Kömür İşletmecilerinde "Özelleştirme Endişesi"
Zonguldak'ta yer altından çıkarılan kömürün düşük kalorili yan ürününün değerlendirildiği tek tesis ÇATES'in özelleştirme süreci nedeniyle daha ucuza temin edilen ithal kömürün kullanılacağını öngören maden işletmecileri endişeleniyor Kurulduğundan beri 33 milyon 912 bin 251 ton kömür yakan santral,
ERDİNÇ AKSOY - Zonguldak'ta yer altından çıkarılan kömürün düşük kalorili yan ürününün değerlendirildiği tek tesis Çatalağzı Termik Santralinin (ÇATES) özelleştirme süreci nedeniyle daha ucuza temin edilen ithal kömürün kullanılacağını öngören maden işletmecileri endişeleniyor.
Normal koşullarda yakıt olarak yılda 1 milyon 600 bin ton civarında kömür kullanan santralin özelleştirme kapsamına alınması, maden işletmecilerine en iyi müşterisini kaybetme tedirginliği yaşatıyor.
Türkiye Taşkömürü Kurumunun (TTK) üretiminin yüzde 60 civarının yanı sıra özel sektörün de çıkarttığı koklaşabilir taş kömürünün zenginleştirme işlemi sırasında arta kalan düşük kalorili kısmını kullanan ÇATES'in özelleştirilmesinin ardından ithal kömür kullanma ihtimali işletmeleri korkutuyor.
Kurulduğundan itibaren 33 milyon 912 bin 251 ton kömür yakan santral, TTK ve özel işletmelerin en iyi müşterisi konumunda yer alıyor.
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Yönetim Kurulu Başkanı ve kömür işletmecisi Salih Demir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2014 yılı başında yapılacak 3 özelleştirme ihalesinde ÇATES'in de bulunduğunu söyledi.
Özelleştirme sonrasında kullanacağı kömür kaynağı belirtilmeyen tek santralin ÇATES olduğuna dikkati çeken Demir, "Santral, havzada üretilen koklaşabilir taş kömürünün zenginleştirilmesi işleminde ortaya çıkan düşük kalorili ürünlerin ekonomiye kazandırılması amacıyla planlanmış ve işletmeye alınmıştır. Başkaca kullanım alanı bulunmayan filtrasyon ürününü ana yakıt olarak kullanan ÇATES, havzadaki madencilik faaliyetlerinin sürdürülebilirliğinin teminatı olarak halen işlev görmektedir" değerlendirmesinde bulundu.
"İstihdam kaybı yaşanır"
Demir, ÇATES'in Zonguldak kömürünü tüketmeye devam etmesinin hem TTK hem de özel sektör için hayati önem taşıdığını vurguladı.
"Zonguldak, ülkemizde en büyük kapasiteye sahip ithal kömür kullanan elektrik santrallerinin bulunduğu havza olmaktadır ve yerli kömür kullanan tek santral ÇATES'tir" diyen Demir, şöyle devam etti:
"Santral, bölgenin ekonomik ve sosyal geleceği için belirleyici derecede önemlidir. Maden işletmelerinin varlığını devam ettirmesi ve 20 bine yakın doğrudan istihdamın korunması, ÇATES'in havzadan kömür almaya devam etmesine bağlıdır. Bölgesel ekonomik ve sosyal çöküntü yaşanmaması için santralde yerli kömür kullanılmasını devam ettirebilecek yöntemler önem taşımakta. Aksi takdirde, özelleştirme sonucunda santralde ithal kömüre uygun teknik değişiklikler derhal yapılacak ve yerli kömür teminine son verilecektir. Santralin yeni sahibi daha çok kazanacak ancak bölge ekonomisi ve halkı çok büyük kayıplara uğrayacaktır."
"Madenlere kilit vurulur"
ÇATES'te ithal kömür kullanılması halinde havzada üretim yapan özel sektör firmalarının üretimi sürdüremeyeceği, 2014 yılında sona erecek kira sözleşmelerini yenilemeyeceğini savunan Demir, "Madenlere kilit vurulacak, binlerce kişi işsiz kalacaktır. Taş kömürü havzasının ekonomik ve sosyal felaketi anlamına gelecek böylesi bir durumun oluşmaması için bölgemiz siyasi partilerinin, mahalli idarelerinin, odalarının ve sivil toplum örgütlerinin kapsamlı çalışmaları bütün yoğunluğuyla devam etmektedir" ifadesini kullandı.
Demir, ÇATES'e yılda 1,5 milyon ton yakıt sağlamak için havzada her yıl 2,5 milyon ton kömür üretilmesi gerektiğine işaret ederek, şunları dile getirdi:
"Özel sektörün 15 yılda sadece üretilen kömür için devlete verilecek üretim palı tutarı 375 milyon dolar olacaktır. Kömürün üretiminde kullanılacak işçilik, malzeme ve enerjinin ülke ekonomisine katkısının yanında dolaylı vergi katkısı da 100 milyon dolardan fazla olacaktır. ÇATES'in 2013'te diğer yıllara göre az kömür alması bile firmaları zor durumda bırakmıştır. Bazı firmalar üretimini durdurmuş, bazıları ise işçi azaltmıştır. Santralin ithal kömüre dönmesi durumunda ise hiçbir firma ayakta kalamayacaktır."
ÇATES'in kömür alımı
Santralin kurulduğu 1989 ile 2013 yıllarında yaktığı kömür oranları şöyle:
Yıllar Yakılan Kömür (ton) 1989 6.500 1990 310.000 1991 746.805 1992 1.316.164 1993 1.274.995 1994 1.274.995 1995 1.221.273 1996 1.448.190 1997 1.786.651 1998 1.846.787 1999 1.677.539 2000 1.658.628 2001 1.629.835 2002 1.402.092 2003 1.420.845 2004 1.209.019 2005 1.589.139 2006 1.567.333 2007 1.653.260 2008 1.636.568 2009 1.664.859 2010 1.563.791 2011 1.700.458 2012 1.254.622 2013 1.051.903 Toplam 33.912.251 - Zonguldak
