İzmir'in Kurtuluşu Töreninde, Bakan Günay Yuhalandı1
İzmir'in düşman işgalinden kurtulduğu, Kurtuluş Savaşı'nın zaferle taçlandığı 9 Eylül törenleri, yönetmelik gerginliği nedeniyle kavgalı geçti.
İzmir'in düşman işgalinden kurtulduğu, Kurtuluş Savaşı'nın zaferle taçlandığı 9 Eylül törenleri, yönetmelik gerginliği nedeniyle kavgalı geçti. İzmirliler Hükümet'e tepkisini slogan atarak ve yuh çekerek gösterirken, tepkilerin muhatebı törene katılan Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay oldu. CHP ve AK Partili yöneticiler arasında çıkan kavgayı milletvekilleri ayırmaya çalıştı.
İzmir'in Kurtuluş Günü kutlamaları, iktidar ile muhalefetin kavgasına sahne olurken, İzmirliler törene katılan Kültür ve turizm bakanı Ertuğrul Günay'ı yuhaladı. Cumhuriyetin ilanından bu yana 9 Eylül, İzmir'in Kurtuluş Günü'nün simgesi olan süvariler tarafından getirilen Türk Bayrağı'nın İzmir Valiliği'ne çekilmesi töreni, Mayıs ayında değiştirilen Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği'ne takılmış, İzmir Valiliği tarafından 9 Eylül törenleriyle ilgili yapılan ilk duyuruda süvari birliği ve bayrak çekme töreni ile Cumhuriyet Meydanı'ndaki geçit töreninin gerekleştirilmeyeceği duyurulmuştu. Ancak Kurtuluş Savaşı'na nokta koyan Konak'daki tarihi Hükümet Konağı'na bayrak çekilmeyeceğinin duyulması İzmir'deki sivil toplum örgütlerini ayağı kaldırdı. Sosyal medyada da uygulama büyük tepki gördü. Kültür ve Turizm Bakanı İzmir Milletvekili Ertuğrul Günay, bu tartışma üzerine törenlere müdahale edip bayrak çekme seromonisini yeniden koydurdu ve törenlere de geldi.
TARİHİ GÜZERGAHTA ZAFER YÜRÜYÜŞÜ
İzmirliler ellerinde Türk bayrakları ve ay yıldız figürlü tişörtlerini giyerek, Basmane Meydanı'nda toplandı. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin resmi törenler iptal edilince programa aldığı, 1922 yılından 1969 yılına kadar her 9 Eylül'de Basmane Meydanı'ndan Alsancak Cumhuriyet Meydanı'na kadar olan, Kurutuş Ordusu'nun 9 Eylül 1922'de kullandığı yaklaşık 3 kilometrelik güzergahtaki yürüyüş, 43 yıl aradan sonra yeniden yapıldı. CHP'li milletvekilleri, belediye bakanları, ilçe başkanları ve partililerin yanı sıra, AK Parti milletvekilleri, il ve ilçe yöneticilerinin de aralarında bulunduğu binlerce İzmirli'nin marş söyleyip, bayrak salladığı törende, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu ile Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay hep yan yana durdu ve sık sık sohbet etti. Yürüyüşe Atatürk'e benzerliğiyle dikkat çeken Göksal Kaya da katıldı. Türk askerinin İzmir'e giriş yolunda 10'uncu Yıl Marşı ile yürüyen binlerce İzmirli arasında tekerlekli sandalyeleri ile gelen de vardı, çocuklarını omuzlarına alıp yürüyenler de.
'YUHALAYANLARA GÜLÜMSEYİP EL SALLADI'
Yönetmelikle resmi törenlerin iptal edilmesinin gerginliği nedeniyle bazı İzmirli'ler Bakan Günay'a tepki gösterdi. Günay, kendisini yuhalayanları gülümseyip el sallayarak karşılık verdi. Bazı vatandaşlar, yürüyüş sırasında 'Mustafa Kemal'in askerleriyiz', 'Gün gelecek devran dönecek, AKP halka hesap verecek', 'Vur vur inlesin Tayyip dinlesin', 'Şehitler ölmez vatan bölünmez' diye slogan attı. Çankaya'da Körfez Dersanesi'nin önünden geçerken kalabalık, camdan bakan gençleri yuhaladı, gençler kalabalığa el salladı. Türk askerinin İzmir'e girerken kullandığı güzergahtaki yürüyüş, Cumhuriyet Meydanı'nda son buldu.
'BEN İKTİDAR PARTİSİ MİLLETVEKİLİYİM, YERİM BAKANIN YANI'
Cumhuriyet Meydanı'nda da Başkan Kocaoğlu, Bakan Günay ile birlikte alanı ellerinde Türk bayraklarıyla dolduran yüzlerce İzmirli'yi selamladı. Selamlama sırasında Bakan Günay'a 'yuh' sesleriyle tepki gösterildi. O sırada AK Parti İzmir Milletvekili Rıfat Sait, Başkan Kocaoğlu'nu eliyle iterek, Bakan Günay'ın yanına geçmek istedi. Kocaoğlu da "Ne yapıyorsun? Milletvekillerinin yeri arkada, bizimkiler de orada yürüyor" dedi. Sait, "Benim yerim Bakan'ın yanı. Ben iktidar partisi milletvekiliyim, sen Başkan'sın" diyerek karşılık verdi. Milletvekili Sait yürürken, kendisini eliyle iten Kocaoğlu'nun ayağına bastı. Kocaoğlu bu kez tepkisini sertleştirerek, "Ne yapmaya çalışıyorsun. Sana gününü göstereceğim" dedi. Sait ile Kocaoğlu arasındaki gerginlik üzerine Bakan Günay, 'Kaza oldu Aziz Bey, kaza olduö diyerek, Kocaoğlu'nu kolundan tutup Sait'ten uzaklaştırmaya çalıştı. Bakan Günay ve Başkan Kocaoğlu, protokolde koltuklarına oturunca Sait yeniden Kocaoğlu'nun yanına gitti ve "Beni yanlış anladınız" dedi. Ancak Kocaoğlu sert tepki göstererek, kendisiyle konuşmak istemediğini söyledi. Sait yerine geçip oturdu.
Töreni sunan Kıvılcım Erdem, katılanları anons ederken Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın adının anons edilmesi üzerine kalabalıktan 'yuh' sesleri yükseldi. Bu kez protokolde oturan AK Parti ve CHP'li meclis üyeleri arasında kavga çıktı. Yuhalama üzerine AK Parti Büyükşehir Belediye Meclis Grup Başkanvekili Kenan Çakar "Bu ülkenin bakanı yuhlanıyor. Buna nasıl izin veriyorsunuz" dedi. Çakar'a CHP Buca İlçe Başkanı Bektaş Gül tepki gösterdi. AK Parti Bayraklı Belediye Meclis Üyesi Ali Aslan'la AK Parti Seferihisar İlçe Başkanı Ümit Cingöz ve AK Parti Bayraklı İlçe Başkanı Erdal Seyitler, CHP Çiğli İlçe Başkanı Nihat Kaya ile tartıştı. Partililerin ayağa kalkarak birbirine müdahale etmeleri diğer partililer tarafından engellendi. Milletvekilleri, koltuklarından kalkarak üç metre uzaklarında oluşan kavgayı ayırmak için araya girdi. Çakar, kalabalıktan gelen yuhalama seslerine karşılık tribünden yuh çekti. Tartışmayı görüntüleyen basın mensuplarının objekliflerini eliyle kapatan bir vatandaş, tepki üzerine alandan çıkarıldı. Partililerin kavgası, İstiklal Marşı'nın çalınması üzerine zorunlu olarak bitti.
BAŞBAKAN'IN MESAJINA DA 'YUH'
Törende Başbakan Recep Tayyip Erdogan'ın günün anlam ve önemine ilişkin mesajı okunurken de kalabalık 'yuh' çekti. AK Partililer ise mesajı ayakta alkışladı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu konuşurken tribünden inerek alanı terk eden Çakar, DHA'ya yaptığı açıklamada, "Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakan yuhlanıyor. Bu İzmirliler'e yakışan bir tutum değildir. Yuhlayanlar İzmirli değildir. Provakatörler, İzmir'in kurtuluş gününe leke düşürmek için elinden geleni yatı. Tribünde CHP'lilerin sözlü tacizine uğradık. Sözlü ve fiili taciz altında kaldık" dedi.
İZMİR'İN HASSASİYETLERİNİ, DURUŞUNU İYİ ÖĞRENİN
İzmir'in 90'ıncı yıl kurtuluş törenine Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, İzmir Vali Vekili Ardahan Totuk, Ege Ordu ve Garnizon Komutanı Orgeneral Abdullah Atay, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, AK Parti İzmir milletvekilleri Nesrin Ulema, Rıfat Sait, Hamza Dağ ve İlknur Denizli, CHP İzmir milletvekilleri Mustafa Moroğlu, Musa Çam, Erdal Aksünger, Rahmi Aşkın Türeli, Mehmet Ali Susam katıldı. Atatürk Anıtı'na çelenk sunma töreninin ardından konuşan Başkan Kocaoğlu, kurtuluş kutlamalarını iptal eden yönetmeliğin kentte yarattığı gerginliği anımsatarak, şunları söyledi: 'Bizler, Atamızın bize gösterdiği bu anlamlı hedef doğrultusunda, kentimizin kültürel zenginliğini ekonomik zenginlik ile birleştirerek, İzmir'i Akdeniz'in lider kenti haline getirme çabasındayız. İzmir'in yerel yönetimi olarak, stratejimizi bu vizyon çerçevesinde yeniden şekillendiriyoruz. Mustafa Kemal Atatürk'ün kenti İzmir olarak, Cumhuriyetimize ve geleceğimize inançla sahip çıkıyoruz. Ulu Önder'imizin bize çizdiği yol doğrultusunda, yarınlara güvenle ve coşkuyla yürüyoruz. Çağdaş Türkiye'nin sembol ismi İzmir'imizle övünüyor, tarihin ve coğrafyanın bizlere armağanı olan kentimizin üstüne titriyoruz. İzmirli olmanın ve İzmir'de yaşamanın özel bir anlam taşıdığını da iyi biliyoruz. Bu gerçeği artık herkesin çok iyi anlamasını, İzmir duruşunun ne olduğunu, İzmirliler'in hassasiyetlerini, önceliklerini, vazgeçilmezlerini artık çok iyi öğrenmelerini istiyoruz. 9 Eylül coşkumuz içinde özel bir yeri ve anlamı olan bayrak töreni ve atlı süvari geçişinin, tam 89 yıl sonra, neden ve hangi gerekçelerle iptal edilip, sonra yeniden izin verilmesini anlamakta gerçekten zorlanıyoruz. 9 Eylül'ün alalade bir kurtuluş olmadığı, aynı zamanda ülkenin kurtuluşu ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu anlamına geldiği hiç unutulmasın istiyoruz."
TARİHİ CANLANDIRMA VE ZEYBEK COŞKUSU
Başkan Kocaoğlu'nun konuşmasının ardından İzmir'in kurtuluşunda, tarihinde iz bırakan tarihi kişilikler canlandırıldı. Yörük Ali Efe, Kazım Dirik, Mustafa Necati, Vasıf Çınar, Yüzbaşı Şerafettin, Latife Hanım, Zübeyde Hanım, Atilal İlhan, Hasan Tahsin'i canladıranlar vatandaşı selamladı. Büyükşehir, Konak, Bayraklı, Karabağlar, Balçova belediyeleri halk oyunları topluluklarının yanı sıra gençlik ve spor kulübü oyuncularından oluşan 300 kişilik grup zeybek gösterisi sundu.
'İZMİR'İN KIRMIZI ÇİZGİLERİ VAR'
Törenden sonra Başkan Kocaoğlu İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen 'Bir destandır 9 Eylül' sergisini açtı. Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, 'Bir destandır 9 Eylül' sergisinin açılışı sırasında törende yaşanan gerginliğe değinerek, konuşmasında şunları söyledi: "İzmirli heyecanlı, İzmirli dolu, İzmir'in değerleri, değer yargıları var, kırmızı çizgileri var ama bunu anlatmanın yolu protesto değil, anlatmanın yolu oyuna gelmemekten geçer. Sessiz anlamlı duruştan geçer. Ama biz izmirliler hepimiz, ben de başta olmak üzere haksızlığa başkaldırıyoruz. Haksızlıklara başkaldırmazsak, ulu önderimize, şehitlerimize görevlerimizi yapmamış gibi sayıyoruz. Ama yaptığımız iş çok da doğru değil gibi, bu tür oyunlara gelmemeliyiz. Daha vakurlu duracağız durmak zorundayız. İzmir, Türkiye Cumhuriyeti'nin yılmaz bekçi ve ilerici kenti olarak ilelebet görevini sürdürecektir. Bizim hedefimiz İzmir'i korumak kollamak, tabii bunu yapacağız. Ama bizim asıl hedefimiz, Tüm Türkiyeyi İzmir gibi aydınlık insanların demokrasinin beşiği bir kent haline getirmektir. İzmirlinin hedefi bu olmalı. İzmirli örnek olmalı. Protestolardan uzak durun. Sessiz ve vakur durmak kalabalıklar, protestolardan çok daha anlamlıdır."
'YAKIŞMIYORSUN O KOLTUĞA, OTURMA'
Bakan Günay sergi açılışına katılmayıp, tribünde oturdu. Etrafı partililer tarafından sarılan Bakan Günay'a bir kadın, "Yakışmıyorsun o koltuğa oturma" diye tepki gösterdi. Bakan Günay, partililerle birlikte Cumhuriyet Meydanı'ndan Konak Meydanı'na yürürken bazı İzmirlier'den tepki aldı. Kafeteryada oturanlardah bir grup Bakan Günay'ı yuhalarken, Türkiye Gençlik Birliği (TGB) üyeleri de tepki gösterdi. Partililer ile TGB'liler arasındaki kavgaya polis müdahale etti.
SAAT KULESİ'NDE DEV PANKARTLAR
İzmir Valiliği önündeki törene kültür ve Turizm bakanı Entuğrul Günay İzmir Vali Vekili Ardahan Totuk, Ege Ordusu ve Garnizon Komutanı Orgeneral Abdullah Atay ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu'nun yanısıra yüzlerce İzmirli katıldı. TGB üyeleri tarihi Saat Kulesi'ne çıkarak, üzerinde 'Çuvalı geçirdik, denize de dökeceğizö ve 'O bayrak çekilecek demiştik TGBö yazılı pankartlar açtı. Hükümet aleyhine sloganların atıldığı törende dönemin üniformaları içindeki atlı süvariler İzmir Valiliği önüne geldi, iki süvari, Türk Bayrağı'nı Valilik binasının balkonundaki direğe astı ve Bakan Günay'a 'Şanlı Türk bayrağı, Hükümet Konağı'nda ilelebet dalgalanmak üzere şerefle asılmıştırö dedi.
GÜNAY'DAN BASIN TOPLANTISI
Yönetmelik gerginliği nedeniyle İzmirliler'in protesto ettiği Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, törenler bitince İzmir Valiliği'nde basın toplantısı düzenledi. Günay, atlı süvarilerin Konak Meydanı'na gelişi ve İzmir Valiliği'ne bayrak asılması törenlerinin komite tarafından kaldırıldığı öne sürdü. Bakan Günay, kurtuluş günlerinin, tarihi günlerin nasıl kutlanacağı konusundaki yönetmeliğin tamamen il valilikleri ve kaymakamlıkların başkanlığında oluşacak içinde askeri birimlerin milli eğitim birimlerinin ve belediyelerin yer alacağı komitelere bırakıldığını belirterek, gerekçesini şöyle anlattı: 'Şimdiye kadar devletin soğuk yüzünü bir miktar geri çekmek, resmi geçit törenlerinde ayağa kalkmış devlet erkanın önünden insanların esas duruşta geçmesiyle uygulanan etkinlikler yerine halkın sıcak duygusunu öne çıkarmak üzerine bir düzenleme yapıldı. Şimdiye kadar her yerde biz bunu uygulamaya çalıştık. Resmi geçit töreni yok ama halkın coşkuyla kutlaması konusunda ne gerekiyorsa hepsi yapılıyor. Bazı arkadaşlar benim düzeltmem üzerine 'kendisinin de imzası olan bir yönetmelik var' dediler. Yönetmeliğin maddesi; Mahalli kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve diğer terihi günleri kutlama faaliyetleri başkentte Ankara Valiliği başkent dışında valilikler ve kaymakamlıklarca oluşturulacak kutlama komiteleri taragından belirlenir' diyor. Resmi geçit ve tebligata yer verilmez. Valilik binası önünde insanlar sizin önünüzden sırayla başlarını öne eğerek geçmezler ama onun dışında yarışmalar, tiyatrolar, halk oyunları, gösteriler, konserler bilimsel konferanslar yapılır' diyor. Yaptığmız bu tören önemli görkemli onurlu ve tarihi gösteridir. İzmir'e 9 Eylül'de giren süvariler gelip bayrak çekmişse valilik binasına her yıl onları temsilen bir mürfeze gelmektedir. Bu en kalıcı en duygulandırıcı bir gösteridir. Bunun yapılmasını engelleyen hiçbir düzenleme yönetmelikte yok ama içinde Valiliğin, Garnizonun, belediyenin öteki birimlerin olduğu komite bu ritüeli koymamış. Ben bunu fark eder etmez bazı gazeteler haber yaptılar yurtdışından gelmiştim o gün fark ettim ilgili arkadaşlarımı aradım. Yönetmelik konusunda benim kadar etkili ve yetkili olan Milli Savunma ve İçişleri Bakanı arkadaşlarımı da aradım. Tam bir mutabakat içinde bu ritüelin İzmir'de 9 Eylül'de kaldırılmamasına karar verdik ve komitenin karar veridği dar yorumu ortadan kaldırdık. Yaptığmız budur, bizim gyaretimiz ve dikkatimiz sonunda da 90 yıllık gelenek aynı şekilde icra edildi.ö
Bakan Günay, İzmir'de gördüğü tepkiye çok üzüldüğünü vurgulayarak, şöyle konuştu: 'Bugün ne yazık ki bu meydana siyasi saiklerle gelmiş olan bazı grupçuklar, bu milli birlik bütünlük kardeşlik ve dayanışmaya en fazla ihtiyaç duyduğumuz günde bir miktar gölge düşürdüler. Bu bir bayram. Bayram gününde incinsem de incitmemeye çalışırım. Bayram günleri buna ihtiyacımız var. Hele şu içinde yaşadığımız günlerde birtakım hain tuzaklardan rahatsızlıklardan geçtiğimiz şu günlerde birbirimizi incitecek davranışlardan birtakım kendini bilmezler sakınmasa bile devletin yönetim sorumluluğunu üzerinde taşıyanların galiba sakınması gerekir. İzmir'de bir yanlış anlaşılma ve yönetmeliğin bir maddesinin dar kapsamda yorumlanması sözkonusu olmuş. Bugün hem Cumhuriyet Meydanı'nı hem İzmir vilayetinin önünü Türkiye'yi şu anda tuzağa çekmek isteyen birtakım grupçukları sevindirecek bazı görüntülere sahne yaptı bazı marjinal grupçuklar. İzmir'de milyonlarca insan yaşıyor. Bu meydanda da birkaç bin insan vardı. Birkaç bin ya da birkaç yüz insanın böyle bir bayramı bir siyasi çekişme bir devlet ve millet karşıtlığı haline dönüştürmesi yürek yaralayıcıdır. Her gün bir sorunu aşmaya çalışıyoruz. Biz kardeşlik bilinci içinde toplamaya tüm milleti kaderde tasada birleştirmeye çalışıyoruz ama birtakım grupçuklar bu özel günü bayram günü olduğunu unutarak kendi marjinal gösterilerinin mekanı haline getirmeye çalıştılar. Üzüldüm. Türkiye Cumhuriyeti'nin bir üyesi olarak İzmir halkının bugünkü coşkusuna tanık olmak ve paylaşmak için dün gece yarısı koşup geldim. İzmir halkını tenzih ediyorum bu saygısızlıklara katılmayan herhalde binlerce insan var. O insanlarla biraraya geleceğiz önümüzde 2013 var, 2014 var. Hangi hesap gününü isterlerle o günde karşı karşıya geleceğiz.'
ÇOK GERGİNİZ DEMEKTİR
Bakan Günay, bir basın mensubunun İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu ve AK Parti İzmir Milletvekili Rıfat Sait arasındaki tartışmanın nedenini sorması üzerine şunları söyledi: "Bayram günü İzmir'de gördüğüm bazı şeyleri İzmir'e ve Türkiye Cumhuriyeti'nin herhangi bir toprak parçasına çok da yakıştıramadım. Çok üzüldüm. Halkı selamlama sırasında bir ayak takılması, bir öne geçme konusunda herhangi bir özel davranıştan kaynaklanmayan bir çatışma ve çarpışmadan başkan sinirlendi. Yatıştırdık daha sonra. Yürüyüşlerde herkes birbirine ayağına basar, omuzuna çarpar. Bunlardan dolayı birbirimize küseceksek çok gerginiz demektir. Bu tür gerginliklerden sakınalım."
