Terörle Mücadelede 'İhbarcıya Ödül' Tartışması! Dünyada Ne Veriliyor
Ankara, süreç rafa kalkınca raftan inen 'İhbarcıya ödül' konusunu tartışıyor. Siyasiler duruma tepkili. Peki dünyadaki uygulamaları nasıl? ABD, son 30 yılda 125 milyon dolar dağıttı.
Teröristlerin yakalanmasına yardımcı olanlara, yerlerini ya da kimliklerini bildirenlere ABD'deki gibi para ödülü verilecek. Ödül miktarı yakalanan teröristin örgütün üst düzey yöneticisi olması halinde 4 milyon TL'ye kadar çıkabilecek.
TERÖRİSTİ İHBAR EDENE PARA ÖDÜLÜ
3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suç faillerinin yakalanmasına yardımcı olanlara, yerlerini ya da kimliklerini bildirenlere para ödülü verilmesine dair İçişleri Bakanlığı yönetmeliği, Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanun kapsamındaki suçların faillerinin yakalanmasında etkinliği arttırmak için, suçun işlenmesine katılmayan ve teröristlerin yakalanmasına yardımcı olan, yerlerini ya da kimliklerini bildiren kişilere İçişleri Bakanlığı tarafından oluşturulan komisyonca belirlenen miktarda para ödülü verilecek.
YABANCILAR DA ALABİLİR
Yönetmeliğe göre polis, asker ya da MİT mensuplarından ihbarda bulunanlara ödül verilmeyecek. Ancak köy korucuları ihbarda bulundukları takdirde para ödülünden yararlanacak. İhbarda verilecek bilgilerin daha önce devletin terörle mücadele birimleri tarafından elde edilmemiş olması gerekiyor. Ödül kazanmak isteyen ihbarcıların Türk vatandaşı olması da gerekmiyor. Yani yabancı bir kişi de ihbarda bulunduğunda hak ettiği takdirde para ödülü alacak.
HER TERÖRİSTE AYRI ÖDÜL
Ödülün miktarı ise aydınlatılacak suç ya da ihbar edilen teröristin etkinliğine göre değişecek. Ödül miktarı 200 bin lirayı geçemeyecek. Ancak yönetmeliğe göre ihbar edilen kişinin terör örgütünde üst düzey yönetici olması ya da aydınlatılacak suçun toplumda oluşturduğu infial ve etki dikkate alınarak ödül komisyonun önerisi ve İçişleri Bakanı'nın onayıyla ödülün miktarı 20 kat arttırılarak ihbarcıya 4 milyon liraya kadar ödül verilecek. Birden fazla farklı ihbarda bulunulduğu takdirde yakalanan her terörist ve aydınlatılan her suç için ayrı ayrı ödül verilecek.
50 KİŞİLİK LİDER KADROSU VAR
PKK'nın kamuoyunda bilinen yöneticilerinden Cuma kod adlı Cemil Bayık, Cemal kod adlı Murat Karayılan, Dr. Bahoz kod adlı Fehman Hüseyin ya da Avrupa'daki Muzaffer Ayata, Zübeyir Aydar gibi isimleri yakalatan ihbarcı 4 milyon liralık ödülün sahibi olacak. Terör örgütü PKK'nın yaklaşık 50 kişilik lider kadrosunun büyük kısmı Kuzey Irak'taki kamplarda bulunurken, bu kişilerin bir kısmının ise Avrupa'daki çeşitli ülkelerde örgüt faaliyetleri yürüttüğü biliniyor.
MUHBİRİN KİMLİĞİ GİZLİ TUTULACAK
Ödül olarak verilecek para İçişleri Bakanlığı'na aktarılan ödenekten karşılanacak. Ödül verilen ihbarcıların kimlikleri gizli tutulacak. Bu kimlikleri açıklayan kişiler hakkında cezai işlem uygulanacak. Alınan bilgiye göre ihbarcılar gerektiğinde 'tanık koruma' programına alınacak. 24 saat korunacak ihbarcıların kimliklerinin değiştirilmesi de sağlanacak.
İHBARCI ÖLDÜRÜLDÜ
İhbar-ödül yönetmeliği çıkmadan önce de genelde illerdeki mülki amirler ya da terörle mücadele birimlerinin önerisi doğrultusunda önemli bir suçu aydınlatan ihbarcılara örtülü ödenekten ödül veriliyordu. 2011'de Siirt Eruh'ta PKK'lıları ihbar eden Abdullah Öztürk'e Eruh Mal Müdürlüğü tarafından çıkarılan ikramiye, Ziraat Bankası aracılığıyla açık bir şekilde 'ödül parası' olarak ödendi. Bu bilgi örgüte ulaşınca Öztürk, teröristlerce öldürüldü.
"İSPİYONCULUK YAPMAYIN!"
HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, ödül yönetmeliğiyle ilgili şunları söyledi: "Büyük olduğunu söyleyen bir devlet, güçlü olduğunu belirten bir hükümet, vatandaştan, ispiyonculuktan medet umuyor. Benim bütün yurttaşlarıma tavsiyem sakın ola ki para için komşularınızı ihbar etmeyin. İspiyonculuk onursuzluktur. Suçla mücadele başka bir şeydir. Yurttaşını ihbarcılığa, onursuzluğa teşvik etmek başka bir şeydir."
ÖDÜL YÖNETMELİĞİNE SİYASİLERDEN TEPKİ
"İHBARLA ÇÖZÜLECEK OLAY DEĞİL"
CHP Genel Başkanı Kemal KILIÇDAROĞLU:"Bu, ihbarla çözülecek bir olay değil. Bu sorun çıktığı zaman, 'İki baldırı çıplak' deniyordu. Buyurun iki baldırı çıplağa bakın. Geleceği görmezseniz bu sorunu çözemezsiniz. 13 yılda Türkiye'nin gerçeklerini çözememişler. Sorunun nerede olduğunu daha bilmiyorlar. O kadar büyüttüler ki sorunu, korkumuz, sorun uluslararası arenaya taşınırsa ne olacak? Bazen geceleri rahat uyuyamıyorum. Bu kadar ağır sorun varken, getirdikleri çözüme bak. Bu hükümet sorun çözemez."
"ÇÖZÜM BU DEĞİL"
Kalkınma Bakanı Müslüm DOĞAN: "Çözüm bu değil, bu ülkede kanın durdurulması meselesi 'Kandil' meselesi değil. Burada kalıcı bir barışın, onurlu bir barışın nasıl tesis edileceğine ilişkin HDP'nin politikası ortada. Acilen savaşa 'Dur' dememiz gerekiyor ve barışı inşa etmemiz lazım."
"MEHMETÇİK'E BAĞIŞLASINLAR"
MHP Grup Başkanvekili Oktay VURAL: "Terör örgütünün silahları ile kalmasına göz yuman, 2013'te 'Yığınak yapıyorlardı' diyen ey Davutoğlu, gözünü kapatmaktan dolayı seni ihbar ediyorum. Yalçın Akdoğan...Terör örgütünün silahları ile birlikte kalmasını sağlayıp terörle mücadeleden vazgeçen politikalarınızdan, PKK'yı korumak ve kollamaktan dolayı sizi ihbar ediyorum. Beşir Atalay, Bülent Arınç, dönemin Başbakan'ı. Silahları ile birlikte kalmalarını sağladınız, ihbar ediyorum. Ödül vereceklerse bunu da Mehmetçik Vakfı'na bağışlasınlar."
"HALKI MUHBİRLEŞTİRME"
HDP Grup Başkanvekili İdris BALUKEN:"AKP'nin ve devletin acziyetini ortaya koyan muhbirlik genelgesi. Devlet üzerine düşen sorunları çözme anlayışını geliştiremiyor. Sorumluluğunu halkı muhbirleştirme yöntemleri üzerinden vatandaşların üzerine atmaya çalışıyor."
ÇÖZÜM SÜRECİNDE RAFA KALKMIŞTI
İhbar ödül yasası 2006'da çıkarıldı ama şimdiye kadar uygulanmadı. Yasanın uygulanması için, 29 Haziran 2006'da TBMM'de kabul edilen 5532 sayılı yasanın 19. maddesindeki hükümle 1991'de yürürlüğe giren 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası değiştirilmişti. Buna göre ödül sistemi İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmelikle belirlenecekti. Ancak yönetmelik çözüm sürecinde rafa kaldırıldı. Ve dün yayımlanarak, 9 yıl sonra ödül sistemi resmen başlamış oldu.
ABD SON 30 YILDA 125 MİLYON DOLAR DAĞITTI
Terörle mücadelede dünyada ihbar ve ödül uygulaması 1980'lerde ABD öncülüğünde başladı. Son bir yılda ise ülkeler tırmanan iç teröre karşı ihbar ve ödül sistemlerini geliştirdi. Etnik topluluklar içinden terör hazırlıklarının polise bildirilmesi için muhbir kullanımı artıyor.
ABD: IŞİD'in 4 liderinin yerleri hakkında bilgi getirenlere 20 milyon dolar ödül vaat etti.
Fransa: Amsterdam- Paris trenindeki saldırıyı önleyen 3 ABD'liye ülkenin en yüksek onur madalyası verildi. ABD son 30 yılda ülke dışından terör eylemlerinin önlenmesine katkı yapan 80'den fazla kişiye 125 milyon dolar ödül verdi.
Çin: Tibet'te yaşanan terör eylemlerine ilişkin doğru ihbarlara 50 bin dolar ödül vereceğini açıkladı.
Tayland: Bangkok'ta tapınağı havaya uçuran sarı tişörtlü teröristin başına 35 bin dolar ödül koydu.
Somali: Eş Şebab terör örgütünün 11 kilit komutanının yakalanması için istihbarat sağlayanlara 150 bin dolar verileceğini duyurdu.
Kenya: 148 kişiyi öldüren Eş Şebab'ın beyni kabul edilen Muhammed Mahmud'un (Gamadhere) başına 215 bin 500 dolar ödül koydu.
