Ünü Avrupa'ya yayılınca formülü padişah fermanıyla yasaklanmıştı! Türk kırmızısı yeniden üretilecek
18. ve 19. yüzyılda başta pamuk boyama olmak üzere birçok alanda yaygın olarak kullanılan Türk kırmızısı renginin formülü, o dönem ününün Avrupa'ya kadar yayılması nedeniyle Osmanlı padişahının fermanıyla yasaklanmıştı. Meşhur renk, bitkisinin yetiştiği Edirne'de gerçekleştirilecek çalışmaların ardından yeniden ekonomiye kazandırılacak.
1700'lü yıllarda moda alanının gözde renklerinden olan ve Türkiye'de üretilmesi nedeniyle adı Türk kırmızısı konulan rengin üretimiyle ilgili yeni gelişmeler yaşanıyor. O dönem ünü Avrupa'ya kadar yayılması nedeniyle formülü yasaklanan, hatta bir dönem casusluk olaylarına dahi konu olan Türk kırmızısı yıllar sonra tekrar Edirne'de hayat bulacak.
EDİRNE TOPRAKLARINDA YETİŞİYOR
Trakya Üniversitesi tarafından bir master plan çerçevesinde yürütülen Türk ( Edirne ) Kırmızısı çalışmalarında büyük bir adım daha atıldı. Rengin üretiminde kullanılan kök boya bitkisi Rubia tinctorumun Edirne topraklarında yetiştirilmesi için yapılan çalışmalar sonucunda bitkinin kök hasadı yapıldı. İlk hasat olmasına rağmen ortaya çıkan verim daha da umutlandırdı. Kök boya üretiminde kullanılacak bitkinin analiz çalışmaları da ümit verici. Bitkinin ilerleyen dönemde bölge çiftçisi tarafından alternatif tarım olarak kullanılması hedefleniyor.
CASUSLUK OLAYLARINA DAHİ KONU OLDU
Kök boya bitkisi Rubia tinctorumundan üretilen Türk (Edirne) kırmızısının 1700'lü yıllarda çok popüler olduğunu açıklayan Trakya Üniversitesi Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan, o dönemde Osmanlı saraylarının baştan aşağı Türk (Edirne) kırmızısı renginde donatıldığının kitaplarda yer aldığını açıkladı. Türk (Edirne) kırmızısının ününün Avrupa'ya kadar yayılınca, bütün boyama ustalarının, tekstilcilerin, sanayicilerin ve sanatçıların bu rengin peşine düştüğünü anlatan Prof. Dr. Tan, padişahın fermanıyla bu rengin formüllerinin paylaşılması yasaklanınca, kentte o dönemlerde uzun süre casusluk olaylarına yaşandığına dikkati çekti.
YILLAR SONRA YENİDEN ÜRETİLECEK
Yıllar sonra Türk (Edirne) kırmızısının kent kimliğine kazandırılması için Trakya Üniversitesi olarak çok yoğun çalışmalar gerçekleştirdiklerini açıklayan Trakya Üniversitesi Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan, Park ve Bahçe Bitkileri Bölümü olarak yürüttükleri projeye okulun bütün akademik ve idari personelinin bu çalışmaya katkı sağladığını Türk (Edirne) kırmızısının üretiminde kullanılan kök boya bitkisi Rubia tinctorum üzerinde yoğun araştırmalar gerçekleştirdiklerini belirtti.
ÇİFTÇİYE ALTERNATİF OLACAK
Park ve Bahçe Bitkileri Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Sedat Karadavut da, "Edirne Şartlarında Doğal Boya Bitkisi Kökboya'nın (Rubia Tinctorum L.) Tarımsal Potansiyelinin Belirlenmesi" isimli TÜBAP projesi kapsamında mayıs ayında Havsa Meslek Yüksekokulu arazisine dikilen 1000 adet fidenin hasadının gerçekleştirildiğini açıkladı. Alınan verilerin analizleriyle birlikte ilerleyen yıllarda üretimde verim artışı beklediklerini ifade eden Karadavut, "Sonuçların alternatif ürün olarak bölge çiftçine faydalı olacağına inanıyoruz" dedi. Park ve Bahçe Bitkileri Bölümünden Öğr. Gör. Adnan Çolak da, uzun süren çalışmalar sonucu Rubia Tinctorum bitkisinde ilk hasadı gerçekleştirmenin gururunu yaşadıklarını anlattı. Çolak, kök boya için bakıldığında ümit verici verimle karşılaştıklarını vurguladı.
