ODTÜ'den heyecanlandıran buluş: Koklamak koronavirüsten korunmaya yetiyor
ODTÜ'de, sanayi kuruluşuyla ortak yürütülen çalışmada, solunduğunda koronavirüsün hava yoluyla bulaşmasını ve hastalığın akciğerlere yerleşmesini engelleme potansiyeli olan, antiviral etkiye sahip koku molekülleri belirlendi.
Çin'in Vuhan kentinden yayılmaya başlayan ve yaklaşık bir yılda 60 milyondan fazla insana bulaşan koronavirüs salgınına yönelik çalışmalar devam ederken,ODTÜ Biyolojik Bilimler Bölümü Moleküler Biyoloji ve Genetik Programı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çağdaş Devrim Son ile kimya mühendisi parfümör Hüseyin Erdoğmuş tarafından yürütülen proje, ilginç sonuçlar ortaya çıkardı.
Keşfettikleri koku molekülü karışımlarının koklandığında akciğere kadar ulaşarak koronavirüsün hastalık yapan protein yapısını bozduğu yönünde veriler elde eden ikili, bu çalışmalarını uluslararası dergilerde yayımladı. Verileri makalelerle bilim dünyasına duyuran Son ve Erdoğmuş, çalışma sonuçlarının bilim insanlarınca klinik araştırmalarla daha da ileriye götürülmesini istiyor.
"200'ÜN ÜZERİNDE MOLEKÜL DENEDİK VE EN İYİLERİNİ SEÇTİK"
Erdoğmuş'un kendisine ulaşıp koku molekülleri üzerine çalışmalarını aktardığını ve bu moleküllerin koronavirüs üzerindeki etkisine ilişkin bilimsel çalışma için yardım istediğini belirten Son, "İlk başta sadece deneme üzerine başladığımız çalışmada sonuçlar oldukça ilginç çıktı. 200'ün üzerinde molekülü denedik ve en iyilerini seçtik. Bu molekülleri bilgisayarda test ettik ve hangilerinin koronavirüs üzerinde iyi olduğunu belirledik. Koku olarak kullanılan doz, bu hastalık için tedavi edici olacak mı, yeterli mi, bu bilinmiyor. Olabilir ama olmayabilir de. Bunun için klinik araştırma şart" dedi.
"DOĞAYI TAKLİT EDEREK YOLA ÇIKTIK"
Erdoğmuş, dünyada bütün bitkilerin bakteri ve virüslerden korunmak için doğal bir reçine ve uçucu yağ salgıladığını vurguladı. Bin yıllar önce de insanların bu yolla virüslerden korunmak için kokuları kullandığını söyleyen Erdoğmuş, "Alerjen bilinen koku moleküllerinin antiviral aktivitelerinin bulunduğu biliniyor. Biz de doğayı taklit ederek yola çıktık ve çalışmada önemli sonuçlar elde ettik." dedi.
SARS İÇİN DE GELİŞTİRİLMİŞTİ
Erdoğmuş, Çin'de 2004'te çıkan SARS salgını sırasında gelen talep üzerine SARS virüsünü sadece koklamayla yok eden bir ürün geliştirdiğini belirtti. Ürünün klinik araştırmalarının yapıldığını da anlatan Erdoğmuş, salgın bittiğinde bu formülün elinde olduğunu söyledi.
"KOVİD-19'U YENECEK BAZI MOLEKÜLLER YAKALADIK"
Koronavirüs salgınından hemen sonra ODTÜ'den Doç. Dr. Son ile ortak çalışma yapmaya başladıklarını aktaran Erdoğmuş, "Tahmin ediyorum ki Kovid-19'u yenebilecek bazı moleküller yakaladık. Biz hem ucuz hem kolay bulunur hem de stoku çok olan ham maddeleri tespit ettik. Kovid-19'a iyi geldiğini tespit ettiğimiz moleküllerin, koklandığında vücutta 2 saat tesiri var. 2 saatte bir bunları koklamak suretiyle belki hastalığı önleyebiliriz ama 'Teorik olarak olabilir.' diyoruz, pratik olarak klinik deneylerin yapılması lazım. Yaptığımız çalışma in siliko çalışmadır, in vivo ve in vitro çalışma gerekir" dedi.
"BAZEN ÇÖZÜM ÇOK BASİT OLABİLİR"
Akademisyen Son ile 10 bin koku molekülü arasından 200'ün üzerinde doğal uçucu yağın içeriğinde aktif olabilecek molekülleri ve aktivasyon oranlarını tespit ettiklerini bildiren Erdoğmuş, "Sonra onları karıştıracağız. Dolayısıyla ortam kokulandırmasıyla ya da mendile püskürtüp koklanarak belki de burundaki virüsü yok edebileceğiz. Bazen çözüm çok basit olabilir" değerlendirmesini yaptı.
