Kasten öldürmeye iştirak suçu nedir, cezası kaç yıl?

Diyarbakır'da Narin cinayeti soruşturmasında sabah saatlerinde adliyeye sevk edilen 22 şüphelinin 1 cumhuriyet başsavcı vekili ve 3 cumhuriyet savcısı tarafından ifade işlemleri tamamlandı. Sorgunun ardından aralarında anne Yüksel Güran ve ağabey Enes Güran'ın olduğu 9 kişi tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edildi. Narin'in babası Arif Güran'ın da aralarında bulunduğu 13 kişi ise serbest bırakıldı. Serbest bırakılan 3 kişiye adli kontrol şartı getirildi. Kasten öldürmeye iştirak suçu nedir, cezası kaç yıl?

KASTEN ÖLDÜRMEYE İŞTİRAK SUÇU NEDİR, CEZASI KAÇ YIL?

Şüphelilerden 9'u tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edildi, 3'ü adli kontrol şartıyla 13'ü de serbest bırakıldı. Tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edilen şüpheliler arasında anne Yüksel Güran (44) ile daha önce kolunda bulunan ısırık izi nedeniyle gözaltına alınıp serbest bırakılan ağabeyi Enes Güran'ın (18) da olduğu öğrenildi. Serbest bırakılan isimler arasında baba Arif Güran'ın da olduğu öğrenildi.

Anne Yüksel Güran - Kasten öldürme suçuna iştirak etmek

Ağabey Enes Güran - Kasten öldürme suçuna iştirak etmek

Kuzen Muhammet Kaya - Suçluyu kayırma, suç delillerini yok etmek

Kuzen Birsel Güran - Suçluyu kayırma, suç delillerini yok etmek

Yenge Maşallah Güran - Suçluyu kayırma, suç delillerini yok etmek

Salim Güran'ın işçisi Mehmet Selim Atasoy - Suçluyu kayırma, suç delillerini yok etmek

Salim Güran'ın işçisi Ramazan Atasoy - Suçluyu kayırma, suç delillerini yok etmek

Halasının eşi Mehmet Şevket Kaya - Suçluyu kayırma, suç delillerini yok etmek

Amca Fuat Güran - Suç delillerini yok etmek

KASTEN ÖLDÜRME SUÇU NEDİR? (TCK 81)

Kasten insan öldürme suçu, bir başkasının hayatına kasten son verilmesidir. Kasten öldürme suçunun temel şekli TCK md. 81'de, nitelikli şekli de TCK md.82'de düzenlenmiş olup suç ile korunan hukuki değer kişilerin yaşam hakkıdır.

İnsan yaşamına trafik kazası, iş kazası, doktor hatası vb. gibi nedenlerle taksirle son verilmesi halinde taksirle öldürme suçu meydana gelir. Kasten öldürme suçunun meydana gelebilmesi için failin bilerek ve isteyerek bir insanın yaşamına son vermesi gerekir.

5237 sayılı TCK'nın 81. maddesine göre, kasten adam öldürmenin basit şeklinin cezası müebbet hapis cezasıdır.

KASTEN ÖLDÜRME SUÇU KİME KARŞI İŞLENEBİLİR?

Kasten öldürme suçu, sağ doğan ve yaşayan her insan aleyhine işlenebilen serbest hareketli bir suçtur. Ana rahmindeki cenin hukuken insan olarak kabul edilmemektedir. Ana rahmindeki on haftadan fazla ceninin varlığına kasten son verilmesi halinde ancak (TCK 99)'da tanımlanan "Çocuk Düşürtme Suçu" meydana gelir. Bu nedenle, bir insanın doğduktan hemen sonra yaşam şansının az olması veya hayatta kalmayacağının kesin olması gibi şartlar olsa bile, sağ doğan bebeğin hayatına son verilmesi halinde fail kasten adam öldürmenin cezası ile cezalandırılır.

İnsan öldürme suçunu işleyen kişi başka bir kimsenin hayatına son vermelidir. Kendi hayatına son verdiği takdirde, yani intihar ettiği takdirde, intihar edeni bir başka kimsenin yönlendirmesi söz konusu ise, intihara yönlendiren kişi kasten adam öldürmenin cezası ile değil, (TCK 84) gereği "İntihara Yönlendirme" suçunun cezası ile cezalandırılır.

KASTEN ÖLDÜRME SUÇU NASIL İŞLENİR?

Kasten öldürme suçu, TCK'da serbest hareketli bir suç olarak tanımlandığı için hem icrai bir hareketle hem de ihmali bir hareketle işlenebilir. TCK, icrai hareketin şekli konusunda herhangi bir sınırlama getirmediğinden herhangi bir icrai hareketle insan yaşamına son verilmesi halinde fail kasten adam öldürmenin cezası ile cezalandırılır. Yani, yumrukla insan öldürmek de silahla insan öldürmek de kasten adam öldürmenin cezası ile cezalandırılır.

İhmali bir davranışla da insan öldürmek mümkündür. İhmali bir davranışla insan öldürme halinde de fail kasten adam öldürmenin cezası ile cezalandırılır.

SİLAHLA KASTEN ÖLDÜRME SUÇU VE CEZASI

Silah kavramı, TCK uygulamasında çok geniş bir tanıma sahiptir. Silah kavramının ne anlama geldiği TCK'nın 6/1-f maddesinde açıklanmıştır. Buna göre, klasik bir şekilde tabanca, tüfek, bıçak gibi aletlerin silah kavramına dahil olduğundan kuşku yoktur. Ayrıca, suçta elverişli şekilde kullanıldığı takdirde, kalem, tırnak makası, araba anahtarı vs. gibi sınırsız sayıdaki araç silah olarak kabul edilmektedir.

Silahla kasten adam öldürmenin cezası, suçun temel şeklinin cezası olan müebbet hapis cezasıdır. Silahla veya silahsız bir şekilde insan öldürmenin temel cezası aynıdır. Silahla adam öldürme suçu, suçun temel şekli içinde mütalaa edilmektedir.

İhmal suretiyle adam öldürme suçu ve cezası, (TCK 83)'te düzenlenmiştir. Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi halinde, ihmal suretiyle işlenen icrai bir suçtan bahsedilir. Bu durumda, icrai hareketle işlenebilen bir suç ihmali bir hareketle işlenmekte, ancak ihmali hareket icrai harekete eşdeğerde olduğu için fail kasten adam öldürme suçunun cezası ile cezalandırılmaktadır. İhmali bir davranışla ölüme neden olan failin kasten adam öldürme suçu nedeniyle cezalandırılabilmesi için şu koşullardan herhangi birinin tek başına varlığı yeterlidir:

• İhmali davranışla ölüme neden olan şahsın sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü olmasına rağmen buna aykırı olarak ihmalde bulunması: Örneğin, bir doktorun ameliyat sırasında oluşan kanamayı kasten durdurmaması veya bir bakıcının özbakım yapamayan yaşlı bir kadına günlerce yemek vermemesi.

• İhmali davranışla ölüme neden olan kişinin yasadan kaynaklanan bir yükümlülüğe aykırı olarak ihmalde bulunması: Örneğin, Türkiye'de bu konuya örnek olarak yaşanan bir vakıada anne 2 aylık bebeğini evde yalnız bırakarak ailesinin yanına günlerce süren bir tatile gitmiş ve bebek açlıktan ölmüştür. Bu somut örnekte yasadan kaynaklanan yükümlülüğünü ihmal eden anne kasten adam öldürme suçunun cezası ile cezalandırılarak müebbet hapis cezası verilmiştir.

• İhmali davranışla ölüme neden olan şahsın önceki hareketi başkalarının hayatı için tehlikeli bir durum yaratmasına rağmen daha sonra ihmalde bulunması: Örneğin, bir trafik kazası neticesinde çarptığı kişi yaşadığı halde olay yerinden kaçarak yaralının kan kaybından ölmesine neden olan kişi bu suç nedeniyle cezalandırılır.

Hemen belirtmek gerekir ki, failin ihmal suretiyle adam öldürme suçundan cezalandırılabilmesi için neticeyi engelleme imkanının olması gerekir. Fail, ölüm neticesinin meydan gelmesini engelleyebilecek imkana sahip olduğu halde ölüme neden olan ihmali davranışı gerçekleştirirse cezalandırılacaktır.

İhmal suretiyle (belli bir yükümlülüğün ihmali suretiyle) kasten adam öldürmenin cezası, temel ceza olarak ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 20 yıldan 25 yıla kadar hapis cezası, müebbet hapis cezası yerine 15 yıldan 20 yıla kadar hapis cezası, diğer hallerde ise 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına hükmedilebilir. Ancak, bu ceza indirimlerini yapmak mahkemenin takdirindedir. Mahkeme olayın oluş şekli, özellikleri, failin kastının yoğunluğu vb. gibi nedenlerle hiçbir indirim yapmadan da karar verebilir. Örneğin, bebeğini evde bırakıp tatile giderek ölüme neden olan anne hakkında müebbet hapis cezası verilmiş ve bu maddede bahsedilen hiçbir indirim hükmü uygulanmamıştır.

TASARLAYARAK (TAAMMÜDEN) KASTEN ADAM ÖLDÜRME SUÇU VE CEZASI

Tasarlayarak (taammüden) kasten adam öldürme suçu, (TCK 82/1-a) maddesinde düzenlenmiş olup suçun nitelikli hallerinden en önemlisidir. Tasarlama kavramının ne olduğu kanunda açıklanmadığından kavram Yargıtay kararları ile açıklığa kavuşmuştur. Yargıtay'a göre, fail suç işleme kararı aldıktan sonra araya zaman girmesine rağmen suç işleme kararından vazgeçmeyip soğukkanlı ve planlı bir şekilde fiili işlerse tasarlayarak insan öldürme suçu işlemiş olur.

Fail, bir kimsenin yaşam hakkını ortadan kaldırmak üzere sebatla ve şarta bağlı olmadan karar vermiş, eylemi düşünüp planlamış, makul bir süre geçip ruhsal sakinlik gerçekleştiği halde kararından vazgeçmeyerek insan öldürme eylemini planladığı şekilde gerçekleştirmiş ise tasarlayarak insan öldürme suçu işlenmiş olur.

Tasarlama; ani kast türünün dışında kalmakta, düşünce kastına girmektedir. Hukuki niteliği öğretide tartışmalı ise de, Yargıtay'ın duraksamasız uygulamalarına göre, tasarlamadan bahsedilebilmesi için:

1-Failin bir kimsenin yaşam hakkı veya vücut bütünlüğüne karşı eylemde bulunmaya sebatla ve koşulsuz olarak karar vermesi,

2-Failin düşünüp planladığı suçu işlemeden önce makul bir süre geçmesine ve ulaştığı ruhi sükûnete rağmen bu kararından vazgeçmeyip sebat ve ısrarla fiilini icraya başlaması,

3-Failin gerçekleştirmeyi planladığı fiili, belirlenmiş kurgu dâhilinde icra etmesi gerekmektedir.

Tasarlama halinde fail, anında karar verip fiili işlememekte, suç işleme kararı ile fiilin icrası arasında sükûnetle düşünebilmeye yetecek kadar bir süre geçmektedir. Fail, bu süre içerisinde suçu işleyip işlememe konusunda düşünmekte ve suçu işlemekten vazgeçmemektedir. Failin suçu işlemekten vazgeçmesi ve fakat bir başka nedenle ve bir başka ani kararla fiili işlemesinde tasarlamadan söz edilemez. Suç işleme kararının hangi düzeydeki eylem için ve ne zaman alındığı ile eylemin şarta bağlı olmayan bu kararlılıktan ne kadar zaman geçtikten sonra işlendiği mevcut kanıtlarla saptanmalı, suç kararıyla eylem arasında geçen zaman dilimi içerisinde ruhi sükûnete ulaşılıp ulaşılamayacağı değerlendirme konusu yapılmalıdır. (Yargıtay CGK -Karar: 2012/227)

Tasarlayarak öldürme suçunun cezası, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.

Tasarlayarak Kasten Öldürme Suçunda Haksız Tahrik: Tasarlama ile haksız tahrikin bir arada uygulanıp uygulanmayacağı konusu öğreti ve uygulamada tartışmalı olmakla birlikte, failin, haksız tahrikin doğurduğu hiddet veya şiddetli elem nedeniyle adam öldürmeye karar vermesi ve suçu nasıl işleyeceği konusunda plan yapması, bütün tasarlama süreci boyunca hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında bulunması, bir başka anlatımla maruz kaldığı tahrik ile işlediği suç arasında nedensellik ilişkisi bulunması halinde tasarlayarak öldürme suçlarında haksız tahrik hükümlerinin uygulanması gerektiği kabul edilmelidir (YCGK-K.2012/258).

CANAVARCA HİSLE VE EZİYET ÇEKTİREREK ADAM ÖLDÜRME SUÇU VE CEZASI

Suçun bu hali TCK'nın 82/1-b maddesinde düzenlenmiştir. Canavarca his, bir insan ölümünden zevk alınmasıdır. Mağdurun ölürken acı çekmesinden failin zevk alması ve fiilini buna göre icra etmesidir. Yargıtay kararları, canavarca hissi, toplumun ortak bilincinin ve vicdanın kabul edemeyeceği vahşi bir kötülük olarak tarif etmektedir.

Eziyet çektirmek ise, mağdurun acı ve ızdırap duyması, acı çektirilerek zamana yayılmış bir şekilde mağdurun hayatına son verilmesidir.

Suçun bu nitelikli halinin cezası, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.

Öğretide, canavarca hisle öldürme, "Bir insan yaşamının ortadan kaldırılmasından duyulan zevki tatmin etmek için öldürme"; "Kana susamışlık ve olağan dışı vahşi ve insafsız bir zihniyetin hâkimiyeti altında öldürme"; "Öldürmekten haz duymak, acı vererek öldürmekten zevk alma için öldürme"; "Acıma duygusu olmaksızın öldürme" ; "İnsanın hayvanlığını, vahşiyane hissini ve kan dökme istidadını gösterir şekilde öldürme" ; "Acıma, merhamet duygusu olmaksızın, mağduru fiziksel veya ruhsal acı yaşatarak, vahşice bir yöntemle öldürme" şeklinde tanımlanmaya çalışılmıştır. Manzini'ye göre failin kasten öldürme eylemi ile onu bu eyleme iten neden arasındaki ölçüsüzlük-oransızlık, eylemin canavarca işlendiğini ortaya koyan en nesnel ölçüttür.

Çeşitli yargısal kararlarda da vurgulandığı üzere, sırf öldürmüş olmak için öldürmek, ölenin acı çekmesinden zevk duymak için öldürmek, silahı denemek maksadıyla öldürmek gibi hâller sadist bir duygu ve düşüncenin eyleme egemen olması bakımından "canavarca his ile" öldürmeye örnek oluştururlar. Benzer biçimde belli toplumsal sınıflara ya da farklı inanç veya mezhep gruplarına duyduğu hınç nedeniyle öldürme, canavarca his sevki ile öldürme suçunu oluşturur (YCGK-K.2018/668).

NİTELİKLİ KASTEN ÖLDÜRME HALİNDE AZMETTİRENİN NİTELİKLİ HALDEN SORUMLULUĞU

Suça iştirak ile ilgili olarak; uygulamada ortaya çıkan sorunların en önemlilerinden birisi şeriklerin sorumluluklarının kapsamının belirlenmesi ile ilgilidir:

Müşterek fail işlediği haksızlıkla doğrudan muhatap olduğundan, onun cezalandırılabilmesi için başka bir kurala ihtiyaç yoktur. Bu nedenle suçu birlikte işleyen failler, kendi fiillerine göre cezalandırılırlar. Zira, müşterek faillerin her birinin fiili haksızlık niteliğini kendi fiilinden alır ve diğerine bağlılık arz etmez. Bu nedenle, müşterek faillerden birisinde bulunan nitelikli hal, diğerleri tarafından bilinse de onu etkilemez.

Buna karşılık, şeriklerin sorumluluğu doğrudan değildir, şerikler, suçtan bağlılık kuralı gereğince sorumlu tutulurlar. Başka bir anlatımla, şeriklerin suçla irtibatları failin şahsına ve işlediği fiile bağlılık arz etmektedir. Bu nedenle, şerikler kendilerince bilinen ve failin işlediği fiilden veya şahsından kaynaklanan nitelikli hallerden etkilenirler.

Sonuç olarak; ister fiilden, isterse failin veya mağdurun şahsından ya da özelliklerinden kaynaklanmış olsun, eylemin "nitelikli kasten öldürme" suçunu oluşturup oluşturmadığı faile göre belirlenir ve bu hal şeriklere sirayet ettirilir. Bu durum, TCK'nın 82. maddesinde sayılan tüm nitelikli haller için geçerlidir. Örneğin; (A) kendi babasını öldürmesi için (F)'yi azmettirdiğinde, suçun gerçekleşmesi halinde, her ikisi de 81. madde uyarınca sorumlu olurlar. Çünkü, failin işlediği suç "basit kasten öldürme" suçudur. Aksine, (F)'nin, (A)'yı, (A)'nın babasının öldürülmesine azmettirdiği durumda ise, hem (A)'nın, hem de (F)'nin "82/1-d" maddesi uyarınca nitelikli hallerden olan "yakın akrabayı kasten öldürme suçundan" sorumlu tutulması gerekir. Zira, failin işlediği suç "nitelikli öldürme"dir. Azmettiren ise, azmettirirken failin bu suçu işleyeceğini bilmektedir, (A)'nın babasını, (A) ile (F)'nin birlikte öldürmeleri haline gelince; bu durumda ikisi de müşterek fail olacaklarından, (A) nitelikli kasten öldürmeden, (B) basit kasten öldürmeden cezalandırılmalıdır.

Buna göre somut olayda; sanık Güler'in, kızı olan Cemile'yi, kardeşi olan Ali Kemal'i öldürmeye azmettirdiği anlaşılmakla; sanık Güler hakkında basit kasten öldürmeye azmettirmeden TCK'nın 38 ve 81. maddeleri uyarınca cezalandırılması yerine bağlılık kuralına yanlış anlam verilmek suretiyle nitelikli (akrabayı kasten öldürme) kasten öldürmeye azmettirmeden, TCK'nın 38 ve 82/1-d maddeleri uyarınca hüküm kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 1. Ceza Dairesi -K.2014/3654).

Kasten adam öldürme suçu, ister bıçakla veya herhangi bir silahla isterse silahsız işlenmiş olsun cezası en ağır olan suçlardan biridir.

Kaynak: Haberler.com / Gündem