Yüzde 100 Başarı'yla Türkçeye Çevrilen Bin Yıllık Kur'an-ı Kerim"
Arapçadan Karahanlı Türkçesine 1000'li yıllarda tercüme edilen Kur'an ı Kerim, İstanbul'da Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde muhafaza ediliyor Doğu Türkçesiyle yapılan satır altı Kur'an tercümelerinin en eskisi kabul edilen bu eserde "Besmele" ifadesi, "Bagırsak olan Tengri'nin adıyla" olarak geçiyor.
BÜŞRA NUR ÖZCAN - Uludağ Üniversitesi (UÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi Dramatik Yazarlık Ana Sanat Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. İbrahim Öztahtalı, İstanbul'daki Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde korunan yaklaşık bin yıllık Kur'an-ı Kerim tercümesinin, Arapçadan Türkçeye "yüzde 100 başarılı" çevrilen nadide bir eser olduğunu söyledi.
Öztahtalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İslam'ı kabul eden Türklerin bu dini kaynağından öğrenme çabasının, onları Kur'an-ı Kerim tercümelerine yönlendirdiğini belirtti.
Karahanlılar dönemine ait olan ve tercüme edeni bilinmeyen Kur'an-ı Kerim'in, Doğu Türkçesiyle gerçekleştirilen satır altı Kur'an tercümelerinin en eskisi sayıldığını vurgulayan Öztahtalı, şöyle devam etti:
"Bu, uzmanlar tarafından 1000'li yıllarda yazıldığı tespit edilen ve İstanbul'da Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde numara 73'te kayıtlı bir Kur'an tercümesidir. Bu eserin en dikkat çekici noktalarından biri, tercümedeki başarısıdır. Bu Kur'an tercümesi, neredeyse yüzde 100'lük başarıyla Arapçadan Türkçeye çevrilmiştir. Satır altı bu Kur'an tercümesi, her satırında, her Arapça kelimenin altına Türkçesi yazılarak kişinin hem Arapçasını okuması hem de aynı zamanda bir satır altında okuduğu o Arapça ifadenin Türkçesini bulmasını sağlıyor. Karahanlı Türkçesiyle yazılmıştır. Çok dikkat çekici bir ifade ise 'Besmele'nin, 'Bagırsak olan Tengri'nin adıyla' olarak tercüme edilmesidir. Bu cümle, içinde hiç Arapça olmayan bir ifade olarak karşımıza çıkıyor. Bugünkü Kur'an tercümelerinde Besmele, Türkçeye çevrilirken 'Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla' ifadesiyle karşımıza çıkıyor ki burada bile sözcüklerin çoğu Arapça."
Söz konusu eserle ilgili bir istatistiği paylaşan Öztahtalı, yüzde 98,5 itibarıyla Arapça kelimelerin tam olarak Türkçe karşılıklarına yer verildiğine, kalanının ise özel isimler ve yer adlarından oluştuğuna dikkati çekti.
"Bagırsak" kelimesinin anlamı
Öztahtalı, "Besmele"nin tercümesinde geçen bagırsak kelimesinin, "bağ, bağlanmak" demek olduğunu, rahman ve rahim sözcüklerinin anlamlarını da fazlasıyla karşıladığını anlattı.
"Bagırsak kelimesi, 'ana rahmi ve anne karnındaki bebekle anne arasındaki hayatiyeti sağlayan kordon' anlamına gelir" diyen Öztahtalı, annenin bu kordon vasıtasıyla bebeğini beslediğini, bir bakıma rızkının bununla bebeğe ulaştığını, onu koruyup esirgediğini, Allah ile insan arasında da böyle bir ilişki bulunduğunu kaydetti.
- Bursa'daki 230 yıllık Kur'an tercümesi
Kur'an tercümelerinden birinin de Bursa'daki Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığına bağlı İnebey Yazma Eser Kütüphanesinde muhafaza edildiğini söyleyen Öztahtalı, "Bu eser de hicri 1181, miladi 1780-1781 yıllarında kaleme alınmış, tezhipli bir Kur'an tercümesi olarak karşımıza çıkıyor. Hasan bin Ali el-Bestami tarafından yazılmış. Dünyada tek nüsha, çok muhteşem bir eser" diye konuştu.
Öztahtalı, bu eserde "Besmele"nin, "Başladım adıyla Tengri Teala'nın ki rızk vericidir ve rahmet edicidir" kelimeleriyle ifade edildiği bilgisini verdi.
Bu Kur'an-ı Kerim'in, 1700'lü yıllarda tercüme edilmesine rağmen Türkçenin kullanımı bakımından önemli olduğunu anlatan Öztahtalı, Kur'an tercümelerinin Türkçeye kazandıracağı çok şey olduğunu sözlerine ekledi. - Bursa
