Zekât kimlere farzdır? Geçerli olmasının şartları nelerdir?
Zekat, İslam'ın beş temel şartından biri olan ve Müslümanların mallarının belirli bir kısmını ihtiyaç sahiplerine vermeleri gereken dini bir yükümlülüktür. Maddi durumu belirli bir seviyenin üzerinde olan her Müslümana farzdır. Zekatın farz olması için mal varlığının, nisap miktarı denilen belirli bir eşiğin üzerinde olması gerekir. Peki zekatın geçerli olmasının şartları nelerdir?
Zekat, Allah'a olan bağlılığın ve itaatin bir göstergesidir. Müslümanlar, zekat vererek Allah'ın emirlerine uymuş olurlar. Bu ibadet, malı temizler ve bereketlendirir. Kur'an-ı Kerim'de, "Onların mallarından sadaka (zekat) al ki, onunla kendilerini temizleyip arındırasın..." (Tevbe, 9:103) buyrulmaktadır. İşte zekat kimlere farzdır sorusununyanıtı…
ZEKAT KİMLERE FARZDIR?
Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre zekat, belirli şartları taşıyan Müslümanlara farzdır. İşte zekatın farz olduğu kişiler ve bu kişilerin taşıması gereken şartlar:
- Zekat, yalnızca Müslümanlara farzdır. Müslüman olmayanların zekat vermesi gerekmemektedir.
- Zekat, hür olan ve ergenlik çağına ulaşmış Müslümanlara farzdır. Çocuklar ve akıl sağlığı yerinde olmayan kişiler zekatla mükellef değildir.
- Zekatın farz olabilmesi için kişinin sahip olduğu mal ve paranın, temel ihtiyaçlarının ve borçlarının dışında, belirli bir miktarın üzerinde olması gerekir. Bu miktara nisap denir ve altın veya gümüş üzerinden hesaplanır. Günümüzde bu miktar, yaklaşık 85 gram altına veya bu değere eşdeğer mal varlığına sahip olmak olarak belirlenmiştir.
- Zekat, nisap miktarına ulaşan mal varlığına sahip olduktan sonra, üzerinden tam bir hicri yıl (354 gün) geçmesi durumunda farz olur. Bu süreye "havelânü'l-havl" denir.
- Zekat verecek kişinin, temel ihtiyaçlarının ve borçlarının dışında nisap miktarına sahip olması gerekmektedir. Borçlar ve temel ihtiyaçlar düşüldükten sonra nisap miktarı kadar malı veya parası olan kişi zekatla yükümlüdür.
Bu şartları taşıyan her Müslüman, mal varlığının %2,5'ini (kırkta birini) zekat olarak vermekle yükümlüdür. Zekat, ihtiyaç sahiplerine dağıtılarak toplumsal denge ve adaletin sağlanmasına katkıda bulunur.
ZEKATIN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI NELERDİR?
Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre, zekatın geçerli olması için belirli şartlar ve koşullar bulunmaktadır. İşte zekatın geçerli olması için gerekli olan ana şartlar:
- Zekatın farz olabilmesi için, kişinin sahip olduğu mal ve paranın nisap miktarını aşması gerekir. Nisap miktarı, belirli bir eşiğin üzerindeki mal varlığını ifade eder.
- Zekatın farz olabilmesi için, mal varlığının nisap miktarına ulaştığı tarihten itibaren bir hicri yıl (354 gün) geçmesi gerekir. Bu süreye "havelânü'l-havl" denir.
- Zekatın verilecek mal veya paranın temiz ve helal olması gerekir. Haram yollarla elde edilen veya kirli bir geçmişi olan malların zekat olarak verilmesi caiz değildir.
- Zekatın verilecek kişilerin (fakirler, muhtaçlar, yolcular, borçlular vb.) belirlenmesi ve zekatın doğru kişilere verilmesi önemlidir. Zekat, Kur'an'da belirtilen sekiz fakir ve muhtaç sınıfa verilir.
- Zekatın, ihtiyaç sahiplerine doğru bir şekilde dağıtılması ve adaletli bir biçimde kullanılması gerekir. Zekatı toplayan ve dağıtan kuruluşlar bu konuda dikkatli olmalı ve zekatın amacına uygun kullanılmasını sağlamalıdır.
Söz konusu şartlar, zekatın geçerli olması için önemlidir ve doğru bir şekilde yerine getirilmesini sağlar. Zekat veren kişilerin bu şartlara uygun hareket etmeleri önemlidir.
