Sine-i Millet nedir?
Türkiye siyasi tarihinde defalarca gündeme gelen "sine-i millete dönmek" ifadesi, halk arasında destek bulsa da resmi olarak hayata geçirilmeyen bir protesto yöntemi olarak biliniyor. Sine-i millet nedir merak ediliyor. Peki, Sine-i millete dönmek ne demek, Sine-i millete dönülünce ne olur?
Sine-i millet nedir? Türkiye siyasi hayatında dönem dönem öne çıkan "sine-i millete dönmek" ifadesi, demokratik taleplerini karşılamayan veya seçim sonuçlarını adil bulmayan milletvekillerinin TBMM'yi terk ederek halk içinde siyasi faaliyetlerine devam etmesini ifade eder. Ancak bugüne kadar herhangi bir parti bu yöntemi topluca uygulamamış, sadece bireysel bazda protestolar görülmüştür. Peki, Sine-i millet ne demek? Detaylar...
SİNE-İ MİLLET NEDİR?
"Sine-i millet," Türkçe'de "milletin bağrı" anlamına gelir ve siyaset alanında, milletvekillerinin halk arasında bir siyasi hareket başlatma amacıyla parlamentodan çekilmesi anlamında kullanılır. Tarihi kökeni Atatürk'ün Harbiye Nazırlığı teklifini reddedip ordudan ayrılarak Kurtuluş Savaşı'nı başlatmasıyla ilişkilendirilir ve siyasi arenada, TBMM'ye ve yönetime karşı bir tür protesto yolu olarak benimsenmiştir. Türkiye siyasi tarihinde çeşitli dönemlerde gündeme gelen bu kavram, muhalefetin kendilerini temsil etmediğini düşündüğü meclisten çıkma niyetini belirtir.
SİNE-İ MİLLETE DÖNMEK NE DEMEK?
Sine-i millete dönmek, bir anlamda parlamentonun meşruiyetini yitirdiğini düşünen milletvekillerinin, halkla daha doğrudan bir ilişki kurarak halkın taleplerini dile getirmek amacıyla Meclis'ten çekilmeleridir. Çok partili siyasi hayata geçilen 1946'dan beri çeşitli dönemlerde dile getirilmiş olan bu kavram, özellikle 1989 yılında Özal'ın cumhurbaşkanlığına seçilmesiyle yeniden tartışılmış, ancak dönemin siyasi liderleri bu yöntemi tercih etmemiştir.
Tarihte, sine-i millete dönüşü gerçekleştiren tek isim, Özal'ın cumhurbaşkanlığına karşı protesto amacıyla DYP'li Murat Sökmenoğlu olmuştur.
SİNE-İ MİLLET OLURSA NE OLUR?
Parlamentodan çekilme durumunda Anayasa ve TBMM İçtüzüğü gereği, istifaların kabul edilmesi ve sayıca belirli bir milletvekili boşalması halinde ara seçim yapılabilir. Ancak çoğu durumda, anayasa gereği istifaların TBMM Genel Kurulu tarafından kabul edilmesi gerektiğinden, sine-i milletle oluşacak boşlukların siyasi olarak genel bir seçime yol açma garantisi yoktur.
Sine-i millet, ancak toplu istifa veya vekil sayısının düşmesi gibi bir durumla halkta baskı oluşturabilir, ancak sonuç itibarıyla Anayasa ve siyasi durum çerçevesinde şekillenen bir süreçtir. Bu yöntem, halktan doğrudan destek almayı amaçlasa da Türkiye siyasi tarihinde ciddi bir uygulama alanı bulmamıştır.
