Asgari ücrete yapılacak zam için konuşulan formül tartışma yaratacak: Orta yol hesabı
Yeni yılda asgari ücrete ne kadar zam yapılacağı milyonlarca çalışan tarafından merak ediliyor. Bu anlamda işçi ve emekçinin beklentisi yüksek ancak son günlerde ortaya çıkan yeni formül şimdiden tartışmalara yol açtı. İddiaya göre asgari ücrete zam oranı belirlenirken 'orta yol hesabı' kullanılacak. Gerçekleşen enflasyon ile hedeflenen enflasyon oranın ortalaması alınacak.
Asgari ücrete ara zam yapılmaması, gözlerin yeni yıla çevrilmesine neden oldu. Milyonlarca işçi ve emekçinin beklentileri yüksek, ancak son günlerde ortaya çıkan yeni bir hesaplama yöntemi tartışmalara yol açtı. İddiaya göre, asgari ücrete yapılacak zam oranı belirlenirken 'orta yol hesaplama' yöntemi kullanılacak. Bu yöntemde, gerçekleşen enflasyon ile hedeflenen enflasyon oranlarının ortalaması alınacak. Bu hesaplamaya göre, asgari ücretlinin alacağı zam oranı şu şekilde öngörülüyor.
Yıl sonu yaklaştıkça asgari ücretlilerin bu sorunun yanıtını merak ettiği biliniyor. Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 38, 2025 yılı için hedeflenen enflasyon oranı ise yüzde 14 olarak açıklandı.
ARA ZAM YAPILMADI, BEKLENTİLER ARTTI
Bu yıl temmuz ayında asgari ücrete ara zam yapılmadığı için, yeni yılda yapılacak zamma yönelik beklentiler arttı ve asgari ücret hesaplamaları yeniden gündeme geldi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, memur ve emekli maaşlarının hedeflenen enflasyona göre düzenleneceğini açıklamıştı.
ORTA YOL FORMÜLÜNÜN SONUCU: YÜZDE 26
Asgari ücret için dikkate alınan formüllerden biri, gerçekleşen enflasyon ile hedeflenen enflasyon oranlarının ortalamasının alınması oldu. Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 38, 2025 yılı için hedeflenen enflasyon oranı ise yüzde 14. Bu iki oranın ortalamasına göre asgari ücretli, yıl sonunda maaşlarına sadece yüzde 26 oranında bir zam alabilecek. "Orta yol formülü" son günlerde asgari ücretli için en çok konuşulan konu haline geldi. Asgari ücretlinin maaşı 17 bin 2 TL olarak bekleniyor, ancak bu beklentinin karşılanıp karşılanmayacağı ya da tepki çeken bir oran mı belirleneceği merak ediliyor. Milyonlarca asgari ücretli çalışan, zam oranı için geri sayarken, yeni yıl yaklaştıkça başka hesaplamaların da gündeme gelmesi olası görünüyor.
ASGARİ ÜCRET ŞUAN NE KADAR?
2022 ve 2023 yıllarında asgari ücret ocak ve temmuz aylarında iki kez zamlanmıştı. Son olarak hükümet tarafından yapılan yüzde 49 artış ile birlikte yeni asgari ücret tutarı 17 bin 2 lira olarak belirlenmişti.
ZAM ORANI NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücret zammı, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Süreç ise şu şekilde ilerliyor; toplam 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, en az 10 üyenin katılımıyla toplanabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca üyelerden biri komisyon başkanı olarak seçilir. Kararların oylama usulüyle alındığı komisyonda eşitlik çıkması halinde başkanın bulunduğu tarafın görüşü geçerli sayılır. İlk toplantısını Bakanlıkta gerçekleştiren komisyona sonraki toplantılarda işçi ve işveren sendikaları ev sahipliği yapar. Bakanlıkta gerçekleşen son toplantıyla nihai karar açıklanır.
NET VE BRÜT ÜCRET NE DEMEK?
Asgari ücret ve maaş zammı konuları konuşulurken net ve brüt ücretler kafa karıştırıcı olabiliyor. Zira bazı işverenler maaş teklifini brüt olarak bazıları ise net ücret üzerinden sunabiliyor. Peki net ve brüt ücret ne demek?
Çalışanlar; gelir vergisi, SGK primi ve sendika aidatı gibi aylık ödemeler yapmakla yükümlüdür. Çoğunlukla bu ücretler işveren tarafından maaştan kesilerek ödenir. İşte bu kesintilerin hesaba katılmadığı ücrete brüt maaş deniyor. Ödemeler yapıldıktan sonra kalan ücret ise net maaş oluyor. Yani net maaş, çalışanın doğrudan eline geçen toplam ücreti tarif ediyor.
