.