Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin hakkında tutuklama kararı çıkardığı Rus politikacı Maria Lvova-Belova kim?

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (ICC) 17 Mart'ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için çıkardığı tutuklama emri, mahkemenin savaş suçlarından yargılama konusunda kararlı olduğunu gösterdi. Kremlin’e yöneltilen suçlar arasında "Ukraynalı çocukların Rusya'ya yasa dışı şekilde götürülmesi" de vardı.

Putin’in yanı sıra şimdiye kadar Rusya dışında çok az tanınan bir politikacı olan ülkenin çocuk haklarından sorumlu komiseri Maria Lovova-Belova’nın da tutuklanması istendi.

Peki Maria Lovova-Belova kim? ICC’nin yönelttiği suçlamalara göre Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği Şubat 2022’den beri çocukların ülke değiştirmesindeki rolü ne?

Ukraynalı çocuklar Rusya'ya 'tahliye' edildi

Ukrayna yetkilileri, Rusya'da ebeveynleri olmayan yaklaşık 20 bin Ukraynalı çocuk olduğunu ve bu çocukların çoğunun istekleri dışında götürüldüğünü söylüyor.

Kiev yönetimine göre, çocuklarıyla yeniden bir araya gelmeye can atan aileler var. Son birkaç ayda yaklaşık 300 çocuk Ukrayna'ya geri gönderildi.

Ukrayna ve müttefikleri, çocuklara Rus vatandaşlığı verildiği için, reşit olmayanları işgal altındaki topraklardan başka bir ülkeye götürmenin, Ukrayna ulusunu yok etmeyi amaçlaması nedeniyle “soykırım” anlamına geldiğini vurguluyor. Bu, savaş alanında sivilleri korumayı amaçlayan 1949 tarihli Cenevre Sözleşmelerinin ihlali anlamına geliyor.

Ukrayna Başsavcısı Andriy Kostin, "Rusya çocuklarımızı alarak geleceğimizi çalıyor" dedi.

Yaklaşık 380 Ukraynalı çocuk Rus aileler tarafından bakım altına alındı. Bu, resmi olarak evlat edinilmedikleri anlamına geliyor, ancak onları geri almak hâlâ karmaşık olabilir.

ICC, Rusya Çocuk Hakları Komiseri Maria Lovova-Belova’nın "doğrudan veya başkalarının yardımıyla" tahliye ve yasadışı nakillerden kişisel olarak sorumlu olduğuna inanmak için makul gerekçeler olduğunu iddia ediyor.

Rusya, Ukrayna'daki savaş için kullandığı resmi terimle "özel askeri operasyon"un başlamasından bu yana pek çok Ukraynalı çocuğun Rusya’ya getirildiğini inkar etmiyor.

Ancak Moskova’nın paylaştığı rakamlar, Kiev’inkilere göre daha az: Ekim 2022'de yaklaşık 2 bin 500 çocuğa atıfta bulunuldu. BBC, Lvova-Belova'nın ofisinden en son rakamları istedi ve ancak bu haber yayımlanana kadar yanıt alamadı.

Rus yetkililer ve Çocuk Hakları Komiseri, Rusya’ya götürülen çocukların öksüz olduğunu ve zorla götürülmediklerini, bunun yerine güvenlik için tahliye edildiklerini söylüyor.

Görevi Rusya'nın çocuklara yönelik devlet politikasını şekillendirmek olan Maria Lvova-Belova, bu transferlerin kamuoyundaki yüzü haline geldi ve bunların, Ukraynalı çocukları aktif çatışma alanlarından kurtarma ve onları Rusya'ya “entegre etme” amacı taşıdığını savundu.

Sosyal medya paylaşımlarında ve halka hitaben yaptığı konuşmalarda, Ukraynalı çocukları Rusya'ya götürmenin onların yararına olduğunu iddia etti ve çocukların Rusya'da mutlu olduğunu ve birçoğunun geri dönmek istemediğini vurguladı.

Eski eyalet senatörü, rahip eşi ve koruyucu anne

Maria Lvova-Belova, geçen yaz Ukrayna'nın güneyindeki Mariupol şehrinde yaşayan Ukraynalı bir çocuğu himayesine aldı. Şehir, aylar süren şiddetli çatışmalardan sonra Rus birlikleri tarafından ele geçirildi.

Rus yetkililere göre, genç Fillip Golovnya bir yetim. Lvova-Belova sık sık sosyal medya hesaplarında onun fotoğraflarını paylaşıyor ve bir grup Ukraynalı çocukla birlikte Moskova bölgesine getirildikten kısa bir süre sonra onu ilk gördüğünde onun "kendisinin" olduğunu anladığını söylüyor.

Fillip, Lvova-Belova'nın tek çocuğu değil.

Lvova-Belovai halen 10 çocuk annesi. Beşi biyolojik çocuğu, beşi ise ya evlat edinildi ya da onun bakımı altına girdi. Bazıları yetişkin. Bakımındaki çocukların sayısı yıllar içinde değişti ve haberlere göre bir keresinde 18'e ulaştı.

Aslen Moskova'nın 750 km güneydoğusundaki Penza şehrinden olan 38 yaşındaki Maria Lvova-Belova, Ekim 2021'de Rusya'nın Çocuk Hakları Komiseri oldu.

Bundan önce, bölgesini Rusya Parlamentosu'nun üst kanadı Federasyon Konseyi'nde temsil eden bir eyalet senatörüydü. İktidar partisi Birleşik Rusya'da aktif bir isim.

Bir Ortodoks rahiple evli ve dini törenlerde başı örtülü şekilde çektirdiği çok sayıda fotoğrafı da paylaşıldı.

Çocuklara ve gençlere odaklanan sosyal hizmet çalışmalarına ilk olarak 2000'lerin başında "Louis Quarter" adlı yerel bir örgüt kurarak başladı.

Örgütün ismini, genç bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelen ve yoksulluk içinde büyüyen Amerikalı caz müzisyeni Louis Armstrong’dan aldığı bildirildi. Siyasete atılmadan önce birkaç benzer proje yürüttü.

Suçlamaları reddediyor

Maria Lvova-Belova, Putin'e açık desteği nedeniyle Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk zamanlarından beri uluslararası toplumun yaptırım uyguladığı bir isim. ICC’nin kendisi hakkında tutuklama kararı çıkarmasının ardından, suçlamaları şu sözlerle reddetti:

"ICC'nin neyi gözden geçirdiğini bilmiyoruz. Tartışmalar soyut: ad, soyad, adres yok, bu nedenle bu bilgiyi kontrol edemiyoruz.

“Eğer çocuklar ayırılmış ise onları ailelerine kavuşturmak için her şeyi yapacağız.”

Lvova-Belova, sosyal medya hesaplarında, "ülkenin her köşesindeki meslektaşları, takipçileri ve ebeveynlerden" aldığı "sıcak destek ve dayanışma mesajlarından” bahsetti. "Saklayacak hiçbir şeyimiz yok, gerçekler bizim tarafımızda. Rusya ICC’yi tanımıyor ve kararları bizim için anlamsız" dedi.

Öte yandan Memorial adlı insan hakları grubu için çalışan avukat Natalia Sekretareva, Rusya'nın Cenevre Sözleşmelerine taraf olduğuna dikkat çekerek, “Bu nedenle ICC’nin suçlamalarını reddetmek işe yaramaz" diyor.

Geçen yaz Putin, 18 yaşından küçük Ukraynalılara Rus vatandaşlığı verme sürecini basitleştiren bir kararname imzaladı. Rus vatandaşlığı alan Ukraynalı çocuklarla ilgili haberler ve videolar, Maria Lvova-Belova da dahil olmak üzere Rus yetkililer tarafından paylaşıldı.

BBC'ye konuşan Rusya'daki uzmanlar, Rus pasaportlarının Ukraynalılara dağıtılmasının “kitlesel ölçekte" gerçekleştiğini söyledi.

Ukrayna, Ukraynalı çocuklara Rus pasaportları dağıtılmasını "insan kaçırmanın yasallaştırılması” olarak nitelendirdi.

Birleşmiş Milletler’in bir özel komisyonu tarafından hazırlanan raporda, Ukraynalı çocukları Rus ailelerin yanına yerleştirmenin ve onlara Rus vatandaşlığı vermenin, bu çocukların kimliklerinin korunması açısından ağır sonuçlar doğurabileceği uyarısı yapıldı.

Lvova-Belova ise Ukraynalı çocukların sağlık hizmetlerine ve diğer yardımlara erişebilmek gibi pratik nedenlerle Rus vatandaşlığına ihtiyaç duyduklarını söylüyor.