Osmanlıca eserlerde arama imkanı sağlayan dijital kütüphane 'WikiLala'

Osmanlıca eserlerde arama imkanı sağlayan dijital kütüphane 'WikiLala'

-WikiLala, Osmanlıca eserlerin içeriğini arama imkanı sunuyor

İSTANBUL - Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki gazete, dergi, kitap, makale gibi metinleri bir araya getiren dijital kütüphane WikiLala, Osmanlı Türkçesi ile bulunan birçok içeriğe ulaşma imkanı sağlıyor. Dijital kütüphaneye 2 ayda 200 binin üzerinde yaklaşık 107 ülkeden giriş yapıldığı belirtildi.

Matbaanın çıkışından itibaren Osmanlı İmparatorluğu'nda basılan metinleri bir araya getirmeyi amaçlayan dijital kütüphane WikiLala, Osmanlı Türkçesi ile kitap, dergi, gazete ve belgelerden oluşan binlerce içeriğe ulaşma imkanı sağlıyor. Bir arama motoru olarak çalışan dijital kütüphanede içerikler dijitale aktarılırken, ürün fiziki olarak gelmişse donanımlı tarama cihazlarıyla çözünürlükleri yüksek olarak taranıyor. Doküman dijital olarak temin edilmiş ise doğrudan sayısallaştırılıyor. Son olarak sayısallaştırılan bütün dokümanlar katalog haline geliyor ve sisteme yükleniyor. Araştırmacının gerek Latin gerekse Arap harfli kelime veya kelime grubu girişiyle arama yapabilmesi ve aradığı bilgiye ulaşması sağlanıyor.

Proje yöneticisi Sadi Özgür, projenin fikir olarak 2019 yılında ortaya çıktığını söyleyerek, "İki ay önce bu projeyi yayın hayatına kavuşturduk. Osmanlı dönemindeki matbu metinlerin içerisinde Latin harfler ile arama yapılabiliyor. Aynı zamanda Osmanlı alfabesiyle de arama yapılabiliyor. Açık erişimde olan tüm eserler sisteme dahil edilebiliyor. Burada kullanıcılar ellerinde bulunan Osmanlı arşivlerini de sisteme dahil edebiliyor. Osmanlıca dergi, kitap, gazete gibi yazılı eserleri ve Osmanlı döneminde bulunan diğer materyalleri de bir araya getirmeyi hedefliyoruz" dedi.

Web sayfasındaki ana sayfada bir arama çubuğu bulunduğunu ve burada kişi adı, yer adı veya kitap adıyla arama yapılabildiğinin altını çizen Özgür, "Aranan kelime sonuçlardaki dokümanlarda belirtilmiş bir şekilde karşımıza çıkıyor. İki ayda 200 binin üzerinde yaklaşık 107 ülkeden dijital kütüphaneye giriş bulunuyor. Çoğunlukla Türkiye'den ziyaretçiler var. ABD ikinci sırada, Almanya ise üçüncü sırada yer alıyor" ifadelerini kullandı.

Proje danışmanı Dr. Harun Tuncer ise, projenin akademiye katkısının da bulunduğunu belirterek, "Akademisyenler çalışacakları bir mesela hakkında literatür taraması gerçekleştirdiklerinde, makale başlığı veya bir kitap başlığı üzerinden arama gerçekleştiriyorlardı. Bu projeyle beraber Osmanlıca makale ve kitaplar içerisinde Latin harfleriyle arama yapabiliyorlar" diye konuştu.

Tuncer, projenin şuanda 78 üniversite ve muhtelif belediye ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesine ücretsiz açıldığını söyleyerek, "Nitekim diğer şahıslar sisteme üye olduktan bir yıllık süre boyunca ücretsiz kullanım gerçekleştirebilecek. Yurtdışından görüşmelerimiz devam ediyor. Birtakım üniversitelerle görüşüyoruz. Osmanlı'nın ürettiği tüm içeriklere ulaşma imkanı sunuyoruz. Osmanlı döneminde basılan yaklaşık 26 bin kadarı tespit edilmiş, geriye kalanları tespit edilememiş bir kitap sayısı var. Milyonlarca sayfa gazete ve dergi sayfası var. Dolayısıyla bütün bunların hepsini araştırmacının hizmetine sunmuş oluyoruz. Yaklaşık 3-4 milyon sayfa kadar fen bilimlerinden sosyal bilimlerine kadar tüm alanlardaki metinleri araştırmacının hizmetine sunmuş olacağız" açıklamalarında bulundu.

Kültür ve Turizm Bakanlığından aldıkları ödülden de bahseden Tuncer, "Yılın yenilikçi girişimine aday gösterildik ve ödülü aldık. Ödül oy birliği ile verildi. Projemiz yeni başladığı için bu ödül bizi hem mutlu etti hem de cesaretlendirdi" dedi.

Osmanlı Devleti Osmanlı Haberler