Yunanistan'da Radikal Sol Koalisyon'dan Büyük Zafer

Yunanistan'da yapılan erken genel seçimlerde Radikal Sol Koalisyon (SYRİZA) büyük zafer kazandı. SYRIZA yaklaşık yüzde 36 oy oranıyla birinci parti oldu.

Yüzde 36,3 ile 149 vekil çıkaran Syriza hükümet çoğunluğunu iki sandalye ile kaçırmış görünüyor. Koalisyon arayışı gündemde. Syriza lideri Tsipras, "Yunanistan sayfayı çevirdi ve 5 yıllık acıyı geride bırakıyor." dedi. Tsipras'ın seçim vaadi; zenginden alıp fakire vermekti.

Partinin lideri Aleksis Tsipras'ın 320 milyar euro'luk kamu borcunun silinmesini isteyeceği yolundaki vaadi ise Avrupa Birliği'ni tedirgin ediyor.

SANDIKLARIN YÜZDE 99'U AÇILDI

İçişleri Bakanlığı verilerine göre katılım oranının yüzde 63 olduğu seçimlerde, sandıkların şu ana kadar yüzde 99'u açıldı.

OY ORANLARI

Buna göre,
Syriza yüzde 36,29,
Yeni Demokrasi Partisi (ND) yüzde 27,87,
Altın Şafak (Hrisi Avgi) yüzde 6,31,
Nehir (POTAMİ) yüzde 6,02,
Yunanistan Komünist Partisi (KKE) yüzde 5,48,
Bağımsız Yunanlılar Partisi (ANEL) yüzde 4,72 ve
Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) yüzde 4,69 oy aldı.

Syriza 300 sandalyeli parlamentoda şu an 149 sandalye almış durumda. Tek başına iktidar olabilmesi için 151 sandalye gerekiyor. Yunanistan'da gözler son sandıkların sonucunda.

BATI TRAKYA'DA SYRIZA'DAN 3 TÜRK MİLLETVEKİLİ

Resmi olmayan sonuçlara göre Batı Trakya Türk azınlığına mensup 3 aday Yunan Meclisi'ne girmeye hak kazandı. Rodop ve İskeçe illerinde Syriza adayları Ayhan Karayusuf, Mustafa Mustafa ve Hüseyin Zeybek, parlamentoya giriyor. Ayhan Karayusuf ve Hüseyin Zeybek 2012'de yapılan genel seçimlerde de aynı partiden listelerinde birinci olarak milletvekili seçilmişlerdi.

HALK, SEVİNÇ ÇIĞLIKLARI ATTI

SYRİZA'nın seçim zaferini de halk, sevinç çığlıkları ve gözyaşları ile kutladı.

SYRİZA FARK ATTI

Aleaksis Tsipras'ın lideri olduğu SYRİZA, beklentilerin de üzerinde aldığı oy oranıyla, 2.5 yıldır iktidarda olan rakibi merkez sağcı Yeni Demokrasi partisine (ND) yaklaşık olarak yüzde 8 fark attı.

"SADECE YUNAN HALKINA DEĞİL AVRUPAYA MESAJ"

SYRİZA sözcüsü de seçim zaferini şu sözlerle duyurdu:

"Tarihi bir zafer. Bu yalnızca Yunan halkına değil Avrupa'ya da bir mesaj."

TSİPRAS'TAN ZAFER KONUŞMASI

Yunanistan'da erken genel seçimlerin galibi resmi olmayan sonuçlara göre SYRIZA. Parti liderleri seçim sonuçlarına dair değerlendirmelerini yaparken gecenin yıldızı SYRIZA Lideri Aleksis Tsipras Propilya Meydanı'nda konuştu. Tsipras, "AB ile ne çatışmaya gireceğiz ne de boyun eğeceğiz" dedi.

"YUNAN HALKI SAYFAYI ÇEVİRDİ"

Tsipras'ın sözleri şöyle:

"Yunan halkı tarih yazdı, umutlar tarih yazdı. Yunan halkı sayfayı çevirdi. Yunan halkı bize kuşkuya hiç yer bırakmayan bir zafer bağışladı. Halkımız değişen Avrupa için örnek oldu. Yarından işe başlıyoruz. 5 yıl süren baskı sürecinin sonuna geldiğimizi ilan ediyoruz. Memorandum bugünden itibaren tarih oluyor. Yunan halkı bize açık çek vermedi ama Hükümet olmamızı ve süreci başlatmamızı söyledi. Bugün yenen ve yenilen yok. Bugün kazanan varsa o da Yunanistan emek hareketidir. Tüm Avrupa halklarına dayanışma çabalarından dolayı teşekkür ederiz. Yeni Yunan halkı AB içinde yaşanılır ve kabul edilir bir program için pazarlığa hazırdır. Bütünlüklü ve ulusal planlarımızla pazarlık masasına oturacağız. Ülkenin yeniden yapılandırılması çabamız başlayacak ve tahakküm politikalarını kabul etmeyeceğiz. Önceliğimiz kriz dolayısıyla kaybedilen ulusal bağımsızlığımızı, kaybedilen onuru kazanmaktır. AB ile ne çatışmaya gireceğiz ne de boyun eğeceğiz."

KAYBEDEN SAMARAS RAKİBİNİ KUTLADI

İkinci sıradaki Yeni Demokrasi Partisi'nin lideri Başbakan Samaras, Syriza liderini aradı, seçim kazandığı için tebrik etti. Samaras daha sonra yaptığı açıklamada Yunan halkının kararına saygı duyduğunu söyledi.

Samaras, başkent Atina'da Zapyon Sarayı'ndaki basın merkezinde yaptığı konuşmada, "Yunan halkı sözünü söyledi ve hepimiz bu karara saygı gösteriyoruz. Vicdanım rahat, ülkeyi felaket eşiğinde aldım ve dayandık. Ülkenin güvenilirliğini sağladık ve kalkınmanın geri dönmesi için temelleri attık." dedi.

Sancılı önlemler almaya mecbur olduklarını ve yanlışlarının da olduğunu belirten Samaras, "Açıkları olmayan, vatandaşlar için güvenli ve krizden çıkan, AB ve Avro Bölgesi üyesi olan bir ülke teslim ediyorum. Ülkenin iyiliği için bir sonraki hükümetin bu başarıları sürdürmesini ümit ediyorum" diye konuştu.

YUNANİSTAN'DA 2012'DEN BERİ 3. GENEL SEÇİM

Bu seçimler, her dört Yunan'dan birinin işsiz olduğu, ekonominin küçüldüğü, maaşların düşürüldüğü ve Avrupa Birliği'ne 317 milyar euroluk borcunu ödemek için sağlık ve sosyal güvenliğin de dâhil olduğu kamu harcamalarında ciddi kısıtlamalara giden Yunanistan'da 2012 yılından beri yapılan üçüncü genel seçimleri oldu.

ALEKSİS TSİPRAS KİMDİR?

Yunanistan'da 25 Ocak seçimlerinde Aleksis Tsipras konuşuluyor. Seçimlerden birinci çıkması beklenen SYRIZA partisinin lideri Tsipras 41 yaşında genç bir siyasetçi. Ama sol siyasete adadığı siyasi geçmişi 16 yaşına kadar uzanıyor. Hedefi; Yunanistan'da iktidara gelmek. Seçim vaadi; zenginden alıp fakire vermek.

Tsipras Yunanistan'da 1957-1974 arasında "Albaylar Cuntası" dönemini yaşamamış ilk siyasi parti lideri. Ama siyasi geçmişi genç yaşlarına uzanıyor. Kasım 1990'da, Eğitim Bakanlığı'nın liseye geçiş sınavları, öğrencilerin okul dışındaki yaşamları için disiplin cezaları ve tek tip kıyafeti öngören yasa tasarısı nedeniyle, binlerce okul işgal edilmişti. Üç ay süren eylemde 5 kişi ölmüştü. Tsipras 16 yaşında iken tarihe "önlük hareketi" olarak geçen bu öğrenci direnişi ile duyurdu adını.

YUNANİSTAN'IN CHE'Sİ

Tsipras'ın bir siyasetçi olarak çizdiği portre sıra dışı. Lisedeyken tanıştığı Peristera Baziana ile 20 yıldan uzun süredir birlikteler. Ama evli değiller. Başbakan olması durumunda Tsipras, iktidara resmi nikâh kıymadan gelen ilk lider olacak. Baziana ve Tsipras üniversitede okurken aynı siyasi hareket içinde yer almışlar. Çiftin iki erkek çocuğu var. Küçük olanın adı 'Ernesto'. Che Guevera'nın 'Ernesto'su. Tsipras'ın eşi Baziana, Atina Üniversitesi'nde Bilgisayar ve Elektronik Mühendisliği Bölümü'nde öğretim üyesi. Mutlu bir aile hayatları olduğu biliniyor.

TÜRKİYE İLE ARASI NASIL?

Tsipras'ın Türkiye'ye bakışı da çok olumlu. Tsipras geçen hafta Batı Trakya ziyaretinde azınlık eğitimini çağdaş biçimde destekleyeceklerini söyledi. "Batı Trakya Türkleriyle hemşeri ve yurttaş gibi hissediyorum" diyen Başbakan Samaras'la dalga geçti. "Biz zaten hemşeri ve yurttaşız" dedi. Syriza AB'den uzaklaşan politik duruşu nedeniyle Rus doğalgazının Avrupa'ya ulaştırılması için Türkiye-Yunanistan sınırında doğalgaz terminali inşa edilmesine sıcak bakıyor. Kıbrıs'ta ise iki toplumlu bir federasyon istiyor.

NEDEN ZAFER KAZANDI?

SYRİZA'nın yükselişinde en önemli nedenin, AB-IMF kurtarma paketleri karşılığında hayata geçirilen kemer sıkma politikalarına Yunan kamuoyunda büyüyen tepki olduğu düşünülüyor.

SYRİZA'nın programının temelinde de bu kemer sıkma politikalarını ret bulunuyor. Parti, ülke borçların önemli bölümünün silinmesini, yardımlar için yeni müzakereleri ve sosyal hakların artırılmasını savunuyor. Tsipras'ın 15 Eylül 2014'te Selanik'te açıkladığı program, partinin hedeflerini net olarak ortaya koyuyor.

İŞTE SYRİZA'NIN TEMEL VAATLERİ

· Borçların kısmen silinmesi: SYRİZA kamu borçlarının kısmen silinmesini savunuyor. Parti programında 1953'te Almanya'nın borçlarının yaklaşık yarısının silinip diğer yarısının uzun vadeli krediye çevrilmesi örneği veriliyor. Bunun Yunanistan için de yapılabileceği belirtiliyor. Parti, AB ile yeniden masaya oturarak, Avrupa'dan alınan kaynağın geri ödenmesinde faiz oranlarının görüşülmesi ve vadelerin uzatılması gerektiğini ifade ediliyor.

· Bedava elektrik: SYRİZA yoksulluk sınırı altında yaşayanlara elektrik ve ısınma hizmetini ücretsiz vereceğini taahhüt ediyor.

· Gıda ve kira desteği: İhtiyacı olanlara gıda ve kira yardımı yapılmasını savunuyor.

· Sağlık ve emeklilik maaşları reformu: Parti, ücretsiz sağlık hizmetini düzelteceğini, emekli maaşlarını iyileştirmek için 13 milyar Euro'luk bir planı devreye sokacağını belirtiyor.

· Ulaşım reformu: Yoksulluk sınırı altında yaşayan Yunanlara ve uzun süredir işsiz olanlara özel toplu taşıma kartı verilmesi öngörülüyor.

· Zenginlerin vergilendirilmesi: SYRİZA zenginlerden alınan ve son yıllarda kaldırılan bazı vergilerin geri getirilmesini, kimi yeni vergileri ve gelir vergisi alt sınırının 5 bin Euro'dan 12 bin Euro'ya çıkarılmasını savunuyor.

· İstihdam programı: Yunanistan'da işsizlik oranı yüzde 25'in, gençler arasında işsizlik oranıysa yüzde 50'nin üzerinde. SYRİZA büyük bir istihdam programını devreye sokmak istiyor. Amaç iki yıl içinde 300 bin yeni istihdam alanı yaratmak.

· Ödenemeyecek banka borçlarının silinmesi: SYRİZA'ya göre yurttaşların bankalara ödeyemediği borçlar silinmeli.

· Asgari ücret: SYRİZA asgari ücreti 751 Euro'ya çıkartacağını belirtiyor.

· Demokrasi: Demokrasinin geliştirilmesi ve katılımın güçlendirilmesi hedefleniyor.

TEK BAŞINA MI, KOALİSYON MU?

Seçim yasasında 2008'de yapılan değişikliğe göre, hükümet kurulmasını kolaylaştırmak için birinci partiye 50 milletvekilliği verilirken, kalan 250 milletvekili siyasi partilerin aldıkları oy oranlarına göre kademeli olarak dağıtılıyor.

Radikal Sol Syriza partisinin önünde kutlamalar, şimdiden başladı ama Syriza'nın tek başına mı iktidar olacağı ya da koalisyon ortağına ihtiyaç duyup duymadığı ilerleyen saatlerde belli olacak.

Yunanistan seçim sistemine göre, bir partinin tek başına iktidar olması için yüzde 40'a yakın oy alması gerekiyor ayrıca yüzde 3 seçim barajını kaç partinin geçeceğine bağlı olarak bu oran değişiklik gösterebilir.

Ayrıca Syriza, eğer tek başına iktidar olamazsa, hükümet kurmak için zamana karşı da yarışmak zorunda. Çünkü yasalar gereği, koalisyon hükümeti kurabilmesi için yalnızca üç günü var. Eğer Syriza 29 Ocak'a kadar hükümet kurmayı başaramazsa seçimlerin yenilenmesi de gündeme gelebilecek. Nitekim 2012 seçimlerinde böyle olmuştu. Ancak sandık çıkış anketlerine göre bu düşük bir olasılık.

KOALİSYON KURARSA ORTAĞI KİM OLACAK?

Kemer sıkma politikalarına son verip, kamu harcamalarını artırma sözü veren Syriza'nın olası koalisyon ortağı ya da ortakları, Syriza'nın seçmenlere verdiği sözleri ne kadar tutacağını da belirleyecek.

Syriza'nın başkanı Tsipras seçim kampanyaları sırasında, kiminle koalisyona gideceği konusunda açıklama yapmaktan çekinmişti. Ancak seçmenleri, kemer sıkma politikalarına devam edeceğini açıklayan partilerle de ülkenin içinde bulunduğu durumdan sorumlu tuttuğu partilerle de Syriza'nın koalisyon kurmasına karşı.

Syriza, tek başına iktidar olamazsa, çıkış anketlerine göre yüzde 3.5 ile 4.5 oranında oy alması beklenen sağcı ANEL. İktidardaki Yeni Demokrasi Partisi'nden ayrılan bir grup milletvekilinin kurduğu bu parti de kemer sıkma politikalarına karşı. Ama bununla birlikte kiliseye olan yakınlığı, yasadışı göçmenlerle mücadele konusunda daha kararlı bir tutum takınılmasını istemesi nedeniyle Syriza ile koalisyon kurmasını güçleştirebilir.

ANEL seçim kampanyaları sırasında yaptığı reklamda, kendi lideri Panos Kammenos'u adı tıpkı Syriza lideri gibi Alexis olan bir çocuğunun oyuncak treninin yoldan çıkmasına engel olurken gösteriyor ve reklam Kammenos'un, "Biz ülkenin güvenlik vanası olacağız" demesiyle son buluyordu.

Seçimlerden 3. Parti olarak çıkmaya aday ve sandık başı anketlerine göre yüzde 6.4 ile 8 arasında oy alması beklenen ve Syriza'nın olası koalisyon ortaklarından biri, geçen sene kurulan Potami, yani Nehir Partisi. Avrupa yanlısı, Syriza'nın aksine kemer sıkma politikalarına devam edilmesini isteyen ve merkez sol politikalar öneren Potami görüşlerinden dolayı değil, eski bir TV gazetecisi olan lideri Stavros Theodorakis'in popülerliği nedeniyle tanınıyor.

SONUÇLARA ALMANYA'DAN İLK TEPKİ

Sonuçlara Almanya'dan ilk tepki, Alman Merkez Bankası Bundesbank Başkanı Bundesbank Jens Weidmann dan geldi. Weidmann, Yunanistan'ın mali yardım desteğine ihtiyacı olduğunu belirterek yeni hükümetin tutamayacağı sözler vermemesi umduklarını söyledi.
Weidmann, "Yeni hükümetten, gelinen noktanın ve şimdiye kadar başarılanların sorgulanmamasını umuyoruz" dedi.

Avrupa Birliği liderleri ve finans çevrelerinin Syriza ile ilgili epey kaygıları var. Başta Almanya Başbakanı Angela Merkel olmak üzere liderlerin açıklamaları bu yönde.
Euro, dolar karşısında son 11 yılın en düşük seviyesini görmüş durumda.

Syriza Euro Bölgesi krizinin zirve yaptığı günlerdeki tutumunu yumuşatarak Yunanistan'ın Euro'da kalmasını istediğini söylese de karşıtları, Syriza'nın politikalarının Yunanistan'ın Euro'dan çıkması anlamına geleceğini savunuyor.

Almanya Başbakanrı Angela Merkel de Yunanistan'a Euro Bölgesi'nin bir parçası olarak kalınması çağrısı yaptı.