Haftanın Tarihine Bakış

Türkiye'de ilk büyük devalüasyon 7 Eylül 1946'da yapıldı ve Türk Lirası'nın değeri yüzde 54,3 oranında düşürüldü.

Devalüasyon, "sabit kur sistemlerinde ödemeler dengesi açık veren ülkelerin ulusal parasının dış satın alma gücünün, hükümetler tarafından düşürülmesi" olarak tanımlanıyor.

Eski Yunan ve Roma'da devalüasyon, paranın temsil ettiği maden miktarının azaltılmasıyla gerçekleştiriliyordu. Günümüzde ise yerli para biriminin değeri düşürülüyor.

Türkiye'de 1946, 1958, 1970, 1977, 1978, 1979, 1980, 1994 ve 2001 yıllarında büyük devalüasyonlar yapılarak dolar karşısında TL'nin değeri ayarlandı.

Türkiye'de ilk büyük devalüasyon 7 Eylül 1946'da, en büyük devalüasyon ise 4 Ağustos 1958'de gerçekleşti. TL'nin değeri ilk devalüasyonda yüzde 54,3, 1958'de ise yüzde 68,9 oranında düşürüldü.

-Belli başlı öteki olaylar-

1 Eylül

1481- Galatasaray Lisesi, devlet adamı yetiştirilmesi amacıyla Sultan II. Bayezid tarafından kuruldu. Okulda 1868'de Fransızca eğitime geçildi.

1715- Beş yaşında tahta geçen, 72 yıl Fransa'yı yöneten, Fransızların "Güneş Kral"ı XIV. Louis öldü.

1920- Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.

1922- Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın

kazanılması üzerine emrini verdi: "Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!"

1923- Japonya'nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde deprem: 300 bin kişi öldü.

1924- Ankara Devlet Konservatuvarının temelini oluşturan "Musiki Muallim Mektebi" Ankara'da açıldı.

1925- Birinci Tıp Kongresi Ankara'da toplandı.

1925- Mustafa Kemal Paşa'yı Kastamonu dönüşünde Ankara'da karşılayanların ellerinde şapkaları vardı.

1929- Arapça ve Farsça dersleri okullardan kaldırıldı.

1933- Denizyolları İşletmeleri devlet tekeline alındı.

1939- Almanya'nın Polonya'ya saldırması üzerine, II. Dünya Savaşı başladı. Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının 50. yılında "Dünya Barış Günü" ilan edildi.

1947- Amerikan Yardım Antlaşması imzalandı.

1949- İstanbul Radyosu deneme yayınına başladı.

1951- Ordinaryüs Prof. Dr. Mazhar Osman Usman 67 yaşında İstanbul'da öldü.

1967- Türkiye'deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti protesto etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların

sınır dışı edilebileceğini açıkladı.

1969- Muammer Kaddafi, Libya'da askeri bir darbeyle Kral İdris'i devirdi.

1974- Magosa'ya bağlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk'ün, öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.

1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi'ni 9 saat 2 dakikada geçerek Dünya rekoru kırdı.

1982- İlk ve ortaöğretimde din dersi zorunlu kılındı.

1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında bir orman bekçisi ile 14 er şehit oldu.

1993- Savaş Karşıtları Derneği kuruldu.

1998- Türk sinemasına 46 yıldır hizmet veren yönetmen Osman F. Seden vefat etti.

2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara'ya 30 kilometre uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu 8 Eylül'de öldü.

2004- Eski ulaştırma bakanlarından Mehmet Köstepen vefat etti.

2006- Lübnan'da oluşturulacak barış gücüne Türk askerinin gönderilmesine ilişkin Hükümet Tezkeresi, TBMM Başkanlığına sunuldu.

2007- İngiliz ordusunun 1930'lu yıllarda yüzlerce Hindu asker üzerinde hardal gazının etkilerini araştıran deneyler yaptığı ortaya çıktı.

2010- Şehirlerarası trafikteki otomobillerin hız sınırı çift yönlü yollarda saatte 90, bölünmüş yollarda ise 110 kilometreye çıkartıldı.

2013- Anadolu Ajansı, Kütçe haber yayımına başladı. AA, böylece yayın dilini 6'ya çıkarmış oldu.

2 Eylül

1633- İstanbul Cibali'de çıkan büyük yangında 20 binden fazla bina kül oldu. Katip Çelebi'ye göre kentin beşte biri yandı.

1651- Mahpeyker Kösem Sultan, boğdurularak öldürüldü.

1898- Makineli tüfek bir savaşta ilk kez kullanıldı.

1900- Almanya ile ABD arasında telgraf kullanımı başladı.

1922- Kurtuluş Savaşı'nda, Yunan Orduları Başkomutanı General Trikopis esir edildi.

1925- Tekke ve zaviyelerin kapatılması ve memurların şapka giymesine karar verildi.

1929- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği ilk güzellik yarışmasında, Feriha Tevfik Hanım, Türkiye Güzeli seçildi.

Feriha Tevfik, sinema ve tiyatro oyuncusu oldu.

1930- Mustafa Kemal Paşa, Sadri Maksudi (Arsal) Bey'n "Türk Dili İçin" adlı kitabına şunları yazdı: "Ülkesini, yüksek istiklalini korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır."

1938- Hatay devletinin kuruluşu ilan edildi. Hatay Millet Meclisi ilk toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen'i Cumhurbaşkanı seçti.

1945- Başbakan Suziki, Tokyo Körfezi'nde, Missouri Zırhlısı'nda Japonya'nın yönetiminin General Mac Arthur'a devrini öngören anlaşmayı imzaladı. ABD Başkanı Truman, zaferi ilan etti ve İkinci Dünya Savaşı sona erdi.

1954- Ho Chi Minh, yeni kurulan Kuzey Vietnam Cumhuriyeti'nin başkanlığına seçildi.

1968- İran'da deprem: 11.000 kişi öldü.

1968- Gazeteciliği meslek edinmiş ilk kadın yazarlardan Sabiha Sertel 73 yaşında Bakü'de vefat etti.

1973- İngiliz yazar Tolkien 81 yaşında ülserden öldü.

1974- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Bilim Ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen "matematik", Erdal İnönü "fizik", Kazım Türker "tıp" dalında ödül aldı.

1983- Sinema oyuncusu Feri Cansel öldü.

1985- Kaş limanı açıklarında 3400 yıl önce batan, fildişi eşya ve bakır, kalay parçalarıyla yüklü bir gemi enkazı bulundu.

1994- Halterci Naim Süleymanoğlu'na, Uluslararası Olimpiyat Komitesince "Yüzyılın En Güçlü Sporcusu Ödülü" verildi.

1995- Eski bakan ve Gazeteci Hıfzı Oğuz Bekata öldü.

1997- Tiyatro sanatçısı Alev Sezer vefat etti.

2001- İlk kalp naklini gerçekleştiren Güney Afrikalı kalp cerrahı Christian Barnard, Kıbrıs'ta öldü.

2006- Şırnak, Hakkari, Van ve Diyarbakır'da terör örgütü mensuplarınca düzenlenen saldırılarda 1 üsteğmen, 2 asteğmen, 1 uzman çavuş ve 3 er şehit oldu, 6 asker yaralandı.

2011- BM Soruşturma Komisyonu, Mavi Marmara saldırısıyla ilgili hazırladığı 105 sayfalık raporunu Genel Sekreter Ban'a sundu. Raporda, İsrail ordusunun aşırı ve izah edilemeyen güç kullandığı, yolculara kötü muamelede bulunduğu belirtildi. Bunun üzerine Türkiye, İsrail'le diplomatik ilişkilerin ikinci katip düzeyine indirdi, İsrail arasındaki askeri anlaşmalar askıya alındı.

2013- Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu, 2007 yılından beri yürüttüğü genel başkanlık görevinden istifa etti.

3 Eylül

1683- Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı.

1783- İngiltere, Paris'te imzalanan anlaşmayla ABD'nin bağımsızlığını tanıdı.

1869- İstanbul'da "Atlı Tramvay", Konstantin Karopana tarafından çalıştırıldı.

1883- Rus yazar İvan Turgenyev, Paris yakınlarında öldü.

1895- İlk profesyonel futbol maçı yapıldı. Latrobe, Jeanette'i 12-0 yendi.

1908- Türkiye'deki ilk haftalık mizah dergisi "Kalem" yayımlanmaya başlandı.

1912- Deniz kuvvetlerine yiyecek sağlamak için dünyanın ilk konserve fabrikası İngiltere'de açıldı.

1933- Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla Karadeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.

1939- Ankara Radyo gazetesinin ilk sayısı çıktı.

1939- Almanya'nın Polonya'yı işgalinden iki gün sonra, İngiltere ve Fransa, Almanya'ya savaş ilan etti.

1952- Ağrı Dağı zirvesine Türk bayrağı dikildi.

1983- Nail Çakırhan, Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı.

1988- Türkiye'ye sığınan Kürtlerin sayısı 100 bini aştı.

1988- Eski başbakanlardan Ferit Melen vefat etti.

1999- İstanbul Radyosu'nun ilk spikerlerinden Tarık Gürcan, İstanbul'da 71 yaşında öldü.

2006- İstanbul Fatih'te İsmailağa Camisi'nin emekli imamı Bayram Ali Öztürk bıçaklanarak öldürüldü. Öztürk'ü bıçaklayan Mustafa Erdal, camide bulunanlar tarafından linç edildi.

2008- Cumhurbaşkanı Gül, Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan'ın Erivan'daki Türkiye-Ermenistan Dünya Kupası grup elemesi futbol karşılaşması için yaptığı daveti kabul etti.

2008- Gazeteci İhsan Bülent Özön, 86 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2012- İstanbul'da sadece toplu taşıma araçlarının kullanacağı "Toplu Taşıma Yolu (Bus Line)" uygulaması başladı.

2013- Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Türkiye'nin Oscar'a "Kelebeğin Rüyası" filmi ile katılacağını açıkladı.

2013- 28 Şubat süreci olarak bilinen döneme ilişkin eski Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Çevik Bir ve eski YÖK Başkanı Kemal Gürüz'ün de aralarında bulunduğu 103 sanığın, "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni cebren devirmeye, düşürmeye iştirak" suçundan yargılanmasına başlandı.

4 Eylül

1063- Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey öldü.

1682- İngiliz astronom Edmund Halley, daha sonra kendi adı verilen kuyruklu yıldızı gördü.

1886- Apaçi yerlilerinin şefi Geronimo, ABD birliklerine teslim oldu. Son büyük Amerikalı-Yerli savaşı sona erdi.

1919- Sivas Kongresi, Mustafa Kemal Paşa'nın konuşmasıyla açıldı.

1932- Dünya Barış Konferansı, Viyana'da toplandı.

1935- İstanbul telefon şirketi, hükümet adına işletilmeye başlandı.

1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul'da Atatürk'ü ziyaret etti.

1970- Şili'de sosyalist lider Salvador Allende başkan seçildi.

1970- Prof. Dr. Erdal İnönü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörü oldu.

1990- Gazeteci yazar Turan Dursun, İstanbul'da uğradığı silahlı saldırıda öldü.

1994- Grafiker Erim Gözen 55 yaşında öldü.

1994- Ressam Gül Derman 52 yaşında vefat etti.

1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre tarafından Türkiye'ye iade edildi. Çelik, 16 Eylül'de 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

2008- Emekli Tümgeneral Osman Pamukoğlu'nun kurucuları arasında bulunduğu "Hak ve Eşitlik Partisi" kuruldu.

2013- Yazar Yaşar Kemal'e, Ermenistan Kültür Bakanlığı tarafından "Krikor Naregatsi" nişanı verildi.

5 Eylül

1669- Girit, Osmanlı İmparatorluğunca ilhak edildi.

1901- National Association of Professional Baseball Leagues (NBA) kuruldu.

1938- Atatürk vasiyetnamesini yazdırdı. Vasiyet, 28 Kasım 1938'de açıldı.

1939- İstanbul müzeleri, II. Dünya Savaşı nedeniyle kapatıldı.

1945- Çok partili düzene geçişin ilk partisi olan Milli Kalkınma Partisi kuruldu.

1950- Başvuru fazlalığı yüzünden üniversite giriş sınavı uygulaması başlatıldı.

1955- İstanbul Sultanahmet'te yeni Adliye Sarayı hizmete açıldı.

1960- Muhammed Ali (Cassius Clay), olimpiyat madalyasını aldı.

1963- 20-21 Mayıs'ta askeri darbe girişiminde bulunan Albay Talat Aydemir, Ankara 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesince idama mahkum edildi.

1972- "Filistinli Kara Eylül Hareketi" militanları, Olimpiyat Oyunları için Münih'e gelen İsrailli sporculara ateş açtı; bir sporcu öldü, biri ağır yaralandı, dokuz kişi rehin alındı.

1973- Devlet film arşivinde yangın çıktı; Atatürk'ün tek kopyalı filmleri yandı.

1973- Dünyanın en uzun karayolu tüneli, İsviçre'nin St. Gotthard yöresinde açıldı.

1990- Hükümete, yurt dışına asker gönderme ve Türkiye'de yabancı asker bulundurma yetkisi veren teklif, TBMM'de kabul edildi.

1991- Nelson Mandela, Güney Afrika'da başkan seçildi.

1993- Yazar Samim Kocagöz 77 yaşında öldü.

2006- Lübnan'a asker gönderilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi

TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. 533 milletvekilinin katıldığı açık oylamada; tezkereye 340 evet, 192 ret oyu verildi, 1 milletvekili de çekimser kaldı.

2011- Korgeneral İsmail Hakkı Pekin, kamuoyunu yönlendirme amaçlı internet siteleri" davası kapsamında tutuklandı.

2012 - Afyonkarahisar'da askeri mühimmat deposunda patlama meydana geldi. Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, patlamada 25 personelin şehit olduğu, 15 personelin yaralandığı kaydedildi.

2012- Demokrat Parti eski Genel Başkanı Süleyman Soylu, AK Parti'ye katıldı. Genel Başkan ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti Genişletilmiş Grup Toplantısı'nda Soylu'ya parti rozeti taktı.

6 Eylül

1422- II. Murat, İstanbul kuşatmasını sona erdirdi.

1566- Kanuni Sultan Süleyman, Zigetvar yakınlarında öldü.

1938- Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu kuruldu.

1960- Türk Milli Güreş Takımı, Roma Olimpiyatları'nda serbest güreşte 4 altın, 2 gümüş madalya aldı.

1962- Iğdır'da deprem: 5 bin ev yıkıldı, 25 bin kişi evsiz kaldı.

1966- Yıldız Savaşları dizisi, NBC'de gösterilmeye başlandı.

1975- Diyarbakır Lice'de deprem: 2 bin 385 kişi öldü.

1977- Yumurtalık'tan dış ülkelere ilk petrol sevkiyatı başladı.

1980- Sovyetler Birliği, Güney Kore Havayolları'na ait Boeing 747 uçağını düşürdü, 249 kişi öldü.

1980- Spor spikeri ve yazarı Eşref Şefik öldü.

1982- Yazar Azra Erhat 67 yaşında öldü.

1986- İstanbul'daki Neva Şalom Sinagoguna düzenlenen terörist saldırıda 21 Musevi öldü, 4 kişi yaralandı.

1987- Cumhuriyet tarihinin 3. referandumunda, 1982 Anayasası ile eski siyasetçilere konulan yasak oya sunuldu. YSK, sonuçları yüzde 50.16 "evet", yüzde 49.84 "hayır" olarak, yasağın kaldırılması yönünde açıkladı.

1991- Ressam Fahrünnisa Zeyd, Amman'da öldü.

1992- Sinema sanatçısı Cevat Kurtuluş vefat etti.

1998- Japon sinemasının büyük ustası Akira Kurosawa, 88 yaşında Tokyo'da öldü.

2004- İskenderun Körfezi'nde 4 yılı aşkın süredir bekletilen "MV Ulla" adlı gemi, taşıdığı 2 bin 200 ton "toksik atık" yüküyle battı.

2005- Mersin'in Erdemli ilçesi Ayaş beldesinde (Elausa Sebaste) kazı çalışması yapan Roma La Sapienza Üniversitesi ekibi, M.S. I. yüzyılda Romalılarca yaptırıldığı sanılan, bölgenin en büyük tapınağını buldu.

2007- Pankreas kanseri tedavisi gören İtalyan tenor Luciano Pavarotti 71 yaşında öldü.

2008- Ermenistan'ın başkenti Erivan'a giden Cumhurbaşkanı Gül, Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan ile bir araya geldi. (A) Milli Futbol Takımı, Gül ve Sarkisyan'ın izlediği 19. Dünya Kupası Avrupa elemeleri 5. Grup'taki ilk maçında, Ermenistan'ı, Tuncay ve Semih'in golleriyle 2-0 yendi.

2010- İrlandalı rock grubu U2, İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı'nda konser verdi.

2011- Kahramanmaraş'ın doğal güzellikleri arasında yer alan Tekir beldesindeki Yeşilgöz Göleti'nde araştırma yapan ODTÜ Obruk Mağara Araştırma Grubu, Türkiye'nin en derin 5. mağarasını ortaya çıkardı.

2011- Türkistan'dan 1953'te Türkiye'ye göç eden "Dünyanın en yaşlı kadını" 121 yaşındaki Gaışhıkaan Sıhıkaan, 58 yıl sonra verilen nüfus cüzdanıyla Türk vatandaşı oldu.

2012-İzmir'in Menderes İlçesi Ahmetbeyli Baradan mevkisi açıklarında kaçak göçmen taşıyan "Sailor" adlı tekne battı. Tekne kaptanı ve yardımcısının da aralarında olduğu 46 kişi kurtarıldı, 3'ü bebek 61 kişi hayatını kaybetti.

2013- Milli Tenisçi İpek Soylu, ABD Açık Tenis Turnuvası'nda Belçikalı partneri Elise Mertens ile genç kızlarda çiftler kategorisinde yarı finale yükselerek, tarihi bir başarıya imza attı.

7 Eylül

1533- İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, Greenwich'te doğdu.

1822- Portekiz sömürgesi Brezilya bağımsızlığına kavuştu.

1909- Amerikalı yönetmen Elia Kazan İstanbul'da doğdu.

1923- İkdam, Akşam, İleri, Tercümanı Hakikat, Tevhidi Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca, ortaklaşa "Müşterek"gazetesini yayımlamaya başladılar. Müşterek gazete iki hafta çıktı.

1936- İstanbul ve Ankara radyo şirketleri, satın alınarak devletleştirildi.

1936- Harb Okulu, İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.

1938- Hatay Devleti Anayasası kabul edildi.

1946- Türkiye'de ilk büyük devalüasyon yapıldı. 1.83 TL olan ABD Doları'nın fiyatı, yüzde 54 artırılarak 2.83 TL'ye çıkarıldı.

1956- BM, Köleliğin, Köle Ticaretinin ve Köleliğe Benzer Kurum ve Uygulamaların Kaldırılması Ek Sözleşmesi kabul edildi.

1974- Şair Celal Sılay 60 yaşında öldü.

1977- İstanbul'da tüp gaz kuyrukları oluştu.

1982- Esenboğa katliamı sanığı Levon Ekmekçiyan ilk celsede ölüm cezasına çarptırıldı.

1986- Şili'de Pinochet suikasta uğradı, beş koruması öldü.

1988- Mimar Sedad Hakkı Eldem 80 yaşında öldü.

2005- Türk sinemasının yakışıklı jönlerinden Efkan Efekan, akciğer kanseri tedavisi gördüğü hastanede 70 yaşında öldü.

2011- "Erat Sevkıyat Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Erbaş ve erlerin sevkıyatında, öncelikle havayolu olmak üzere, gidip gelmeye en uygun, kullanılması mutat ve emniyetli olan yol ve taşıtlar tercih edilecek. - Ankara

Politika Güncel Haberler