'Yılın Ucube Ödülü' Sözen'e
Şanlıurfa'da ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen'in ön ayak olduğu Justinyen Su Kemeri, son haliyle ucube bir görünüme büründü.
Tarihi Kentler Birliği bünyesinde adına ödüller verilen ve ödüller alan Metin Sözen'in Şanlıurfa'da belediye başkanlığı yapmış Ahmet Eşref Fakıbaba döneminde ön ayak olduğu Justinyen Su Kemeri, son haliyle ucube bir görünüme büründü. Önündeki metal yığını merdivenlerle hem tarihi görünüm bozuldu hem de madde bağımlılarının mekânı haline geldi.
Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) Ekibi'yle birlikte hazırlanan ve Cazibe Merkezleri Projeleri arasında gösterilen Samsat Meydan Düzenleme Projesi'nde baraj suyunun gelmesi beklenirken yapılan demir merdivenler ve korkuluklar Jüstinyen Su Kemeri'nin siluetini gölgede bırakıyor. 2010 yılının Ekim ayında ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen'in önderliğinde Şanlıurfa Belediyesi ve Valiliği'nin ev sahipliğinde tüm kesimlerin katıldığı "Şanlıurfa Yol Haritası 1'inci Çalıştayı" düzenlenmişti. Daha sonra ÇEKÜL Evi ve Urfa'da devam eden toplantı ve değerlendirmelerin ardından yol haritası tamamlandı ve 6 Nisan 2011 tarihinde Şanlıurfa'da yeniden yapılan bir toplantıyla kamuoyuyla paylaşıldı. Toplantıda ÇEKÜL Ekibi, dönemin Belediye Başkanı Eşref Fakıbaba, Vali Nuri Okutan ile Urfa'daki tüm kesimler bir araya geldi. Şanlıurfa Yol Haritası, kentin genel durumu hakkındaki veriler ile başlayıp sorun ve fırsatların tespitiyle devam ederken, kentin değerlerinin analizi yapıldı ve farklılıkları tespit edildi.
O GÜN 'VİZYON PROJE' OLARAK SUNULDU
Toplantının sonunda, "Vizyon Projeleri" sunumları yapıldı. Urfa Valiliği tarafından hazırlanan Cazibe Merkezi Projeleri; diğer tarafların hazırladığı Samsat Meydan Düzenleme Projesi; Balıklıgöl OSB ve Karakoyun Deresine Su Getirme Projesi; Karakoyun Deresi Düzenleme Projesi;
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan Haleplibahçe Arkeoloji ve Mozaik Müzesi, Teleferik ve Kültür Merkezi Projesi; Kızılkoyun Sırtları Canlandırma Projesi;
Tarihi Urfa Evleri, Hanları, Konakları Restorasyon ve Müzik Müzesi Projeleri;
Hızmalı Mahallesi Yenileme Projesi; Antik Edessa Kentindeki Mağaraların Turizme Kazandırılması Projesi; Haşimiye Meydanı Projesi, koruma ve canlandırma gibi projelerin yapılması için sunumları yapıldı. Samsat Meydan Düzenleme Projesinde Şanlıurfa'da, tarım ve ilk yerleşimlerin su ile başladığı, Urfa'nın suyla kurulan, büyüyen ve canlanan bir kent olduğu belirtildi ve Karakoyun Deresi üstünde suyun ve kültürün buluştuğu Hızmalı Köprü, Millet Köprüsü, Jüstinyen Su Kemeri, Samsat Köprüsü'nün önemine vurgu yapıldı. 2010 yılında başlayan projede ışıklandırma ve peyzaj işlemlerinde sona gelinirken, Vizyon Proje olarak sunulan Samsat Meydan Projesi ve Karakoyun Deresi'ne temiz su verilmesi bir yana burada yapılan demir merdivenlerin dere üzerinde bulunan tarihi köprülerin siluetini bozduğu, projede estetik bir kaygının taşınmadığı ifade ediliyor. Aşırı demir ve bariyer kullanıldığının belirtildiği projede, koruma ve kollama mesafelerine de riayet edilmediği kaydediliyor.
HEM UCUBE HEM BAĞIMLILARIN MEKANI OLDU
Yıllardır Tarihi Kentler Birliği tarafından tarihi dokuların korunmasına yönelik adına ödüller verilen ve ödüller alan ÇEKÜL Vakfı Başkanı Metin Sözen'in ön ayak olduğu öne sürülen Justinyen Su Kemeri, bugünkü haliyle tam bir ucube. Dört yıldır süren restorasyon aşamasında her tarafını saran metal yığınlarının işçilerin daha rahat çalışması için konulduğu sanılırken, çalışmanın tamamlandığı ve metal yığınlarının geçici olmadığı anlaşılınca tepki toplamaya başladı. 20 milyona yakın finansmanın harcandığı ileri sürülen projenin buradaki kısmı metal merdiven ve köprülerle aynı zamanda madde bağımlılarına ev sahipliği yapmaya başladı. Tarihi kentleri ve dokuları korumakla ünlenen Sözen'in Şanlıurfa'da böyle bir projeye öncülük yapması garip karşılanmaya başladı.
JÜSTİNYEN'İN TARİHİ
Millet Köprüsü ile Samsat Köprüsü arasında bulunan Jüstinyen Su Kemeri'nin Bizans İmparatoru Jüstinyen tarafından 525 senesinde Karakoyun Deresi'nin açtırılması sırasında yaptırıldığı tahmin ediliyor. Tarihçiler, dere yatağını değiştiren Jüstinyen'in, bu su bendini Haleplibahçe'den akıp Urfa'yı sel altında bırakmaması için inşa ettiği düşünülüyor.
METİN SÖZEN KİMDİR?
Tarihi Kentler Birliği'nde belediyelere ödül dağıtan ve Karakoyun'daki projede imzası olduğu kaydedilen Metin Sözen kimdir? Türkiye'deki doğal, tarihsel ve kültürel mirasın önemine uygun korunması, değerlendirilmesi ve tanıtılması amacıyla çaba gösteren Prof. Dr. Metin Sözen'in, Safranbolu, Kastamonu, Bursa, Edirne, Uşak, Afyonkarahisar, Denizli, Karaman, Ağırnas, Tokat, Amasya, Gümüşhane, Sivas, Malatya, Elazığ, Kars, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, İstanbul başta olmak üzere değişik ölçekte yerleşme birimlerinden TBMM'ye bağlı Milli Saraylar'a uzanan çizgide gerçekleştirilen, kamu-yerel-sivil-özel birlikteliğine dayalı uygulamaları bulunuyor.
Sözen, TBMM Başkanlığı Kültür ve Sanat Danışmanı, Bilim ve Değerlendirme Kurulu Başkanı olarak yeniden yapılanma süreci içinde "Devletin Evi Saray" başlığı altında geliştirdiği "Saray Müze", "Müze İçinde Müze", "Depo Müze", "Fabrika Müze" kavramlarının ışığında 1984 yılından itibaren 25 yıl içinde, Dolmabahçe, Beylerbeyi, Yıldız saraylarında, Aynalıkavak, Küçüksu, Ihlamur, Beykoz, Maslak kasırlarında ve Yalova Atatürk köşklerinde bilimsel çalışmaları yönetti. Bu çalışmalarıyla, başta TBMM Başkanlığı "Üstün Hizmet Ödülü", Kültür ve Turizm Bakanlığı "Koruma Onur Ödülü", Vakıflar Genel Müdürlüğü "Vakıf İnsan Ödülü", "Ağa Han Mimarlık Ödülü" ve Kültür ve Turizm Bakanlığı 2007 yılı "Kültür ve Sanat Büyük Ödülü" olmak üzere ulusal-uluslararası düzeyde çeşitli ödüller aldı. Destek verdiği kentlerde ve kurumlarda, cadde sokak adlarından, kitaplık, kültür merkezlerine, çocuk parklarına, kentlerin fahri hemşehriliğine uzanan değişik nitelikte değerlendirmelere neden oldu. Fakıbaba'nın belediye başkanlığı döneminde Metin Sözen'in ismini taşıyan Eyyübiye'de bir kültür evi de yapılmıştı.
(Kaynak: Gazeteipekyol)
