Amerika etkisi zincir marketlerde yumurta fiyatlarına yansıdı
ABD'de yaşanan kuş gribi salgını nedeniyle Türkiye başta olmak üzere pek çok ülkeden binlerce ton hızlı ve koşulsuz yumurta satın almaya başladı. Bu satışların ardından iç piyasa koşullarının korunması için Türkiye bazı önlemler alsa da yumurta fiyatlarına son bir haftada yüzde 15 zamlandı.
Türkiye, kuş gribi salgını yüzünden yumurta arzının düştüğü ve fiyatların rekor seviyelere yükseldiği ABD'ye 80 bin ton civarında yumurta ihraç etti. Ancak bu ihracat ABD'de yumurta fiyatlarının düşmesine yararken Türkiye'de fiyatların artışına neden oldu.
ABD Tarım Bakanı Brooke Rollins, ülke genelinde yumurta fiyatlarının artmasına neden olan kuş gribi kaynaklı arz sıkıntısını hafifletmeye yönelik Türkiye ve Güney Kore'den yumurta ithal ettiklerini, başka ülkelerle de yumurta ithalatı konusunda görüştüklerini ifade etmişti. Bu açıklama 80 bin tonluk yumurta ihracatında yaşanacakların adeta habercisi gibiydi.
ÖNLEMLER ARDI ARDINA GELDİ
Türkiye'den ABD'ye yüklü miktarda yumurta ihracatı başlayınca Ticaret Bakanlığı iç piyasada fiyatların artmaması için ardı ardına iki önleme başvurdu. İlk olarak 25 Şubat 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile yumurta ihracatına kilo başına 50 cent fon getirildi. Fon, 26 Şubat 2025'te yürürlüğe girdi. Resmi Gazete'de yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararı'na göre yumurta ihracatında kilo başına 50 cent karşılığı Türk Lirası, Destekleme Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kesintisi uygulanması kararlaştırıldı.
Ancak ABD'nin Özellikle Türkiye ve Güney Kore'den hiçbir koşul gözetmeksizin yumurta satın alma talebinde ısrar etmesi sonrası Türkiye'den ithalat fon kararına rağmen durmadı. Bunun üzerine Ticaret Bakanlığı ikinci önlem olarak fon artırıldı. Bu kapsamda, sofralık yumurtanın ihracatında uygulanacak kesinti tutarı, Cumhurbaşkanı Kararı ile kilogramda 0,5 dolardan 1,5 dolara yükseltildi.
FİYATLAR TAVAN YAPTI
Ancak alınan önlemlere rağmen ABD etkisi yumurta fiyatlarına zam olarak yansıdı. Zincir marketlerde 170 liraya satılan 30'lu yumurta kolisi 195 liraya yükseltildi. Böylece 2025'te 157 liraya satılan aynı tip ve aynı boy yumurtanın kolisi önce 170 liraya yükseldi. Aynı kolinin fiyatı sadece 1 Mart'tan itibaren yeniden yüzde 15'lik bir görmüş oldu. Bir diğer dikkat çeken konu ise 3 zincir marketin fiyatlara aynı gün zam yapması oldu.
