Macaristan'da Parlamento, Tartışmalı Anayasa Değişikliğini Kabul Etti
Macaristan'da anayasa, Başbakan Victor Orban'ın 2010 yılında iktidara gelmesinden bu yana 4.kez değiştirildi.
Macaristan'da anayasa, Başbakan Victor
Orban'ın 2010 yılında iktidara gelmesinden bu yana 4. kez değiştirildi.
Yüksek Mahkeme'nin daha önce anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal
ettiği bazı düzenlemeleri içeren anayasa değişikliği, parlamentoda 265'e karşı 11
oyla kabul edildi. Oylamada 33 milletvekili çekimser kaldı.
Yeni anayasaya, Başbakan Orban'ın liderliğini yaptığı muhafazakar Fidesz
Parti'sinin yanı sıra Hristiyan Demokratlar ve 3 bağımsız milletvekili destek
verdi.
Ülkenin en büyük muhalefet partisi olan Sosyalistler ise anayasa
değişikliğini boykot ederek oylamaya katılmadı.
- Anayasa Mahkemesi ve cumhurbaşkanının yetkileri sınırlandırıldı-
Değişiklikle anayasaya eklenen "Temel Yasa", yerel yetkililere kamuya açık
yerlerde yaşayan ve sokaklarda uyuyan evsizleri cezaevine gönderme ya da para
cezası verme yetkisi tanıyor, radyo ve televizyonlarda yayınlanan siyasi kampanya
reklamlarına sınırlama getiriyor ve üniversite öğrencilerine ancak mezun olduktan
sonra ülke için çalışmayı kabul etmeleri durumunda burs verilebileceğini
belirtiyor.
Aile kavramının yeniden tanımlandığı anayasa değişikliğinde aile, "bir kadın
ile bir erkek arasındaki evlilik" olarak niteleniyor.
Anayasa değişikliği, aynı zamanda cumhurbaşkanı ve mahkemenin anayasada
yapılacak değişikleri yeniden gözden geçirme yetkisini de iptal ediyor.
Değişiklik, mahkemelerin Macaristan'da komünist dönemin sona ermesiyle 1989'da
yeniden yazılan eski anayasanın yürürlükte olduğu dönemde alınan kararlara atıfta
bulunması da yasaklanıyor.
-ABD ve AB, anayasa değişikliğine sert tepki gösterdi-
Yeni anayasanın parlamentoda kabul edilmesinden sonra akşam saatlerinde
başkent Budapeşte'de sokaklara dökülen binlerce kişi, Sandor Cumhurbaşkanlığı
Sarayı önünde toplanarak Cumhurbaşkanı Janos Ader'i anayasa değişikliğini veto
etmesi çağrısında bulundu.
"Demokrasi istiyoruz" sloganı atan göstericiler, daha sonra parlamentoya
yürüdü.
Macar hukuk uzmanları ve sivil haklar aktivistleri tarafından hükümete çok
fazla yetki verdiği için eleştirilen yeni anayasa, ABD ve Avrupa'nın da tepkisini
çekti.
AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile Avrupa Konseyi Genel Sekreteri
Thorbjorn Jagland, Macaristan'daki anayasa değişikliğinin hukukun üstünlüğü
ilkesi, Avrupa Birliği (AB) yasaları ve Avrupa Konsey'i standartlarına uygun olup
olmadığı ile ilgili endişelerinin olduğunu belirtti.
Jagland, Macaristan milletvekillerine, Avrupa Konseyi'nin danışma organı
olan Venedik Komisyonu anayasa değişikliği ile ilgili görüşlerini bildirene kadar
beklemeleri çağrısında bulundu.
AB ise Macaristan parlamentosundaki oylamadan birkaç saat önce yaptığı
açıklamada, tüm üye ülkelerin AB yasalarına uymakla yükümlü olduğunu hatırlattı.
AB, Macaristan Başbakanı Orban'ı daha önce de basın özgürlüğü, anayasa
mahkemesi ile merkez bankası üzerindeki hükümet kontrolü gibi konularda
eleştirmişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı da anayasa değişikliği ile ilgili endişelerini dile
getirerek değişikliğin gözden geçirilmesi gerektiğine işaret etti.
Eleştirileri yanıtlayan Macaristan Dışişleri Bakanı Janos Martonyi,
hükümetin son derece adil davrandığını vurguladı. Martonyi, "AB yasalarına
uymayan herhangi bir şey varsa çözüm bulmaya hazırız" dedi.
1 Ocak 2012'de iktidara gelen Orban, parlamentoda üçte ikilik bir üstünlüğe
sahip.
Orban'ın iktidara geldikten sonra anayasada yaptığı değişiklikler, anayasa
mahkemesinin yetkilerini birer birer elinden aldı. Anayasa Mahkemesi, halihazırda
yasa değişikliklerini içerik olarak değil sadece biçim yönünden
değerlendirebiliyor.
Muhalefetteki Sosyalist Parti'nin lideri Attila Mesterhazy, Başbakan
Orban'ın anayasa mahkemesi, öğrenciler, muhalefet partileri ve hükümete karşı
çıkan herkesten intikam almaya çalıştığını ileri sürdü.
Muhabir: Umur Koçak Semiz / AP - AFP
Yayıncı: Göksel Sözer - ANKARA
