Atma Türkülerin Son Ustası Osman Efendioğlu: Horon Oynanır
Rizeli Osman Efendioğlu, horonun oynanabileceğini atma türkü ile açıkladı. Türk Dil Kurumu'nun horon tepmek tabirine getirdiği düzenlemeyi eleştiren Efendioğlu, horonun doğru tabiri olarak 'horon oynamak' olduğunu belirtti.
Atma türkülerin son ustası ve Yaşayan İnsan Hazinesi ünvanına sahip olan Rizeli Osman Efendioğlu, sürekli tartışmalara konu olan horon oynanır mı, edilir mi, vurulur mu, tepilir mi sorusuna atma türkü ile açıklık getirerek 'Horon oynanır' dedi.
Türk Dil Kurumu (TDK) güncel Türkçe sözlüğün 12. baskısı ile birlikte pek çok sözcüğün yazımında değişikliğe gitti. Bunlardan birisi olan ve sürekli tartışmalara konu olan "Horon oynanır mı, edilir mi, vurulur mu, tepilir mi?" tabirlerine de TDK düzenleme getirdi. Karadeniz kültürünün bir parçası olan horon için TDK sözlükte "Horon vurmak" olarak geçen söz gurubunu "Horon tepmek" olarak değiştirdi. Bunun üzerine Atma Türkü'nün son ustalarından 90 yaşındaki Osman Efendioğlu, "Horon oynanır mı, edilir mi, vurulur mu, tepilir mi?" tartışmasına atma türkü ile son noktayı koydu. Efendioğlu Horonun oynandığını atma türkü ile ifade etti.
TDK'nin düzenleme ile horon tepilir tabirine asırlık çınar 87 yaşındaki Osman Efendioğlu atma türkü ile 'horon oynamak' tabirinin doğru olduğunu belirtti. Efendioğlu atma türküsünde "Rize'nin horonunun adını değiştiler/ Birisi tepme dedi, orada yerleştiler. Rize horonu tepme arkadaşlar değildir/Eski beri Rize'nin adları da değişir. Ben Rize horonuna, horon oyna diyorum/Tepme denilen şeyi arkadaş bilmiyorum. Dikkat eyle hemşehrim al bizi kameraya/Her zaman bulamazsın sen bizi bir araya/Bir dua edersiniz siz ha bu fukaraya. Oldum 90 yaşında benim işlerim beter/Birkaç türkü söyledim size bu kadar yeter" dizelerine yer verdi.
"Horon tepmek diye bir şey yoktur"
TDK'nin yaptığı değişikliğin düzeltilmesi gerektiğini savunan Osman Efendioğlu, "Ben 14 yaşından beridir Rize türkülerini, Rize horonunu oynayan birisiyim. Ben tepme kelimesini Rizeli'den değil de yabancılardan horon teperler duyarım. Oysaki tepme değildir, horon oynamaktır. 2 ayak oyunu, Hemşin oyunları, sıksaray horonu gibi değişik horonlar vardır. Fakat tepme Rize'de değil, doğrusu horon oynamaktır. 2 ayak horonu vardır. O hızlı olduğu için türküde nefes yetmez. Tulumla oynanan var. Aşağı yukarı Rize'nin Çayeli'nden İyidere'ye kadar bir tip horon oynanır. Laz kesimi denilen Pazar, Ardeşen, Hemşin ve Çamlıhemşin'in horonları başkadır. Güzel de türkü söylerler. Rize'de horon tepmek diye bir şey yoktur. Bunu da Rizeli, Trabzonlu ve Giresunlu olmayan söylemiştir. 'Horon oynayalım' derler. Rizeli böyle bir kelime kullanmıyor. 'Horon oynayabilir misin?' denir. İki ayak oynarım, Hemşin horonu oynarım. Normal kullanılmıyor ki bunu düzeltelim. Bilmeyenler tepmek olarak biliyor. Tepmek nedir, onun yanına gittim lafımı bana tepti denir. Tepme yok, bunun düzeltilmesi lazım" şeklinde konuştu. - RİZE
