Rize'de Hes'e Karşı 10'uncu Kez İptal Başvurusu
Çayeli İlçesi Senoz Vadisi'nde yapımı planlanan hidroelektrik santral projeleri için verilen 'ÇED olumlu' raporları açılan 9 davayla iptal edildi.
– RİZE'nin Çayeli İlçesi Senoz Vadisi'nde yapımı planlanan hidroelektrik santral projeleri için verilen 'ÇED olumlu' raporları açılan 9 davayla iptal edildi. Vadide yapımı planlanan Çiğdemli HES projesi için bakanlık yeniden 'ÇED olumlu' raporu verince, yöre halkı 10'uncu kez kararın yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açtı.
Senoz Vadisi'nde yapımı planlanan ve sayıları 12'ye ulaşan hidroelektrik santral projelerine karşı yöre halkı 2006 yılından bugüne kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen 'ÇED gerekli değildir' ve 'ÇED olumlu' raporlarına karşı 9 dava açtı. Rize İdare Mahkemesi, Uzundere-2, Melikom, Çiğdemli ve Gürpınar HES projeleri için açılan davaların tamamında 'yürütmeyi durdurma' ve 'iptal' kararı verdi. Mahkemenin iptal kararlarına dayanak oluşturan bilirkişi raporlarında, havza bazında bütüncül planlama olmadığı vurgusu yapılarak, 'Santral projelerinin tek tek değerlendirilmesi yerine tüm havzadaki HES projelerinin etkilerinin göz önünde bulundurularak toplam etkinin saptanması sonra değerlendirme yapılması gerektiği' görüşüne yer verildi. Ancak vadide havza bazlı planlama yapılmadı.
YİNE 'ÇED OLUMLU' RAPORU
Senoz Vadisi'nde Çukurluhoca Köyü sınırları içerisinde bulunan Büyükdere'nin üzerinde kurulması planlanan ve yılda toplam 36,221 GVH elektrik üretmesi hedeflenen 6.94 megavat kurulu gücündeki Çiğdemli HES projesinin ÇED raporu 31 Aralık 2012 tarihinde Rize İdare Mahkemesi'nce iptal edildi. Enerji şirketinin aynı HES projesi için başlattığı yeni Çevresel Etki Değerlendirme süreci sonrası ikinci kez ÇED raporu hazırlandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 23 Eylül tarihinde Çiğdemli HES projesi için 'ÇED olumlu' kararı verdi.
10'UNCU DAVA AÇILDI
Rize İdare Mahkemesi'ne başvuran bölge halkı, Çiğdemli HES projesinin önünü açan ÇED raporunun yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açtı. Böylece bugüne kadar açılan dava sayısı da böylelikle 10'a çıktı. Dava dilekçesinde daha önce mahkemenin verdiği 9 iptal kararına vurgu yapılarak havza planlamasına dikkat çekildi ve şu görüşlere yer verildi:
"Mevzuatımızın amir hükümleri bulunmasına rağmen ve yerel mahkemece verilen yüzlerce karar ile Danıştay onama kararlarında da yer almasına rağmen Senoz Vadisi'nde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı havza planlaması yapmış mıdır? Senoz Vadisi veya Doğu Karadeniz'deki diğer vadilerle ilgili bu güne kadar yapılmış bilimsel tanımına uygun ekonomik, ekolojik, yerleşim, sosyal ve kültürel faaliyetlerin makro düzeyde planlanmasına dair havza planlama çalışması yoktur. Bakanlık bu yönü ile görev ihmali içindedir ve dava konusu Senoz Vadisinin sadece hidrolojik potansiyelleri dikkate alınarak, hemen her vadide birden fazla HES planlanması açıklanan mevzuatlar karşısında ve özellikle de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın kuruluş kanununda sayılan 'Havza bazında bütüncül yönetimine' ilişkin çalışmalar yapılmadan ÇED olumlu kararı verilmesi hukuka aykırıdır."
HES'E SUÇÜSTÜ YAPILMIŞTI
Çiğdemli HES projesi için mahkemenin verdiği durdurma kararına rağmen 2011 yılının Şubat ayında aralarında Doğa Derneği Başkanı Güven Eken'in de bulunduğu bir grup çevreci, su iletim tüneli için orman içinde gizlice yeni yol açan iş makinesine baskın düzenlemişti. Çevreciler üzerine çıkarak oturma eylemi yaptığı iş makinesinin çalışmasına izin vermemiş, operatör de kaçmıştı. - Çayeli
