İdil Biret Piyano Resitali
İdil Biret Piyano Resitali, 12 Ocak'ta Leyla Gencer Opera ve Sanat Merkezi'nde.
İdil Biret Piyano Resitali, 12 Ocak'ta Leyla Gencer Opera ve Sanat Merkezi'nde...
İdil Biret / T.C. Devlet Sanatçısı
Üç yaşında piyanoya büyük istidat gösteren Türk sanatçısı İdil Biret ilk derslerini Ankarada Mithat Fenmenden aldı. TBMM'nin 1948 yılında çıkardığı özel kanunla sekiz yaşında Fransaya gönderildi ve büyük Fransız müzisyeni Nadia Boulanger'nin gözetiminde Paris Konservatuvarında okuyarak onbeş yaşında birincilikle mezun oldu. Daha sonra, 20. asrın en büyük piyanistlerinden Alfred Cortot ve Wilhelm Kempff ile çalıştı. Hiç bir piyano yarışmasına katılmayan Idil Biret on altı yaşından itibaren Boston Senfoni, Leningrad Filarmoni, Londra Senfoni, Dresden Filarmoni gibi dünyanın büyük orkestraları ve Leinsdorf, Monteux, Keilberth, Scherchen gibi büyük şefleri ile beş kıtayı kapsayan iki bin'e yakın konser verdi ve bir çok festivale katıldı.
Van Cliburn (ABD), Kraliçe Elisabeth (Belçika), Busoni (Italya) Franz Liszt (Weimar, Almanya) gibi ünlü piyano yarışmalarında jüri üyeliği yaptı; Fransa, Polonya, Íngiltere, İtalya, ABD ve Türkiyede ödül ve nişanlar aldı. Biret bu güne kadar EMI, Decca, Atlantic/Finnadar, Naxos ve diğer firmalar için Amerika ve Avrupada 100 plak kaydetmiştir. Bunlar arasında müzik tarihinde ilk kez komple diziler olarak seslendirilen Chopin'in bütün piyano eserleri ve Beethoven'in dokuz senfonisinin Liszt tarafından yapılan piyano uyarlamaları ile Brahms ve Rachmaninof'un bütün piyano eserleri, Boulez'in üç piyano sonatı, Ligeti'nin etüdleri ve Stravinsky'nin Ateskuşu bale müziginin piyano uyarlaması da yer almaktadır. Bu kayıtlar Polonyada Chopin Büyük Ödülü, Fransada Altın Diyapazon dahil pek çok ödül almış olup Amerika, Avrupa ve Uzak Doğuda 3 milyon adet civarında satılarak büyük bir dinleyici kitlesine ulaşmıştır.
2007 yılında Chopin'in bütün piyano eserleri kayıtları ve konser icraları ile Polonya kültürüne yaptıgı katkılar nedeniyle Cumhurbaşkanı Lech Kaczsnky Ídil Biret'i Polonyanın en üst nişanı olan "Yüksek Liyakat Madalyası" (Krzyzem Kawalerskim Ordera Zaslugi) ile taltif etmiştir. Repertuvarında yüzden fazla piyano konçertosu olan Ídil Biret'in eski ve yeni kayıtlari kendi etiketi İdil Biret Arşivi (IBA) üzerinde Naxos tarafından bütün dünyaya dağıtılmaktadır. Bu çerçevede Beethoven'in 32 Piyano Sonatı, 5 Konçertosu ve Korolu Fantezisinin kayıtları da tamamlanmış olup bunlar 9 Senfoni uyarlaması ile birlikte IBA serisinde 19 CD kutu içinde dünya dağıtımına girmistir.
Biret'in 1959 yılından bu yana yaptığı 100 den fazla LP/CD kayıtların tamamı iki büyük kutu içinde 2016 yılı sonuna doğru Türkiye ve dünya piyasasına sunulacaktır. Bütün bu kayıtlar Türkiyede İdil Biret Arşivinın sitesinden temin edebilir.( www.ibasat.com)
İdil Biret Amerikada Yale Üniversitesinde Hindemith'in beş piyano konçertosunun tamamını YaleSenfoni Orkestrası ile kaydetmiş olup bunlar 2CD üzerinde 2013 de Naxos tarafndan dünya piyasasına çikarılmıştır. 2014'de İdil Biret'in çalışmaları arasında Varşova resitali, Paris'te UNESCO büyük salonunda verdigi resital, Londrada Brahms 1. Konçerto icrası ayrıca Scriabin Etüdleri, Borusan Dörtlüsü ile Schumann'ın Piyanolu Beşlisi, Brahms'ın Çello Sonatları ve London Mozart Players orkestrasi ile İngilterede yapılan Mozart Piyano Konçerto CD kayıtları bulunmaktadır.
2015 Nisan ayındaki İngiltere konserlerini takiben mayıs ayında İdil Biret Güney Afrika turnesine çıkarak Pretoria ve Cape Town şehirlerinde konserler ve resitaller vermistir. Nisan ayında baslayan 5 CD'lik Bach kayıt çalismaları da Eylül ayında tamamlanmıştır. 29 Ekimde Londrada çaldığı iki Mozart konçertosunun CD olarak yayınlanmak üzere konser kaydı yapılmıştır.
Geçtiğimiz 2016 yılının önemli çalışmaları arasında mart ve kasım aylarında İngiltere'de Londra ve Birmingham konserleri, nisan ayında New York Carnegie Hall konseri, mayıs ayında Schubert Sonatları ve Wanderer Fantasy kaydı, haziran ayında İstanbul Festivali'nde üç resital ağustos D-Marin Festivali açılış konseri, eylül ayında Meksika turnesinde Monterrey ve Cuernavaca Festivali konserleri ve kasım ayında Boriusan Orkestrası ile, Carnegie Hall konserini idare eden sef Toshi Shimada yönetiminde o konserin programında olan, Hindemith Piyano konçertosu icrasi bulunmaktadır.
Ayrıca, İdil Biret'in 1962 den bu yana yaptığı bütün 20. asir bestecileri kayıtlarını içeren kutu (15 CD) ve Bach'ın 48 Prelüd ve Füg'ü dahil pek çok eserini ve Mozart Konçerto kayıtlarını içeren kutu (12CD) 2016 yılında yayımlanmıştır. Türk bestecileri kayıt çalışmaları çerçevesinde İdil Biret evvelki yıl kaybettiğimiz, Ertuğrul Oğuz Fırat'ın piyano eserlerini içeren CD'sine ilaveten Ateş Pars'ın Piyano Konçertosunun kaydını da yapmıştır. Bu kayıtlar da 20. Asir Eserleri kutusunda yer almıştır.
