Haftanın Tarihine Bakış
"8 Mart Dünya Kadınlar Günü", bu yıl 37’nci kez kutlanıyor.
"8 Mart Dünya Kadınlar Günü", bu yıl 37'nci kez kutlanıyor.
ABD'de kadın işçilerin 8 Mart 1857'de başlattıkları grev, Kopenhag'da 1910 yılında toplanan Dünya Kadınlar Kongresi'nde "Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi.
Birleşmiş Milletler, 1975'te 8 Mart'ı "Dünya Kadınlar Günü" ilan etti.
-Belli başlı öteki olaylar-
3 MART
1878- Osmanlı devleti ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı.
1883- Mektebi Sanayii Nefise (Güzel Sanatlar Akademisi) öğretime açıldı.
1924- Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının
yurt dışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi. Tevhidi Tedrisat
Kanunu çıkarıldı. Şer'iye ve Evkaf ve Genelkurmay bakanlıkları kaldırıldı.
Diyanet İşleri Başkanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Genelkurmay
Başkanlığı oluşturuldu ve hükümetten ayrıldı.
1925- Şeyh Sait isyanının büyümesini önlemek için, Takriri
Sükun Kanunu kabul edildi; İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
1942- Türk Ressamlar Cemiyeti İstanbul'da kuruldu.
1980- Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, 88 yaşında
İstanbul'da öldü.
1983- Çizgi roman Tenten'in çizeri Georges Remi (Herge) öldü.
1992- Zonguldak Kozlu'daki grizu faciasında 127 kişi öldü, 147
kişiden umut kesildi.
1994- Ressam Cihat Burak, 79 yaşında öldü.
1994- TBMM Genel Kurulu, DEP'li Selim Sadak ve RP'den istifa
eden İstanbul Bağımsız Milletvekili Hasan Mezarcı'nın
dokunulmazlığını kaldırdı.
2008- Rusya'da devlet başkanı seçimini Başbakan Birinci
Yardımcısı Dimitriy Medvedev yüzde 70,28 oranında oy alarak
kazandı. Medvedev, 7 Mayısta yemin etti.
2009- Şair ve söz yazarı Yusuf Hayaloğlu, İstanbul'da yaşamını yitirdi.
2013- Gerçek adı Müslüm Akbaş olan ve seslendirdiği arabesk müzik eserleriyle hayranlarınca "Müslüm Baba" diye anılan sanatçı Müslüm Gürses, geçirdiği by-pass ameliyatının ardından 4 ay yoğun bakımda tedavi gördüğü hastanede 60 yaşında hayatını kaybetti. Sesi, yorumu, şarkıları ve renkli kişiliğiyle hafızalarda yer edinen Gürses, müziğe uzun yıllar emek veren ve şarkılarıyla geniş kitlelere ulaşabilen sanatçılar arasında yer alıyordu.
2013- Voleybolda, Erkekler CEV Kupası Finali rövanş maçında Halkbank, İtalya'nın Andreoli takımını 3-2 yenerek şampiyon oldu ve erkeklerde CEV Kupası'nı alan ilk Türk takımı olarak tarihe geçti.
4 Mart
1193- Eyyubi devletinin kurucusu, Haçlı saldırılarına karşı
duran Selahaddin Eyyubi öldü.
1656- Düşük ayarlı para ve alınamayan maaşlar için ayaklanan askerler,
IV. Mehmed'in onayıyla bazı saray ağalarını idam ettirdi.
1923- Mustafa Kemal Paşa'nın 17 Şubat'taki konuşmasıyla başlayan İzmir
İktisat Kongresi sona erdi. Kongrede Misakı İktisadi kabul edildi.
1929- Takriri Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.
1934- İstanbul Üniversitesinde açılan İnkılap Tarihi Enstitüsü'nde
ilk dersi Milli Eğitim Bakanı Hikmet Bayur verdi.
1934- Ankara Radyosu yayınına başladı.
1940- İstanbul'da yapılan Altıncı Balkan Güreş Şampiyonası'nda
Türk takımı beş birincilik alarak altıncı kez şampiyon oldu.
1964- BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'a uluslararası güç gönderme
kararı aldı.
1986- İzmir'in eski belediye başkanı Osman Kibar öldü.
1992- İspanya'dan "engizisyon" baskısından kaçarak Osmanlı
İmparatorluğu'na sığınan Museviler, Türkiye'ye gelişlerinin 500.
yılını kutladılar.
1994- Dokunulmazlıkları kaldırılan DEP milletvekilleri Leyla
Zana, Sırrı Sakık, Ahmet Türk, Selim Sadak ve bağımsız
milletvekili Mahmut Alınak, gözaltına alındı. Mezarcı ve DEP
Şırnak Milletvekili Selim Sadak serbest bırakıldı.
1994- Gazeteci Hıncal Uluç, uğradığı silahlı saldırıda bacağından
yaralandı.
2002- Ilımlı Arnavut Lider İbrahim Rugova, Kosova'nın ilk
devlet başkanı seçildi.
5 Mart
1920- Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.
1934- Eski milli eğitim bakanlarından Dr. Reşit Galip öldü.
1941- Türkiye'nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rifat Börekçi öldü.
1946- İkinci Dünya Savaşı'nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile
Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen "Demirperde" kavramı; ilk kez
İngiltere Başbakanı Winston Churchill'in bir konuşmasında kullanıldı.
1953- Sovyetler Birliği'ni yaklaşık 30 yıl yöneten ve geçirdiği
beyin kanaması sonucu bilincini yitiren Jozef Stalin öldü.
1971- Amerikalı dört asker Ankara'da terör örgütü THKO mensuplarınca
kaçırıldı. Bir duyum üzerine polisin 5 Mart'ta üniversiteye düzenlediği
baskında çatışma çıktı; Erdal Şener adlı öğrenci öldü, yaralananlar
oldu. ABD'li askerler 8 Mart'ta serbest bırakıldı.
1983- Karikatürist Mustafa (Mim) Uykusuz 61 yaşında öldü.
1987- Tiyatro ve sinema sanatçısı Gülistan Güzey İstanbul'da öldü.
1994- Birleşmiş Milletler, Bosna'ya Türk askeri gönderilmesini
kabul etti.
1999- Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır
yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü
saldırıyı yasa dışı TİKKO örgütü üstlendi.
2000- Hayırseverliğiyle tanınan iş adamı İzzet Baysal öldü.
2009- "Ergenekon" soruşturması kapsamında Cumhuriyet gazetesi Ankara temsilcisi Mustafa Balbay gözaltına alındı ve 6 Mart'ta tutuklandı.
6 Mart
1920- "Kaşağı"nın yazarı, ünlü öykücü Ömer Seyfettin, Haydarpaşa
Hastanesinde öldü. Ömer Seyfettin, 12 Mart 1884'te Gönen'de doğmuştu.
1925- Takriri Sükun Kanunu'na dayanılarak İstanbul'da altı gazete
ve dergi, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Kapatılan yayın
organları şunlardı: Tevhidi Efkar, İstiklal, Son Telgraf,
Aydınlık, Sebilülreşat ve Orak Çekiç.
1927- İstanbul Radyosu yayına başladı.
1935- Oyun Yazarı İbnürrefik Ahmet Nuri (Sekizinci) 61 yaşında öldü.
1948- Anadolu Ajansında 1925'te şirket kurucuları arasında yer alan ve
"Başyazarı" olan ünlü şair, yazar ve gazeteci Kemalettin Kamu
47 yaşında Ankara'da öldü.
1961- İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, Türkiye üzerinden geçerken
Ankara'ya geldi. Esenboğa Havalimanında Devlet ve Hükümet Başkanı
Orgeneral Cemal Gürsel tarafından karşılanan II. Elizabeth, Gürsel
ile kırk dakika görüştükten sonra Türkiye'den ayrıldı.
1989- Şarkı sözü yazarı ve şovmen Fecri Ebcioğlu öldü.
1995- Avrupa Birliği üyesi on beş ülke ile Türkiye arasında Gümrük
Birliği Antlaşması imzalandı.
1995- Karikatürist Nehar Tüblek, İstanbul'da öldü. Tüblek,
1924'de Manastır'da doğmuştu.
2002- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Gazeteci yazar Çetin Emeç ve
Turan Dursun ile İran rejim muhalifi Ali Akbar Gorbani'nin
öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu birçok
saldırıdan sorumlu tutulan İslami Hareket Örgütünün "İcra
Şurası" üyesi İrfan Çağırıcı hakkındaki idam cezasını onadı.
2005- Ressam Nüzhet İslimyeli 92 yaşında Ankara'da öldü.
2007- Türkiye'de işsizlik oranı 2006 yılında yüzde 9,9 olarak
açıklandı.
2013- Venezuela'nın uzun süredir kanserle mücadele eden Devlet Başkanı Hugo Chavez, 58 yaşında hayatını kaybetti.
7 Mart
1917- Nick Larocca'nın "Original Dixiland Jazz Band" adlı
orkestrası, ilk caz plağını New Jersey'deki Victor Co.
plakçılık şirketi için doldurdu.
1927- İstiklal Mahkemelerinin görevi sona erdi.
1954- Petrol işletmeciliğini yabancı sermayeye açan Petrol
Yasası kabul edildi. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü kuruldu.
1969- Golda Meir İsrail'in ilk kadın başbakanı oldu.
1977- Pakistan'da seçimleri Zülfikar Ali Butto kazandı.
1979- ABD uzay aracı Voyager I, Jüpiter ve Uranüs'ün Satürn
gibi halkalara sahip olduğunu keşfetti. Voyager I, Jüpiter'in
halkalı resimlerini dünyaya gönderdi.
1983- Zonguldak Ereğli Kömür İşletmelerinin Kandilli üretim
havzasındaki Armutçuk Ocağı'nda meydana gelen patlamada 102
kişi öldü, 86 kişi yaralandı.
1989- Anayasa Mahkemesi, üniversitelerde "dini inanç sebebiyle
boyun ve saçların örtü veya türbanla kapatılmasını" serbest
bırakan yasayı iptal etti.
1990- Hürriyet gazetesi Yönetim Kurulu üyesi, gazeteci yazar
Çetin Emeç ve şoförü Ali Sinan Ercan, uğradıkları silahlı
saldırıda yaşamlarını yitirdi.
2001- Karikatürist Necmi Rıza Ayça, 87 yaşında vefat etti.
2010- İngiliz aktör Richard Stapley, 86 yaşında öldü.
8 Mart
1403- Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Akşehir'de öldü.
1857- KADINLAR GÜNÜ: ABD'de kadın işçilerin 8 Mart 1857'de
yaptıkları yürüyüş, Kopenhag'da 1910 yılında toplanan Dünya
Kadınlar Kongresi'nde "Emekçi Kadınlar Günü" olarak
belirlendi. 8 Mart, 1977'de BM tarafından "Dünya Kadınlar
Günü" ilan edildi.
1944- Yazar Hüseyin Rahmi Gürpınar, Heybeliada'daki köşkünde
öldü. Gürpınar, 17 Ağustos 1864'te İstanbul'da doğmuştu.
1948- Tanımladığı bir deri hastalığı "Behçet Hastalığı" adıyla
dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıklar uzmanı
Ordinaryüs Prof. Dr. Hulusi Behçet, kalp krizi sonucu öldü.
1952- ABD Philadelphia'da ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.
1954- Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine
karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar
yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu TBMM'den geçti.
1963- Suriye'de, bir darbe sonucu Baasçılar ve Nasırcılar
iktidarı ele geçirdi. Baasçı subaylar, şubat ayında, Irak'ta da
yönetimi ele geçirmiş ve Başbakan Kasım öldürülmüştü.
1972- Demokratik Parti Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Menderes,
Ankara'da hava gazıyla intihar etti. Başbakan Adnan Menderes'in
oğullarından Mutlu Menderes, 1 Mart 1978'de trafik kazasında
ölmüştü. 15 Mart 1996'da ise Aydın Menderes, trafik kazası
sonucu felç oldu.
1980- Felsefeci Nusret Hızır, 81 yaşında öldü.
1984- Sekiz ilde olağanüstü hal uygulanmasıyla ilgili
"Olağanüstü Hal Yönetmeliği" yürürlüğe girdi.
1996- Lefkoşa-İstanbul seferini yapan KKTC'ye ait bir yolcu
uçağı kaçırılarak önce Sofya'ya, ardından da Münih'e indirildi.
2005- Çeçen lider Aslan Maşadov, bir çatışmada Rus güvenlik
güçlerince öldürüldü.
2008- Hollanda'nın Lahey kentindeki Artistik Buz Pateni Uluslararası
Aegon Kupası'nda, bayanlarda Tuğba Karademir 2. oldu ve Türkiye'ye bu
spor dalında tarihte uluslararası bir yarışmada büyükler kategorisindeki
ilk madalyayı kazandırdı.
2008- Eski milletvekili ve Ankara Üniversitesi SBF eski öğretim üyesi
Prof. Dr. Sadun Aren, vefat etti.
2010- Elazığ'ın Karakoçan ilçesinde meydana gelen 6.0 büyüklüğündeki depremde 41 kişi öldü.
2012- Kadına şiddet uygulayan kişilere elektronik kelepçe veya bileklik takılmasına imkan sağlayan Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştı.
9 Mart
1764- Padişah III. Mustafa tarafından yaptırılan Laleli Camisi
ibadete açıldı.
1796- Napolyon Bonapart ile Josephine evlendi.
1923- Sovyet lideri Lenin, geçirdiği felç sonucunda konuşma
yeteneğini kaybetti.
1929- İstanbul'da Matbaacılık Mektebi açıldı.
1956- Kıbrıs Rum toplumunun lideri Başpiskopos Makarios,
İngiltere tarafından Seyşel Adaları'na sürgüne gönderildi.
Adanın İngiliz Genel Valisi John Harding, Makarios'un,
terörizmi aktif olarak desteklediği için sürgün edildiğini açıkladı.
1957- Türkiye'nin ilk kadın doktor subayı Sema Aran, teğmen
rütbesiyle göreve başladı.
1967- Gazeteci, yazar Vala Nureddin (Va-Nü), 66 yaşında
İstanbul'da öldü.
1967- Gölcük Tersanesi'nde "Berk" adlı refakat firkateyninin
yapımına başlandı.
1995- TBMM Mal Varlığını Araştırma Komisyonunun Almanya'da
bulduğu belgeler, RP'li Süleyman Mercümek'in Türkiye'de
yönettiği paranın toplam 17 milyon mark olduğunu ve bu
paraların akıbetinin bilinmediğini ortaya koydu.
1996- 1990 yılında öldürülen gazeteci Çetin Emeç'i vurduğu
belirlenen İslami Hareket Örgütü'nün "tim sorumlusu"
İrfan Çağırıcı, İstanbul'da yakalandı.
2001- Türk balesinin kurucusu Edris Stannus (Dame Ninette de
Valois), İngiltere'de 104 yaşında öldü.
2003- Siirt'te yapılan milletvekili yenileme seçimlerinde 3
milletvekilliğini alan, iktidardaki AK Parti'nin Genel Başkanı
Recep Tayyip Erdoğan da parlamentoya girdi.
2007- İsviçre'de, Ermeni çevrelerinin "soykırım" iddiasının
inkarın suç sayan yasayı ihlal ettiği gerekçesiyle yargılanan
İşçi Partisi lideri Doğu Perinçek, para cezasına çarptırıldı.
Lozan Mahkemesi, 6 Mart'ta başlayan duruşmalar sonunda bugün verdiği
kararda, Perinçek'i 90 gün hapis cezası karşılığında her günü 100
İsviçre Frangı (yaklaşık 115 YTL) olmak üzere 9 bin İsviçre Frangı
para cezasına çarptırdı ve bu cezayı iki yıl tecil etti.
10 Mart
1876- Graham Bell ile yardımcısı Watson, ilk telefon görüşmesini
yaptı.
1910- Hollywood'da çekilen ilk film "In Old California"
gösterime girdi.
1919- Çin'de kölelik resmen kaldırıldı.
1920- Yunanistan Başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda
İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvayımilliye öncülerinin
tutuklanmasına karar verildi.
1931- İstanbul'da yayımlanan Bıldırcın, Piliç ve Çapkın Kız
mecmuaları hakkında müstehcen yayın davası açıldı.
1938- Ankara Radyosu'nda radyofonik konserlere, Bizet'in Carmen
operasıyla başlandı.
1947- Dört büyükler, Almanya'nın geleceğini tartışmak için
Moskova'da toplandı.
1952- Küba'da General Fulgencio Batista, Devlet Başkanı Carlos
Socarras'ı devirerek yerini aldı.
1956- Başpiskopos Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı
edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.
1963- Saatli Maarif takvimlerinin kurucusu Naci Kasım, 79 yaşında
vefat etti.
1969- ABD'li siyahi lider Martin Luther King'in katili James
Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
1972- TBMM, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki
idam kararlarını 53 ret, 6 çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.
1974- Cumhuriyet'in 50. Yılı'nı Kutlama Komitesi'nce İstanbul'un
Karaköy Meydanı'na dikilen "Güzel İstanbul" adlı kadın
heykeli, "müstehcen" olduğu iddiasıyla bazı kesimlerin tepki
göstermesine yol açtı.
1988- Zorunlu Tasarruf Yasası çıktı.
1989- Avrupa Kulüpler Kupası'nda finale yükselen ilk Türk
basketbol takımı Efes Pilsen, Yunanistan'ın Aris takımına
yenilerek ikinci oldu.
1993- Gazeteci Emil Galip Sandalcı, 71 yaşında öldü.
1998- Gazeteciler Federasyonu kuruldu.
1999- Şair, deneme yazarı Salah Birsel vefat etti.
2000- Diyarbakır 1 Numaralı DGM, kapatılan RP'nin Genel Başkanı
Necmettin Erbakan'ı "halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin
ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği" gerekçesiyle 1 yıl hapisle
cezalandırdı.
2003- Erman Filmin kurucusu Hürrem Erman, 90 yaşında öldü.
2004- Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 7 TİP'li öğrenciyi öldürdüğü
için 7 kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının,
48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına
dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.
2007- Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, Diyarbakır Emniyet
Müdürü Ali Gaffar Okkan ve 5 polis memurunun öldürülmesine
ilişkin davada 5 sanıktan birini müebbet, 3 sanığı ise toplam
19 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırdı; 1 sanık beraat etti.
2009- Yüksek Hızlı Tren'in ilk seferi Ankara-Eskişehir hattında yapıldı. YHT'nin işletmeye alınış töreni ise 13 Martta düzenlendi.
2013- Almanya'da Stuttgart yakınlarında bulunan Backnang kentindeki bir apartmanda sabaha karşı çıkan yangında 8 Türk vatandaşı yaşamını yitirdi.
2013- Voleybol Kadınlar CEV Şampiyonlar Ligi Dörtlü Finali'nde Azerbaycan'ın Rabita Bakü takımını 3-0 yenen Vakıfbank, tarihinde ikinci kez şampiyonluğa ulaştı.
2013- Tiyatro ve sinema sanatçısı Metin Serezli, 79 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti. - Ankara
