İstanbul'da Özel Okul Oranı İki Kattan Fazla Artarken, Eğitimde Eşitsizlik Derinleşiyor
İstanbul Planlama Ajansı'nın raporuna göre, özel ilkokul oranı İstanbul'da 10 yılda yüzde 17,93'ten yüzde 35,44'e çıktı. Özel liseler, İstanbul'daki liselerin yüzde 68,10'unu oluştururken, devlet okullarında eğitim alan öğrencilerin başarıları düşüyor. Raporda eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması gerektiği vurgulandı.
(İSTANBUL) İstanbul Planlama Ajansı (İPA) eğitim raporunu açıkladı. Rapora göre, 10 yıl içinde özel ilkokul oranı İstanbul'da 2 kattan fazla artarak, yüzde 17,93'den yüzde 35,44'e çıktı. İstanbul'daki liselerin yüzde 68,10'unu özel liseler oluşturuyor. İPA Başkanı Buğra Gökçe durumu, "4+4+4 eğitim sistemi ile uygulanan politikaların üzücü sonucu" sözleriyle değerlendirdi.
İPA, "eğitimin temel bir insan hakkı olarak korunması ve erişilebilirliğinin sağlanması" konusunda yapılan çalışmanın raporunu paylaştı. "Eğitim Kurumlarında Özelleşme ve Dönüşümün Eğitim Hakkı Üzerinden Değerlendirilmesi" başlıklı raporda, Türkiye ve İstanbul'daki eğitim sisteminin son on yıldaki dönüşümü, özelleşmenin etkileri ve eğitime erişimdeki eşitsizlikler ele alındı.
"Fırsat eşitliği azalıyor, bireylerin nitelikli eğitime erişimi güçleşiyor, eğitim hakkının eşitlikçi bir şekilde yaşanması zorlaşıyor"
Raporla ilgili verileri "4+4+4 eğitim sistemi ile uygulanan politikaların üzücü sonucu" sözleriyle sosyal medya hesabından duyuran İPA Başkanı Buğra Gökçe, "On yıl içinde özel ilkokul oranı İstanbul'da iki kattan fazla arttı. Özel ilkokul oranı yüzde 17,93'den yüzde 35,44'e çıktı. İstanbul'daki liselerin yüzde 68,10'unu özel liseler oluşturuyor. Eğitimde özel sektörün payı ve egemenliği arttıkça fırsat eşitliği azalıyor, bireylerin nitelikli eğitime erişimi güçleşiyor, eğitim hakkının eşitlikçi bir şekilde yaşanması zorlaşıyor, üstelik başarı da artmıyor" değerlendirmesinde bulundu.
"Paralı eğitim şansı bulamayan öğrenciler imam hatip ve meslek liselerine gidiyor"
Raporda, okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim kurumları payının (2022-23 itibarıyla) İstanbul'da yüzde 43,43'e çıktığı belirlendi. Bu oranın ülke genelinde yüzde 19,76 olduğu, 10 yıl içinde özel ilkokul oranının İstanbul'da iki kattan fazla bir yükseldiği (yüzde 17,93'den yüzde 35,44'e) belirtildi. İstanbul'daki liselerin yüzde 68,10'unu özel liseler oluşturuyor. Özel okullara yönelişin 4+4+4 sisteminin değişmesi ve dershanelerin kapanmasıyla arttığı, paralı eğitim şansı bulamayan öğrencilerin imam hatip ve meslek liselerine gittiği görüldüğü kaydedildi. Raporda, liseden üniversiteye geçiş sırasında alınan puanlar analiz edildiğinde özel okullaşmanın bir başarı artışı getirmediğinin fark edildiği, en az 450 puanla kapatan bölümlere büyük oranda devlet lisesi mezunu öğrenciler girdiği bilgisine yer verildi.
Eğitime erişim ve kalite
Raporda, eğitimde nicel artışların eğitim kalitesini yükseltmediği konusuna dikkat çekildi. Özellikle özel okulların sayısındaki artışa rağmen, eğitime erişimde yaşanan eşitsizliklerin derinleştiğinin, bu durumun, eğitim politikalarının yeniden gözden geçirilmesi ve devlet okullarının altyapı ve donanımlarının güçlendirilmesi gerekliliğini ortaya koyduğunun altı çizildi.
Sonuç ve öneriler
İPA, raporun sonuç bölümünde eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması adına daha dikkatli ve dengeli düzenlemelere ihtiyaç duyulduğunu vurguladı. Devlet okullarının imkanlarının artırılmasının, herkes için erişilebilir ve kaliteli bir eğitimi garanti altına almanın en önemli adımı olduğu vurgulanarak, eğitimde özelleşmenin etkilerine karşı toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitim hakkının korunmasına yönelik daha fazla çaba gösterilmesi gerektiği ifade edildi.
