Kahraman Bedenleri Taşıyan Asırlık Protezler

BİLAL KAHYAOĞLU - Kastamonu'nun Araç ilçesindeki Harp Müzesi'nde Balkan, Çanakkale ve Dumlupınar savaşlarında yaralanan gazilerin protez bacakları sergileniyor.

Kendi imkanlarıyla Harp Müzesi kuran Kıbrıs gazisi Abdullah Savaş, gazilerin çocukları ve torunlarından temin ettiği eşyaları müzede sergiliyor.

Savaşlarda kullanılan silahların yanı sıra askerlerin kişisel eşyalarının da yer aldığı müzede en çok bedenlerinin bir kısmını toprağa bırakan kahraman Mehmetçik'in kullandığı protez ayak ve bacaklar dikkati çekiyor.

Savaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2012 yılında Araçlı bir general tarafından ilçedeki şehit ve gazilerin künyelerinin çıkarıldığını belirtti.

Bunun üzerine 2013 yılında bir müze kurmaya karar verdiğini anlatan Savaş, "Ben Araç'ta doğdum, burada yaşadım. Kimin ne olduğunu biliyorum. İstiklal Savaşı gazilerinin çoğuyla yaşadım. Biz küçüktük, onlar yaşlıydı. Biliyorum kim kimin oğlu, kim kimin torunu. Onları yakından tanıdığımdan gazilerin yakınlarından, çocuklarından bu malzemeyi temin ettim. Bu malzemelerin en kıymetlisi protezler. Protezleri burada sergiliyoruz. İnşallah bizden sonrası da burayı yaşatır." dedi.

Protezlerin Balkan Savaşı gazisi Cafer Uyanık, Çanakkale Savaşı gazisi Mehmet Fikri Sayın ve Dumlupınar Başkomutanlık Meydan Muharebesi gazisi Hamdi Seki'ye ait olduğunu anlatan Savaş, protezlerin ağaçtan veya metalden yapıldığını belirtti.

Savaş, müzede, üçü ahşap, biri demir bacak protezi, bir de ayak protezi sergilendiğini, ayak protezinin Balkan Savaşı'nda yaralanan gazi Cafer Uyanık'a ait olduğunu aktardı.

Uyanık'ın ayağının ilk önce savaş meydanına kurulan hastanede kesildiğini anlatan Savaş, şöyle devam etti:

"Daha sonra sol ayağı kasıktan kesiliyorlar. Bunu kendi anlatırdı ben de yakından tanıyorum. Ayağı kesilirken acıdıkça ağzına verdikleri elbiseye sarılı değneği ısırıyormuş. İkinci ameliyatı da Avusturya'da yapılmış. Daha sonra Cafer Uyanık'a ait protez ayağı İstanbul'da yapmışlar. Bu protez ayakla bir müddet yaşamış. 1938 yılında askerlik şubesine gidip protez ayağın demirden yapıldığı için çok ağır olduğunu söylemiş. Daha sonra tekrar protez ayak yapılmış. İsviçre'de yapılan bu ayak, protezin atası salıyor. Hem topuktan yaylı hem de parmak tarafı yaylı."

Protezleri tedarik ederken çok duygulandığını ifade eden Savaş, "Vatandaşlar buraya geldiği zaman en çok ilgiyi protez ayak ve bacaklar çekiyor. İnşallah bundan sonra da, bizden sonra da bu müze yaşar. İnsanlar atalarının, dedelerinin ne kahramanlıklarla bu yurdu kurtardıklarını anlarlar." diye konuştu.

Savaş, müzede Araç'taki bütün şehit ve gazilerin isimlerinin kayıtlı olduğunu, ziyaretçilerin bu isimleri de görme imkanı bulduğunu sözlerine ekledi.