Midyat Arnas Köyü, Bayramı Festival Gibi Kutladı

İstanbul'da kurulu bulunan Arnas Kültür ve Dayanışma Derneği tarafından 24 Ağustos 2018 Cuma günü köyde gerçekleştirilen birlik-beraberlik, dayanışma ve kardeşlik temalı programa, yurt içinden ve yurt dışından çok yoğun bir katılım gerçekleşti.

Etkinlik başlangıcında dernek adına konuşma yapan Başkan Ahmet Bilgiç, "Geleneksel hale getirmeyi arzuladığımız bu etkinliğin yapılmasına vesile olan başta dernek yönetim kurulu üyelerine, maddi ve manevi katkıda bulunan tüm dostlarımıza ve binlerce km yol gelip etkinliğimize katılım sağlayan herkese teşekkürlerimizi sunuyoruz." dedi.

NAİF TİMUR, YAZDIĞI ŞİİR KİTABINI İMZALADI

Cumhuriyetin ilk döneminde Mardin Midyat yöresinin en önemli ağalarından biri olan Salih Timur'nın oğlu Avukat Naif Timur yaptığı konuşmada; Arnas'a olan özlemini dile getirdikten sonra Arnaslıların birlik ve beraberliğine vurgu yaptı. Konuşmaların ardından Naif Timur, uzun yıllar boyunca yazdığı şiirlerinden oluşan "Naif Şiirler" adlı kitabını, gençler için imzaladı.

Ailecek katılımın sağlandığı etkinliğe binbeşyüzü (1500) aşkın kişi katılım sağladı. Etkinlikte çocuklara eğitici boyama kutuları, boya kalemleri, tişört, sırt çantası, şapka, balon, top, uçurtma gibi hediyeler, kadınlara da şal ve eşarp hediye edildi.

Katılımcılara zengin bir yemek menüsünün yanında tatlı ve dondurma ikramı yapıldı. Daha yeşil bir ARNAS için 12 adet Çınar ağacı dikildi. Ayrıca okul kütüphanesi için kitap toplama kampanyası ve bahar mevsiminde bir hatıra ormanı oluşturmak için çalışmaların yapılacağı ifade edildi.

İŞTE ARNAS KÖYÜ VE AŞİRETİ'NİN TARİHİ

Altan Tan'ın "Turbidinden Berriyeye" adlı kitabında yer aldığı şekliyle Arnas Köyü ve Arnas Aşireti'nin tarihi:

Arnaslıların atası olan ailenin Cizre ile Şirnak arasındaki Kasrık Boğazı cıvarından geldikleri ve aslen Batuvan Aşiretine mensup oldukları söylenmektedir.

Cizre tarafından gelerek Arnas ile Aynvert köyü arasındaKurré dağına çadır kuran 5 kardeşe Heverké ağaları ile kavgalı olan Arnas Süryanileri "Hafirlik" (Koruculuk) teklifinde bulunur. Teklifi kabul eden aile Arnas'a yerleşince Botan Mirinin Haverkadaki temsilcisi ile aralarında çatışma çıkar ve 5 kardeşten biri öldürülür. Ancak buna rağmen aile Arnas'a yerleşir.

MİDYAT'TAN CİZRE'YE SÜRGÜN

Arnas ağaları en güçlü dönemlerine Mıhemedé Şéro döneminde ulaşırlar. Tahminen 1830'lu yıllarda Mıhemedé Şéro Botan Miri'nin Midyat'ta oturan temsilcisi Hacıké Abbasé'ye vergi vermeyi reddeder ve Hacıké Abbasé'yi Midyat'tan Cizre'ye kovar.

Botan Miri, Kuvvetleri ile birlikte Mıhemedé Şéro'nun üzerine yürür. Mıhemedé Şéro teslim olmaz. Keferzota ve Aynkaf Şéxleri araya girerek Béxt (Aman) verirler. İkna olup mevzisinden çıkınca Mir onu yakalatarak Cizreye götürür. 3 yıl Cizre Dergulé'de kalan Mıhemedé Şéro bu arada Cizreli bir kadınla evlenir.

Mıhemedé Şéro Mirle anlaşarak Arnas'a geri döndükten sonra tekrar Mir'e isyan eder. Askerleri ile Arnas'a hücum Botan Miri'nin adamlarından Saduné Nuhé Gergeri, Mıhemedé Şéroyu Salhé ile Midyat arasında uzaktan tek kurşunla alnından vurarak öldürür. Mıhemedé Şéronun cenazesini oğlu Heybet savaş alanından kaçırarak Midyat'a götürür ve nerhoz mezarlığına defneder. Botan Miri Mıhemedé Şéronun çocuklarını Cizreye götürür. 7 Yıl Cizre'de Degulé'de kalırlar.

Aşiretin başsız kaldığı bu dönemde Mala Ahmo'dan Temırké ağa olur. Bu durum Osmané Temır'ın hoşuna gitmez. Diğer aile liderlerini toplar ve ağalığı önce onlara teklif eder, lakin hiç biri buna yanaşmaz. Hepsine Kuranı Kerim üzerine yemin ettirerek kendi adına söz alır.

3 YILLIK TUTSAK HAYATI

O tarihlerde Süryanilerin Lideri Kerimo adında biridir. Osmané Temir Rişal adında ünlü atının karnının yara olduğunu beyan ederek baytarlıktan anlayan Kerimo'yu ata bakması için çağırır. Osmané Temirin kardeşi Sarohan, Kerimo'yu ahırda öldürür. (Bazıları Kerimoyu daha önce Mıhemedé Şéronun öldürdüğünü söylüyorlar)

Süryanilerin bir bayram gününde, Osmané Temir ile Temirké Kilisede karşılaşırlar. Uzun boylu olan Temırké, Osmané Temır'i omuzundan; ondan kısa olan Osmané Temır ise Temırké'yi karnından hançerle yaralar. Temırké aldığı yara ile ölür. Olayda Temırké'nin babası da öldürülür.

Ağa olan Osmané Temır, bir müddet sonra Cizre Mirine vergi vermeyince Mir tekrar Arnas'ı kuşatarak Osman-Levend ve sarohan adlı 3 kardeşi Cizre'ye götürür. Bir müddet sonra (3 yıl sonra olduğu rivayet edilir) serbest bırakılır. Mahalmi beyleri, Kercoz ve Ömeryan ağaları Osmané Temır'i desteklerler.

Aynı tarihlerde oldukça yaşlanmış olan Kercoz ağası Hasané Şemdin, Êrdéköyünün süryani liderini araya koyarak kızını Osmané Temır ile evlendirmek ister. Osmané temır, Hasan şemdin'in kızı Şehriban ile evlenir.

Osmané temır 1880'deŞemdinli'de isyan eden Şeyh Ubeydullah'ı destekler.

Osmané Temırbir kızını Alıka Ağası Heşterekli Cımo ile, bir kızını Mizizex ağası Xelefé Cırco ile evlendirir.

OSMANE TEMIR'IN OĞULLARI ÖLDÜRÜLÜR

Osmané Temır ve Aynkaf'lı Şéğ İbrahim Hamidi (Şéğ İbrahim Şeğ Fethullahın babasıdır. Şéğ Fethullah Batman eski milletvekili Ataullah Hamidi'nin dedesidir.) İstanbula sürgün edilirler ve burada 4 yıl sürgünde kalırlar. Sürgünden döndükten sonra Kercoz (Gercüş) ağası Hasan şemdin'in oğlu İsmail yaşlı babasına isyan ederek Ramanlıları Kercoz'a getirir. Hasan şemdin damadı Osmané Temır'dan yardım isteyince Osmané Temır adamları ile Kercoz'a saldırır. Osmané Temır'ın oğlu Kercoz'da Hasan ağayı (Hasan Şemdin değil) öldürür. Onlarda Osmané Temır'ın oğulları Süleyman ve Hasan'ı öldürürler. Diğer bir oğlu Muhammed Salih ise 3 kurşunla yaralanır.

İsmail'i alt ederek Ramanlıları Kercoz'dan çıkaran Osmane Temır, Kercoz'dan çıkmak istemez. Araya giren aynkaflı Şeğ İbrahim Hamidi "Keko İstanbul'da sürgünde iken sen bana 7 oğlum sana feda olsun diyordun. Benim hatırım için Kercoz'dan çık" deyince Osmané Temır Şeğ İbrahim'i kırmayarak isteğini kabul eder. Ancak İsmail'in Kercoz'a gelmesi ve babası Hasan Şemdin'in elini öperek özür dilemesi şartını öne sürer. İsmail kaçtığı Kercoz'a geri dönerek babasının elini öpüp özür diler. Dıfne'denArnas'a kadar olan köyler Osmané Temır'e bağlanır. Osmané Temır oğullarını bu köylere yerleştirir. Aynkaflı Şeğ İbrahim Hamidi, Osmané Temıreo tarihlerde bölgede pek bulunmayan bir sac sobahediye getirir.

Osmané Temırden sonra yerine oğlu Muhammed Salih Timur (1878-1934) geçer. Muhammed Salih, Ağaoğlu Abdulkerim'i 1919 yılında 160 adamı ile birlikte İngilizlere karşı savaşan Süleymaniyeli Şeğ Mahmud Berzenci'nin yardımına gönderir.

3 kez sürgüne gönderilen Muhammed Salih ilk seferinde Burdur'a ikincisinde Trabzon'a (1926) üçüncüsünde ise Aydın Söke'ye gönderilir.

Mardin Midyat Güncel Haberler