Özel İşletmelerin Kömür Üretimini Durdurma Kararı
Zonguldak'ta, "torba kanun"un yürürlüğe girmesiyle maliyetlerin ortalama yüzde 50 arttığı gerekçesiyle üretimi durdurma kararı alan 22 özel kömür işletmecisi bir araya gelerek, havzadan çıkartılan taş kömürünü devletin satın almasını istedi.
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Başkanı Salih Demir, kömür işletmecileriyle düzenlediği basın toplantısında, "torba kanun"un içerdiği hükümlere yönelik önceden hazırlıklar gerçekleştirdiklerini, maliyetlerinin ne kadar artacağı konusunda tespitlerini tamamladıklarını söyledi.
Yasayla işçilik maliyetlerinde yüzde 50'den fazla artış meydana geldiğini savunan Demir, "Bin 74 lira olan işçilik maliyeti 2 bin 214 liraya, 2 bin 200 lira tutarındaki usta maliyeti de 3 bin 141 liraya çıkıyor. İşçiye verdiğimiz parada gözümüz yok. İşçiye bu paraları verebilmekten yanayız. Devlete ödeyeceğimiz sigorta primini de vermek istiyoruz. Ancak şu an ki kömür satış fiyatlarında bunun mümkün olmadığı bir gerçek" diye konuştu.
Demir, yurt dışından gelen ithal kömürün ucuz olduğunu, bunun da havzadaki kömür fiyatına yansıdığını belirterek, şunları kaydetti:
"Bu sebepten dolayı şu anki kömür satış fiyatları ve gelecek yeni maliyetlerle bizim kömür üretmemiz mümkün değil. Satamayacağımız kömürü üreterek stoklamanın bizce hiçbir anlamı yok, onun için dün akşam itibarıyla üretimi durdurduk. İşçilerin çıkışını vermek noktasına gelmek zorunda kalacağız. 4 bin 200'e yakın işçinin bugün çıkışı verileceği gözüküyor. Avukat ve mali müşavirlerimiz çalışmalarını sürdürüyor."
Son 5 yılda özel sektörün yaşadığı sıkıntıların çözümüne yönelik bazı çözüm önerileri belirlediklerine işaret eden Demir, "Bunlara çözüm bulunmadı. Onları tekrarlıyoruz ancak bir sonuca ulaşacağını sanmıyoruz. Çözüm önerilerimiz kabul edilirse işçilerimizi tekrar ocağa sokarak üretime başlamayı planlıyoruz. Böylece 10 bin işçi sayısına çok kısa zamanda çıkarız" ifadesini kullandı.
Salih Demir, Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) ödenen rödevans (katkı, kira) payının kaldırılması, Sosyal Güvenlik Kurumu primlerinin alınmaması, iş güvenliği tesis ve tesisat için harcanan paranın yüzde 50'sine teşvik verilmesi gibi yıllardır dile getirdikleri taleplerine cevap verilmediğini, bunları bir kez daha hatırlatmak istediklerini vurguladı.
"KÖMÜRÜ DEVLET SATIN ALSIN"
Zonguldak'ta özel sektör madenciliğin devam etmesi, 4 bin 200 çalışan sayısının 10 binlere çıkması için, ürettikleri kömürü Türkiye Kömür İşletmeleri'nde (TKİ) uygulanan model gibi devletin satın almasını istediklerini vurgulayan Demir, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"TTK'nın kömür maliyetlerini biliyoruz. Kurumun tuvönan maliyeti 480 lira, satılabilir maliyeti 680 lira. TTK 1 kalori kömürü kaça mal ediyorsa, devlet yarı fiyatına bizden alsın, biz de kömür üretimimiz ve işçi sayımızı iki katına çıkaralım. Böylece ödeyeceğimiz vergiler, sosyal güvenlik primleri, rödevans payları iki katına çıkacaktır. Bu öneriyi niye yapıyoruz? Şu anda 'TTK kömür çıkartsın' diye 640 milyon lira para devlet bütçeden destek veriyor. En az 70 milyon lira TTK'ya bu yasadan dolayı ek maliyet gelecek. Destek 700 milyon lirayı bulacak. Biz işletmeler olarak kömür çıkartamadığımızda en az 40 milyon lira kurum pay alamayacak yani TTK'nın zararı önümüzdeki yıl 750 milyon liraya yaklaşacak. Devlet 750 milyon lira TTK'yı sübvanse edebiliyorsa, kurum 1 kalori kömürü kaça mal ediyorsa yarı parasına bizim kömürümüzü alsın."
Demir, önerilerinin dikkate alınmaması durumunda, bu işi yürütmelerinin mümkün olmayacağını, yıl sonunda işletmelerin rödevans sözleşmelerini yenilemeyeceğini, yenilese bile kömür üretmeyeceğini dile getirdi.
"KAÇAK MADENCİLİĞİ ARTTIRIR"
Kentteki kaçak kömür ocaklarında çok sayıda maden kazasının meydana gelebildiğini hatırlatan Demir, "Bugünden sonra kaçak ocaklara daha fazla rahbet olacak. Nasılsa denetlenmiyor, vergi, işçi primi yok. Kaçak kömür işletmelerinin yüzde 500 artacağına inanıyorum. Buna paralel olarak da iş kazalarının çok fazla artacaktır" dedi.
Salih Demir, gelecek haftaya kadar ocaklarını ayakta tutmak için eleman bekleteceklerini, çözüm bulunmazsa galerilerin çökmesini engelleyecek kadar kişi istihdam ederek üretim işçilerine geri çağırmayacaklarını ifade etti.
Özel kömür ocaklarının galeri açıklığının yaklaşık 250 kilometre olduğuna işaret eden Demir, 1 kilometrelik bir açıklığın 25 bin liraya mal olduğu düşünülürse yer yatındaki yatırımın büyüklüğünün anlaşılabileceğini söyledi.
"210 LİRALIK MALİYET YÜZDE 50 ARTTI"
Demir, özel kömür işlemelerinin üretime başlamaması durumunda kentten Soma gibi maden bölgelerine göçün yaşanabileceğini belirterek, "Soma'da maden firmalarının üretimini TKİ satın alıyor. Oradaki işletmelerin piyasaya satış yapma yetkisi yok. Ek maliyetler geldi. TKİ bunları da ödeyecek. Dolayısıyla onlar etkilenmeyecek" şeklinde konuştu.
Zonguldak TSO Başkanı Demir, kömürün 210 liraya mal olduğunu, yeni yasanın getirdiği hükümlerle bunun yüzde 40-50 arttığını dile getirerek, "Satış fiyatlarından yüzde 5 bile para kazanmıyoruz. Niye devam ediyoruz, yatırımlarımız ocaklarda çünkü. Kamuoyunda 'bütün kömürcülerin altında lüks araba, cip var' deniliyor. Doğru ama hangi bankanın olduğu belli değil. Onların değil, bankaların, hepsi krediyle alınmış arabalar. Sorun çözülmezse, Zonguldak balıkçı kasabası olacaktır" ifadesini kullandı.
"Torba kanun", "Linyit ve taşkömürünün çıkarıldığı maden iş yerlerinde çalışan işçilere ödenecek ücret, asgari ücretin iki katından az olmayacak", "Yer altı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek", "İşçilerin yer altındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek" ve "Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Buna göre, yer altı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek" gibi düzenlemeler içeriyor.
