Afganistan'da bombaların tahrip ettiği yolları çocuklar onarıyor
BİLAL GÜLER/SAYED KHODAİBERDİ SADAT - Afganistan'da on yıllar süren çatışmalar nedeniyle patlamaların tahrip ettiği asfalt yollar, çocuklar tarafından onarılıyor.
BİLAL GÜLER/SAYED KHODAİBERDİ SADAT - Afganistan'da on yıllar süren çatışmalar nedeniyle patlamaların tahrip ettiği asfalt yollar, çocuklar tarafından onarılıyor.
Yaşları 7 ile 15 arasında değişen kız ve erkek çocuklar, ellerinde neredeyse boyları kadar küreklerle yol kenarlarından topladıkları çakıl ve toprağı, mayın ve bombalamaların oluşturduğu çukurlara dolduruyor.
Zamanlarını oyun parklarında ve okullarda geçirmesi gereken çocuklar, ailelerinin geçimlerine katkıda bulunmak için sabahtan akşama kadar yollarda zor koşullarda çalışıyor.
Başkent Kabil'den güneye doğru uzanan Gazni, Zabul, Kandahar, Helmend, Nimruz, Farah ve Herat vilayetlerine kadar giden ana kara yolu üzerinde yüzlerce çocuk, bu işi yaparak geçişlerini kolaylaştırdıkları sürücülerden yardım talep ediyor.
Yardımda bulunan kimi sürücüler para verirken kimileri de ellerindeki yiyecekleri paylaşıyor.
Çocuklar genelde çalıştıkları yere yakın köylerde yaşıyor. Kimi yetim, kiminin ise babası engelli ya da işsiz.
Neredeyse hiçbiri hayatının herhangi bir döneminde okula gitmemiş, bazıları da çalışmak için okulu terk etmek zorunda kalmış.
Çocuklar kimi zaman kazançsız, kimi zaman da 200 afganiye (yaklaşık 2 dolar) kadar kazançla evlerine dönüyor.
Londra Merkezli Save The Children'e göre, Afganistan genelinde yaklaşık 1 milyon çocuk işçi bulunuyor.
"Tüm aileyi ben geçindiriyorum"
Bu çocuklardan biri de 15 yaşındaki Muhammed Han.
Bir zamanlar çobanlık yapan babasının, mayına basarak engelli kaldığını ve şu an çalışmadığını anlatan Han, 5 kardeş olduklarını ve ekonomik durumlarının kötü olduğunu ifade etti.
Han, üç aydır bu işi yaptığını belirterek, "Yoldan geçen araçlar para veriyor. Günlük 150 ile 200 afgani kazanabiliyorum. Babam hasta, mecburum çalışmaya. Burada çalışarak ailemin geçimini sağlamaya çalışıyorum. Tüm aileyi ben geçindiriyorum. Çalışmazsam ailem aç kalır." dedi.
Genellikle kahvaltı yapmadan yola çıktığını ve sürücülerin verdiği yemekleri yediğini aktaran Han, daha önce çırak olarak çalıştığı yerlerde dükkan sahiplerinin para vermemesi üzerine bu işe başladığını söyledi.
Şu ana kadar hiç okula gidemediğini dile getiren Han, şunları anlattı:
"Burada da bazen insanlar alay edip geçiyorlar. Bazı insanlar da para veriyor. Tek hayalim okula gidip ders almak. Okulu bitirip mühendis ya da doktor olmak istiyorum ancak şimdiki durumumuz bu hayalimin gerçekleşmeyeceğini gösteriyor. İkinci bir hayalim de halkıma ve vatanıma hizmet etmek." ifadelerini kullandı.
"İki kez okula kayıt yaptırdım"
Bombaların tahrip ettiği yolları onarmaya çalışan çocuklardan Nakibullah ise henüz 9 yaşında. Elinde tuttuğu kürek boyunu aşıyor. Toprağı ancak yarısına kadar doldurursa küreği kaldırabiliyor.
9 kardeş olduklarını aktaran Nakibullah, daha önce ağır iş makinesi şoförü olan babasının şu an işsiz olduğunu söyledi.
Bir ay önce bu işe başladığını kaydeden Nakibullah, "Beni yolda çalışmak için gönderdiler. Günlük 20 ile 50 afgani kazanıyorum. İki kere okula kayıt yaptırdım ancak, ekonomik durumumuz kötü olduğu için bırakmak zorunda kaldım. Ailemin geçimini sağlamak için çalışmak zorundayım." ifadelerini kullandı.
Nakibullah "Evde genelde ne yiyorsunuz?" sorusuna, "Bir kaç gündür patates kaynatıp yiyoruz çünkü başka yiyecek bir şey yok. Ekonomik durumumuz çok kötü." cevabını verdi.
"Hayallerim gerçek olmayacak gibi"
8 yaşındaki İzzet ve 12 yaşındaki Hanekey kardeşler de diğer çocuklar gibi sabah yola çıkıp akşama kadar çalışıyor.
İkisi de şu ana kadar okul yüzü görmediklerini ve dün sadece 100 afgani (yaklaşık 1 dolar) kazandıklarını söyledi.
6 kardeş olduklarını aktaran Hanekey, önceden çobanlık yapan babasının şu an işsiz olduğunu aktardı.
Kazandığı parayla her akşam eve erzak alarak döndüğünü dile getiren Hanekey, "Sadece para kazanmak için geliyorum. Param olsaydı gelmezdim. Geleceğim için bir şeyler yapardım. Eğitim için imkan yaratılırsa okumak ve doktor olmak istiyorum. Gelecekte evlenip çocuk sahibi olmak istiyorum ama bu durumda hayallerimin hiçbiri gerçek olmayacak gibi." dedi.
Kardeşi İzzet, "Ekonomik durumumuz çok kötü. İyi olsaydı neden buraya geleyim ki?" ifadesini kullandı.
Sakine ise daha 7 yaşında, bir kız kardeşi ve erkek kuzeni ile çalışıyor. Her biri güçlükle kaldırdığı küreği toprakla doldurup yollardaki çukuru onarıyor.
Babasının işsiz olduğunu kaydeden Sakine, 6 kardeş olduklarını ve yaklaşık 3 aydır yollarda para kazanmaya çalıştığını anlattı.
Yoldan geçen Muhammed isimli bir sürücü, elinden geldiğince bölgede bu işi yapan çocuklara yardım etmeye çalıştığını söyledi.
Şoförlük yaparak geçimini sağladığını aktaran Muhammed, bu çocukları görünce üzüldüğünü belirtti.
Muhammed, "Benim de bunların yaşında çocuklarım var. Onları hatırlıyorum bunlara bakarak. Ben de çok kazanmıyorum ancak gördükçe yardım etmeye çalışıyorum." dedi.
