İSTİB Başkanı Kopuz: Türkiye'de yıllık 14 milyar dolarlık gıda kaybı ve israfı yaşanıyor
İstanbul Ticaret Borsası Başkanı ( İSTİB) Başkanı Ali Kopuz, gıda israfının korkunç boyutlara ulaştığını belirterek, "Türkiye'de israf edilen ve kaybolan gıdanın maddi değeri 14 milyar dolar civarında. 2022 yılı tarımsal destekleri 29 milyar lira, yani 2 milyar dolar. Bunun anlamı, tarımsal desteklerin toplamının yedi katı değerindeki gıdayı israf ediyoruz." ifadelerini kullandı.
İSTİB Başkanı Kopuz, yaptığı açıklamada gıda israfına ilişkin uyarılarda bulundu. Gıda israfının bir ölüm kalım meselesi haline gelmeye başladığına işaret eden Kopuz, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın tahminlerine göre Türkiye'nin yıllık gıda kaybı ve israfının 18 milyon ton civarında olduğunu aktardı. Kopuz, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre dünya çapında çöpe giden gıda miktarının ise 1,3 milyar ton olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
"Bunun maddi değeri ise yaklaşık 1 trilyon dolar. Yani çöpteki 1 kilogram gıdanın değeri 77 cent. Bu hesaba göre Türkiye'deki 18 milyon ton gıda atığının değeri yaklaşık 14 milyar dolar demektir. 14 milyar dolar çok büyük bir rakam. Bu parayla neler yapılabileceğine dair çok şey söylenebilir. Ancak hiç biri bu ürünleri üretmek için harcanan emeğin, kaynağın, enerjinin önemini gösteremez. Bu gıdaları üretmek için devletimizin verdiği tarımsal desteklerin toplamı 2022 yılında 29 milyar lira, yani 2 milyar dolar.
Biz bu paranın yedi katı değerindeki gıdayı çöpe atıyoruz. Gıda israfı deyince aklımıza sadece çöpe atılan gıda gelmemeli. Gıda israfı aynı zamanda korkunç bir kaynak, emek, sermaye ve enerji israfı demektir. Tarımsal üretim öncesinde, sürecinde ve sonrasındaki çalışmalardan, lojistik ve depolamaya, perakende sunumundan, sofraya ulaşmasına kadar, gıdaya her aşamada emek veriliyor, kaynak harcanıyor ve enerji sarf ediliyor. Tek bir dilim ekmek çöpe gittiğinde tüm bu sürecin değeri de o ekmek parçasıyla çöpe atılıyor."
Gıda israfı hakkında Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın verilerini de paylaşan Ali Kopuz, bu verilerin, gıda israfının hem boyutlarını, hem insanlık için ne kadar büyük bir tehdit olduğunu, sorunun aslında zengin ülkelerden kaynaklandığını gösterdiğini vurguladı.
Kopuz, Birleşmiş Milletler Çevre Programı'na göre gıda israfı verilerinin zengin ülkelerdeki obezite, fakir ülkelerdeki açlık sorunlarının da temelinde gıda israfının olduğunun açık bir göstergesi olduğuna işaret ederek, şu bilgileri verdi:
"Verilere göre, dünya çapında üretilen gıdanın yüzde 30'u kayıp ve israf oluyor. Gıda israfının oranı, meyveler ve sebzeler için yüzde 40-50, yağlı tohumlar, et ve süt ürünleri için yüzde 20, balık için yüzde 30'dur. Zengin ülkelerdeki tüketiciler, her yıl Sahra altı Afrika'nın tüm net gıda üretimi kadar gıdayı boşa harcıyor.Avrupa ve Kuzey Amerika'daki tüketicilerin kişi başına düşen yıllık gıda atığı 95-115 kilogram, Sahra altı Afrika ve Güney-Güneydoğu Asya'daki tüketicilerin ise sadece 6-11 kilogramdır. Yıllık kişi başına düşen insan tüketimine yönelik gıda üretimi, zengin ülkelerde yaklaşık 900 kilogram, en yoksul bölgelerde 460 kilogram. Zengin ülkelerde gıda israfının büyük kısmı sofrada, fakir ülkelerde ise sofraya gelene kadar gerçekleşiyor."
