Hasankeyf ne demek? Hasankeyf tarihi
Dicle Nehri üzerine yapılacak olan baraj nedeniyle kısa süre sonra sular altında kalacak Hasankeyf yanıyor! Kuru otların neden olduğu yangının söndürülmesi zaman aldı. Peki, 10 bin yıllık tarihe sahip Hasankeyf tarihi nedir? Hasankeyf ismi nereden geldi? İşte detaylar…
Kayalara oyularak bir yerleşim merkezi oluşturulan Batman ilçesi Hasankeyf, dünyanın dört bir yanından ziyaretçilerle turizmin önemli cazibe merkezleri arasında yer alıyor. Sular altında kalma durumuyla karşı karşıya olan Hasankeyf, kurulduğu tarihlerde ticaretin gelişmesine katkıda bulundu. Hasankeyf tarihi ve daha fazlası haberimizde.
HASANKEYF NE DEMEK?
Kayalara oyulmuş konutları nedeniyle, Süryânice Kifo uani kaya kelimesinden türetilmiş Kifos ve Cepha / Ciphas isimleriyle bahsedilen şehir "Mağralar Şehri" ya da "Kayalar Kenti" anlamına gelen Arapça "Hısnı Keyfa" denilmiştir. "Hısn-ı keyfa" adı Osmanlılar zamanında Hısnıkeyf, halk arasında da Hasankeyf şekline dönüşmüş.
Hasankeyf, Batman'a bağlı, iki yakasını Dicle'nin ayırdığı tarihi bir ilçedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan ilçenin tarihi, 10.000 yıl öncesine kadar gidiyor. ilçe, 1981'de doğal koruma alanı ilan edildi. Dicle nehrinin üzerinde yer alması ve ticaretin büyük bölümünün nehir üzerinden yapılması ilçeyi ticari ve ekonomik olarak önemli ölçüde geliştirdi.
HASANKEYF TARİHİ
Hasankeyf'in ne zaman kurulduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte tarihi antik döneme kadar dayanıyor. Hasankeyf höyüğünde yapılan çalışmalarda 3.500 yıldan 12.000 yıl öncesine kadar arkeolojik kalıntılara rastlandı. Yerleşim, Yukarı Mezopotamya'dan Anadolu'ya geçiş yolu üzerinde ve Dicle nehrinin kenarında kurulmuş olması nedeniyle stratejik bir öneme sahipti. MS 2. ve 3. yüzyıllarda sınır yerleşimi olarak Bizanslılarla Sasaniler arasında el değiştirdi. Diyarbakır ve çevresini ele geçiren Roma İmparatoru II. Constantius, bölgeyi Sasanilerden korumak amacıyla iki sınır kalesi inşa ettirdi. MS 363 yılında inşa edilen kale uzun süre Roma ve Bizans egemenliğinde kaldı. Hıristiyanlığın bölgede 4. yüzyıldan itibaren yayılmaya başlamasının ardından yerleşim Süryani piskoposluğunun merkezi durumuna geldi. Kadıköy Konsili tarafından MS 451 yılında Hasankeyf'teki piskoposluğa Kardinal unvanı verildi. Hasankeyf 640 yılında, Halife Ömer döneminde İslâm ordusu tarafından ele geçirildi.
Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler ve Mervaniler egemenliğinde kalan yerleşim 1102 yılında Artuklular tarafından ele geçirildi. Artuklu Beyliği' nin 1102-1232 yılları arasında başkentliğini yapan Hasankeyf, en parlak dönemini bu tarihlerde yaşadı. Artuklular döneminde imar edilerek kale kasabası özelliğinden kurtulup şehir haline getirildi. 1232 yılında Eyyubiler tarafından ele geçirilen yerleşim, 1260 yılında Moğollarca ele geçirildi ve tahrip edildi. Hasankeyf' in Eyyubi hakimi, Hülagü' ye bağlılığını bildirerek şehirdeki egemenliğini devam ettirebildi. Hasankeyf eski parlak günlerine kavuşamadı. 1462 yılında Uzun Hasan tarafından ele geçirilen şehir Akkoyunlu topraklarına katıldı. Akkoyunlular'ın zayıflamasıyla 1482 yılında Hasankeyf' te Eyyubi emirlerinin yönetimi yeniden başladı. Bir süre sonra Safeviler' in denetimine giren merkez, 1515 tarihinde Osmanlı topraklarına katıldı. 1524 yılına kadar Osmanlı yönetimine bağlı Eyyubi yöneticilerini idare ettiği Hasankeyf, bu tarihten itibaren Osmanlı idarecileri tarafından yönetilmeye başladı. 17. yüzyıldan itibaren ana ticaret yollarının değişmesi ve Osmanlı-İran savaşları sonucunda ticarette yaşanan duraklama neticesinde şehir önemini yitirdi. 1867 yılından sonra Mardin Midyat'a bağlı olan yerleşim, 1926 yılında Gerçüş ilçesine bağlandı. 1990 yılında Batman'ın il olmasıyla ilçe bu şehre bağlandı.
HASANKEYF GEZİLECEK YERLER
Tarihe ışık tutan Batman iline bağlı ilçe Hasankeyf'e gidecekler için gezilecek yerlerin listesi hayli kabarık. Kayalara oyulmuş yerleşim merkeziyle Hasankeyf Ören Yeri, Mor Aho Manastırı, İmam Abdullah Zaviyesi, Hasankeyf Mağaraları ve Kalesi, Zeynel Bey Kümbeti, Yol Geçen Hanı, El Rızk Camii, Sultan Süleyman Camii ilçede gezilecek yerlerin başında bulunuyor.
