Edebiyat ve Psikoloji Atölyesi

EDEBİYAT VE PSİKOLOJİ ATÖLYESİ

Jung Psikolojisi'ne giriş niteliğinde olan bu atölye, sanatı ve edebiyatı Freudyen, Jungçu, Lacancı ve başka birçok teorinin bakış açılarından irdeleyen çeşitli yordamları tartışacak.

Başkalarını yorumlarken, aslında hep kendimizi anlatırız. Peki ya bir sanat eserini, bir edebiyat metnini yorumlarken? Yorumumuzun ne kadarı kendimizle, ne kadarı eserin kendisiyle ilgilidir? Eserin objektif bir değerlendirmesi mümkün olabilir mi? Bir metni okumanın daha "profesyonel" bir yolundan söz edilebilir mi? "Edebiyattan anlamak" nasıl bir anlama gelebilir? "Edebiyattan anlayan" kimse, "edebiyattan anlamayan" kimseye kıyasla neyi bilmekte, neyi daha farklı görmektedir?

17 Aralık Cumartesi: 19: 00-21: 00

Jung Psikolojisi'nin temel ilkeleri nelerdir? Jung'un ve Freud'un sanata bakış açısındaki farklar nelerdir?

Atölyenin adını neden "Edebiyat ve Psikoloji" koymuş olabiliriz? Edebiyat ve psikolojinin kesişim kümesi nedir?

Edebiyatçıların hepsi neden iyi birer psikologlardır? Edebiyat okumak, bizi neden ve nasıl daha iyi bir "psikolog" haline getirebilir?

Edebiyatçıların psikolojiye yaklaşımları ve psikoloji teorisyenlerinin edebiyata yaklaşımları arasında nasıl bir ilişkiden söz edilebilir?

24 Aralık Cumartesi: 19: 00-21: 00

Sanatın pratiği, sanatın teorisinden ayrılamaz. Her roman, bir romanın nasıl olması gerektiği düşüncesinin somut ifadesidir. Ama nasıl?

Bir roman yazarı, aynı zamanda bir roman teorisyeni olduğuna göre, roman yazmanın ve roman okumanın ve edebiyat üzerine düşünmenin psikoloji bilimi ile nasıl bir ilgisi olabilir?

Bir sanat eseri üretmenin ne kadarı ilham, ne kadarı disiplindir? Araştırmalar, yaratıcılık süreci ile ilgili bize neler söylemektedirler?

Bilinç, bilinçaltı ve bilinçdışı kavramlarının sanatsal yaratıcılıkla ilgili olarak sürekli yanlış kullanılmasının ne gibi nedenlerinden söz edebiliriz? Arketiplerin sanatta açığa çıkmasına dair iddiaları nasıl yorumlayabiliriz?

Ön okuma: Katherine Mansfield'in "Bliss" (Mutluluk) başlıklı kısa öyküsü

7 Ocak Cumartesi: 19: 00-21: 00

Psikiyatristler ve psikologlar, sanatçılar ve sanat eserlerine dair iddialarında nasıl verileri baz almışlardır?

Yazarı eserinden ayırt etmek mümkün müdür? Okuru okuduğu eserden ayırt etmek mümkün müdür? İddia edildiği gibi, "yazarın psikolojisi" ve "okurun psikolojisi"nden bağımsız

bir "metin psikolojisi"nden söz edilebilir mi? Eğer bu mümkünse ve biz de psikolog değilsek, objektif bir "metin psikolojisi"ni nasıl çözümleyeceğiz? Bir psikolog/psikoterapist/psikanalist, analiz ettiği hastayı kendi kişisel yargılarından bağımsız değerlendirebilir mi? Daha iyi bir psikolog ve daha iyi bir okur olmanın yolları nelerdir? Yazar olmak için önce iyi okur olmak şart olduğuna göre, psikolog olmak önce iyi hasta olmayı gerektirir mi? Peki, "iyi okur" olmak ne demektir ve nasıl mümkün hale gelebilir?

Neden okuruz? ve neden yazarız? Yaşamak yazmaktan daha kolay değil midir?

Ön okuma: Giorgio Manganelli'nin "Neden Yazıyorum?" başlıklı kısa yazısı

14 Ocak Cumartesi: 19: 00-21: 00

Edebiyatın faydaları ve edebiyatın zararları nelerdir? Okur ve yazar olarak edebiyatla ilgilenmenin, nasıl bir mutluluk ve nasıl bir mutsuzlukla ilişkili olduğu söylenebilir?

Anti-psikiyatri nedir? Anti-psikiyatrinin edebiyatla ilgisi nedir?

Sanatın ve yaratıcılığın psikolojik kaynakları nelerdir? Sanatçıların çoğu mutsuz insanlarsa, "sağlık" kavramını psikiyatri bağlamında nasıl değerlendireceğiz?

Sanatın yalnızlıkla nasıl bir ilişkisi vardır? Evet, her sanat eseri, bilinçli veya bilinçsiz olarak bir iletişim isteği barındırır. Dünyada kalan tek kişi olsak da yazmak isteriz belki; ama dünyada tek kişi kalmışken yazmak, bir başkasının ortaya çıkması isteğinin bizzat kendisi değil midir?

"Öteki" kavramı ile yazma ilişkisi nasıldır? Okumak ve yazmak neden insanın içindeki "yabancı" ile irtibat kurmasıdır? "Olduğumuz kimse" ile "olmadığımız kimse" arasında nasıl bir köprü vardır? "Olmadığımız kimse" ile iletişim kurarak nasıl değişebilir ve gelişebiliriz? Edebiyat, tekamül etmemize nasıl yardımcı olabilir?

Ön okuma: Doris Lessing'in "To Room Nineteen" (On Dokuz Numaralı Oda) başlıklı kısa öyküsü

Not:

Derslerden yalnızca birine veya birkaçına katılım mümkün olduğu gibi, öğrencilerin katılamadıkları ders haklarını ilerideki dönemlerde kullanmalarına da olanak sağlanacaktır. Fakat bütün derslerin birbiriyle ilişkisi vardır ve hepsine katılmak şiddetle tavsiye edilmektedir.

Derslerde ayağa kalkıp dolaşmak, çay, kahve, türlü meşrubat içmek, simit, paskalya çöreği yemek ve akla gelen ilgili ilgisiz her şeyi söylemek/sormak serbesttir.

EĞİTMEN: Nihan KAYA

Romancı ve öykücü Nihan Kaya, kurmaca kuramı ve sanatsal yaratıcılık teorisi üzerine çalışmalarıyla da bilinmektedir. Nihan Kaya 2005'ten bu yana, edebiyat ve psikoloji alanlarında Avrupa ve Amerika'nın değişik yerlerinde konferans tebliğleri sundu.Türkçe'de psikoloji içerikli romanlar, İngilizce'de edebiyat içerikli psikoloji yazıları yayınladı. Londra'da Routledge Yayınları'ndan çıkan Dreaming the Myth Onwards: Revisioning Jungian Therapy and Thought (2008) isimli kolektif kitapta, yaratıcılığın neden ve nasıl aykırı olduğunu anlatıyor. Kaya, Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı mezunu. İngiltere'de University of Essex'e bağlı Centre for Psychoanalytic Studies bölümünde Psikanaliz üzerine yüksek lisans yaptı. Yazma Cesareti (Ayrıntı Yayınları, 2013) kitabı, yaratıcılığı Jungçu açıdan inceleyen doktora tezine dayanmakta.

Nihan Kaya'nın ikinci kitabı Çatı Katı, 2004 yılında Türkiye Yazarlar Birliği Öykü Ödülü almıştır. 1979 doğumlu Kaya hala, bu ödüle en genç yaşta layık görülmüş yazarımızdır.

Kitapları:

Kar ve İnci (Roman) 2016

Yazma Cesareti (İnceleme) 2013

Ama Sizden Değilim (Öykü) 2012

Fildişi Kuyu: Edebiyat – Psikoloji – Kadın (İnceleme) 2011

Disparöni (Roman) 2008

Buğu (Roman) 2006

Çatı Katı (Öykü) 2004

Gizli Özne (Roman) 2003

Başlangıç: 17 Aralık 2016 Her Cumartesi 19.00 - 21.00

Haftada: 1 Gün

Süre: Her Ay