TÜBA bu yıl 330'dan fazla bilim insanına destek sağladı
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, bu yıl 330'u aşkın bilim insanına 50 milyon liradan fazla destek sağlandığını bildirdi.
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, bu yıl 330'u aşkın bilim insanına 50 milyon liradan fazla destek sağlandığını bildirdi.
Şeker, TÜBA'nın yıl içindeki proje ve faaliyetlerine ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
TÜBA'da 1993'ten beri dünyadaki akademilerle işbirliği kapsamında bilimsel diplomasi örneklerine ilişkin çalışmalar yapıldığını anlatan Şeker, Türkiye'deki ve dünyadaki seçkin bilim insanlarıyla ilişkiler yürütüldüğünü ve ülkedeki nitelikli genç bilim insanlarının desteklendiğini ifade etti.
Bu yıl ağırlıklı olarak öncelikli devam eden projelere ve Cumhuriyet'in 100. yılı kutlamaları çerçevesinde planladıkları çalışmalara önem verdiklerini belirten Şeker, bu kapsamda 13 ciltlik "Milli Mücadele'nin Yerel Tarihi" isimli eseri ve 6 ciltlik "Türk Maarif Ansiklopedisi"ni tamamladıklarını bildirdi.
Şeker, tematik olarak 32 farklı başlıkta 60'ın üzerinde eser bastıklarına dikkati çekerek, şöyle konuştu:
"Bunların içerisinde nitelikli yüksek lisans, doktora düzeyinde ders kitabı olanlar ve çalışma gruplarımızın raporlaması şeklinde güncel sorunlara yönelik çalışmalar da söz konusu ve bu güncel çalışmaları daha çok önemsiyoruz. İklim değişikliği, çevre kirliliği, doğal kaynakların sağlıklı kullanılmaması ve sokak hayvanlarının oluşturduğu halk sağlığı sorunları gibi birçok başlıkta çalışmalar yürütüyoruz. Benzer şekilde yürütmüş olduğumuz çalışmalar içerisinde bizi yakından ilgilendiren dünyadaki değişimlerle ilgili 'Global Transformation and Türkiye' başlıklı İngilizce çalışmamız basıldı.
Asya Bilim Akademileri ve Toplulukları Birliği ile yürüttüğümüz farklı ülkelerdeki bilim insanlarıyla gerçekleştirdiğimiz ortak çalışmalar çerçevesindeki sempozyumları kitaplaştırdık. Bunlar ciddi sayı tutuyor ve bunların her birinin bilimsel çerçevesi ve 'citation index' dediğimiz dünyada kabul görmüş bilimsel eserleri tarama sitesine dahil olduğu için uluslararası yayıncılık anlamında da tüm çalışmalarımız kayda geçmiş oluyor. Periyodik ve periyodik olmayan çalışmalarla her sene bu çalışmalarımızı üst düzey ekiple yürütmeye gayret ediyoruz."
"Basılmış 60 eser tüm üniversitelerimize ve seçkin kütüphanelerimize dağıtılıyor"
TÜBA Başkanı Şeker, önem verdikleri bir diğer çalışmanın da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan himayelerinde yürüttükleri 10 yıldan fazladır üzerinde emek verilen ve şu ana kadar 60 eserin basıldığı "Türk-İslam Bilim Kültür Mirası" projesi olduğunu bildirdi.
Proje kapsamında basılacak eser sayısını 100'e çıkarmak için çalışmaların devam ettiğini vurgulayan Şeker, bunların birçoğunun Selçuklu ve Osmanlı dönemi eserleri olduğunu söyledi.
Şeker, şöyle devam etti:
"Özellikle Farsça, Arapça ve Osmanlıca Türkçesi'nde yazılmış olan eserlerden tıpkı basımı, benzer şekilde şerhli açıklamalı basımları ve Türkçe'nin değişken zaman dilimlerine bağlı güncellenmesiyle bu eserlerin özellikle genç nesiller tarafından okunmasını sağlayacak şekilde akademik olan eserleri basmış oluyoruz. Bunların içerisinde 'ilaç terkipleri' diye tanımladığımız eczacılıktan, botaniğe, Tarih-i Cevdet veya Osmanlı'nın farklı dönemlerini anlatan tarih yazmalarının yanı sıra gastronomiden uluslararası ilişkilere kadar, Türkçeden Fransızca sözlüğe kadar birçok eser söz konusu. Bu basılmış 60 eser tüm üniversitelerimize ve seçkin kütüphanelerimize dağıtılıyor."
TÜBA'nın "Türkçe Bilim Terimleri Sözlükleri" çalışmasının Osmanlıca döneminin bilim terimleri ile bugünün bilim terimleri arasında köprü görevi gördüğüne dikkati çeken Şeker, bu doğrultuda fen ile mühendislik bilimleri terimleriyle ilgili sözlüğün 600 akademisyen tarafından hazırlandığını ve Osmanlı döneminin ağırlıklı diliyle oluşturulan bürokraside kullanılan sosyal bilim terimleri sözlüğünü de güncellediklerini söyledi.
"Her sene farklı tematik alanda projelere ödül desteği veriyoruz"
Şeker, TÜBA olarak bilim insanlarını genellikle TÜBA üyeleri, TÜBA Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri Programı (TÜBA-GEBİP) ödülü verdikleri genç bilim insanları ve akademi ödülü alan seçkin bilim insanları üzerinden desteklediklerini belirtti.
Bu kapsamda bu yıl TÜBA-TEKNOFEST Doktora Bilim Ödülü ile doktora tezini tamamlamış birçok başvuru arasından tezinden nitelikli yayın ve patent çıkaran 13 kişiyi ödüllendirdiklerini aktaran Şeker, "Bu şekliyle TEKNOFEST'i ilgilendiren başlıklarda özellikle bilimsel anlamda elektronik, bilgisayar, yazılım, yapay zeka, otomasyon ve benzeri alanlarda sağlıktan ziraate, savunma sanayisinden eğitime kadar birçok farklı başlıkta tez çalışmaları yürütülüyor. Bu tez çalışmalarının ödüllendirmesini yapmış oluyoruz ki gençler heveslensin ve daha güzel çalışmalara imza atsınlar." diye konuştu.
TÜBA-GEBİP ile genç bilim insanlarına sağlıktan fen ve mühendisliğe, sosyal bilimlerden temel bilimlere kadar farklı bilim disiplinlerine yönelik ödüllerin verildiğini anlatan Şeker, şöyle konuştu:
"Genç bilim insanlarımıza ortalama 30 ila 35 ödül olmak üzere her sene farklı tematik alanda projelere ödül desteği veriyoruz. Bu ödül yaklaşık 8 seneyi kapsayan bir ödül oluyor. Bunun ilk 3 senesinde ödül olarak nakli direkt yardımlarımız söz konusu. Gençler bu ödülleri kendi çalışmalarında, projelerinde serbest şekilde harcayabiliyorlar. Ayrıca, 4 sene boyunca da ödül almış olan arkadaşımızın talebeleri de dahil olmak üzere kendilerinin bilimsel etkinliklere özellikle yurt dışı etkinliklerine katılmada seyahat desteği sağlıyoruz. Benzer şekilde onların yurt dışından getirmek istedikleri akademisyenlerin de seyahat desteklerini karşılamış ve bilimsel etkinliklerle Türkiye'de verdikleri konferanslara, katıldıkları sempozyumlara destek olmuş oluyoruz. Bu bağlamda 330'u aşkın bilim insanını 50 milyon lirayı aşan rakamsal değerle 2024'te destekleme süreci yürüttük."
Şeker, ayrıca Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki 2024 TÜBA ve TÜBİTAK Bilim Ödülleri Töreni çerçevesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın elinden TÜBA adına 7 kişiye TÜBA-TESEP, 20 üniversiteden 25 akademisyene TÜBA-GEBİP ve TÜBA Uluslararası Akademi Ödülleri'nde ise 3 branşta 4 akademisyen olmak üzere 36 kişinin ödül alacağını belirterek, ödüle layık görülenleri tebrik etti.
Gelecek yıl aile ve sosyal medya konuları da ele alınacak
TÜBA Başkanı Şeker, yürüttükleri bilimsel etkinlikleri yurt içi ve dışından alan yetkinliğine sahip akademisyenler üzerinden yaptıklarını, bu etkinliklerde yetkin olan sivil toplum kuruluşları ve devlet ricalindeki yetkilileri de bir araya getirerek ortaklaşa multidisipliner toplantılar gerçekleştirdiklerini ifade etti.
Bu kapsamda 2024'te TÜBA'nın tematik çalışma gruplarının organize ettiği çevre ve iklim değişikliği yapay zeka, enerji, sağlık ile ticaret başta olmak üzere çalıştay ve sempozyumlar gerçekleştirdiklerini ifade eden Şeker, buralardaki çıktılarla birçok rapor oluşturduklarını ve bu yıl 3 binden fazla bilim insanının etkinliklere davet edildiğini anlattı.
Şeker, Türkiye ve dünyada ekonomik özgürlükler, istihdam çeşitliliği ve şehirlerarası mobilizasyonun artmasına bağlı olarak aile kavramında ciddi zayıflama söz konusu olduğunu ve gelecek yıl bu konuya ilişkin çalışmalar yapacaklarını dile getirerek, şunları kaydetti:
"Ülkemizin direği saydığımız aileyi korumak hem anayasal görev hem de bunun ayakta kalabilmesi için yapılması gerekenleri belirlemek gerekiyor. Ailenin devamlılığı ve ülkenin beşeri sermayesi olan genç insanların sağlıklı yetiştirilebilmesine yönelik ilgili paydaşlarla ciddi sempozyum gerçekleştirmeyi ve bunları masaya yatırmayı düşünüyoruz. Sosyal medyayla ilgili yapılan düzenlemelerin hala yetersiz olduğunu, yapay zekayla ortaya çıkabilecek risk ve fırsatların da yeniden masaya yatırılması gerektiğini düşünerek bu konulardaki bilim insanlarının önerilerini, tavsiyelerini alarak raporlayacağımız birkaç sempozyumu ve çalıştayı planlamış durumdayız; 2025'te bunları gerçekleştireceğiz."
