Yargı süreçlerinde devrim niteliğinde değişiklikler hayata geçirilecek

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2025-2029 yıllarını kapsayan Türkiye Yüzyılı Yargı Reformu Strateji Belgesi açıklandı. Adalet Bakanlığı yeni reform sistemi çalışmaları kapsamında 55 bin görüş alırken, 12 bin paydaş anketi yapıldı. 5 amaç, 45 hedef ve 264 faaliyetten oluşan 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde hukukun üstünlüğünü esas alan, öngörülebilir ve gecikmeyen bir adalet sistemi vizyonuyla hazırlanan Türkiye Yüzyılı'nın ilk Yargı Reformu Strateji Belgesi, 2025-2029 yıllarını kapsıyor.

HUKUKİ SÜREÇLER ETKİN HALE GETİRİLECEK

Belgede, "kurumsal yapının güçlendirilmesi ve süreçlerin yeniden yapılandırılması, insan kaynakları kapasitesinin güçlendirilmesi, ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılması, hukuk ve idari yargılama süreçlerinin etkinliğinin artırılması ve adalete erişimin kolaylaştırılması" başlıkları altında 5 amaç yer alıyor.

TEMYİZ VE İSTİNAF İNCELEMELERİ EN GEÇ 6 AY İÇİNDE SONUÇLANDIRILACAK

Yargı Reformu Strateji Belgesi ile birlikte Türkiye Yüzyılı'nda hukukun üstünlüğünü esas alan, demokratik, sivil yeni bir anayasa için çalışmalar yapılacak. Hak ve özgürlüklerin daha etkin korunması için yeni İnsan Hakları Eylem Planı hazırlanacak, ayrıca yeni mahkemeler kurularak faaliyete geçirilecek. Temyiz ve istinaf incelemelerinin en geç 6 ay içerisinde sonuçlandırılması sağlanacak ve bazı uyuşmazlıklar için doğrudan temyiz sistemi getirilecek.

DURUŞMALAR EN FAZLA 2 AY ERTELENEBİLECEK

Açıklanan Strateji Belgesi'nde duruşmaların kesintisiz devamı ilkesine uyulacak ve kanunda gösterilen istisnai hallerde duruşmaların en fazla 2 ay ertelenebilmesi sağlanacak. Yargılama faaliyetlerini destekleyici yapay zeka sistemleri geliştirilecek.

HUKUK FAKÜLTELERİNE YENİ SINAV GELİYOR

Strateji Belgesi'nde öne çıkan başlıklarda hukuk fakültelerine girişte başarı sıralamasının yükseltilmesi de yer alıyor. Ayrıca Türkiye Adalet Akademisi bünyesinde Hukuk Araştırmaları Merkezi kurulacak. Belirli süre içinde telefon abonelik kayıtları güncellenmeyen hatlar iletişime kapatılacak. Hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan ve tutuklama yasağına tabi olan suçlarda kişinin davranışlarının yeniden bir suç işleyeceği hususunda kuvvetli şüphe oluşturması, suçun işleniş şekli, suçun kamu düzenini ağır şekilde bozma tehlikesi gözetilerek tutuklama tedbirine başvurulabilmesine yönelik düzenleme yapılacak.

TRAFİKTE SALDIRI AMACIYLA ARAÇTAN İNEN SÜRÜCÜNÜN EHLİYETİNE EL KONULACAK

Trafikte işlenen suçlar ile trafik güvenliğini tehlikeye atan kabahatlerin yaptırımları, caydırıcılığın göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden belirlenecek. Trafikte saldırı amacıyla araçtan inme gibi davranışlarda sürücü belgesinin geri alınması da dahil olmak üzere müstakil yaptırıma bağlanması sağlanacak. Ölümlü veya yaralamalı trafik kazalarında zaruret dışında olay yerinin terk edilmesi ayrı bir suç olarak düzenlenecek. Yargı Reformu Strateji Belgesi ile ayrıca adalete erişimin kolaylaştırılması amaçlanıyor.

Türkiye Yüzyılı Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde yer alan diğer başlıklar şu şekilde:

KURUMSAL YAPININ GÜÇLENDİRİLMESİ VE SÜREÇLERİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

Türkiye Yüzyılında hukukun üstünlüğünü esas alan, demokratik, sivil yeni bir anayasa için çalışmalar yapılacak.
Hak ve özgürlüklerin daha etkin korunması için yeni insan hakları eylem planı hazırlanacak.
Yeni mahkemeler kurularak faaliyete geçirilecek.
Uyuşturucu kullanma ve ticareti suçuna ilişkin ihtisas mahkemeleri belirlenecek.
Temyiz ve istinaf incelemelerinin en geç 6 ay içerisinde sonuçlandırılması sağlanacak.
Bazı uyuşmazlıklar için doğrudan temyiz sistemi getirilecek.
Duruşmaların kesintisiz devamı ilkesine uyulacak ve kanunda gösterilen istisnai hallerde duruşmaların en fazla 2 ay ertelenebilmesi sağlanacak.
Yargılama faaliyetlerini destekleyici yapay zekâ sistemleri geliştirilecek.
Hukuk fakültesi mezunlarının görev yapacağı noter yardımcılığı müessesesi sisteme kazandırılacak.

İNSAN KAYNAKLARI KAPASİTESİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

Hukuk fakültelerine girişte başarı sıralamasının yükseltilmesi sağlanacak.
Türkiye adalet akademisi bünyesinde "hukuk araştırmaları merkezi" kurulacak.
Adalet personelinin kariyer imkânları artırılarak devlet memurları kanununda adalet hizmetleri sınıfı oluşturulacak.

CEZA ADALETİ SİSTEMİNİN ETKİNLİĞİNİN ARTIRILMASI

Başta bankacılık ve bilişim sistemi kullanılmak suretiyle işlenen dolandırıcılık ve hırsızlık suçları olmak üzere, ceza yargılamasında el koyma ve müsadereden kaynaklanan sorunların çözümüne yönelik düzenlemeler yapılacak.
Suçların önlenmesi amacıyla telefon aboneliği kurulması kimlik doğrulama yöntemleriyle sıkı kurallara bağlanacak.
Belirli süre içinde telefon abonelik kayıtları güncellenmeyen hatlar iletişime kapatılacak.
Hapis cezasını üst sınırı iki yıldan fazla olmayan ve tutuklama yasağına tabi olan suçlarda kişinin davranışlarının yeniden bir suç işleyeceği hususunda kuvvetli şüphe oluşturması, suçun işleniş şekli, suçun kamu düzenini ağır şekilde bozma tehlikesi gözetilerek tutuklama tedbirine başvurulabilmesine yönelik düzenleme yapılacak.
Maktu oranlı denetimli serbestlik uygulaması, cezaların caydırıcılığı açısından yeniden değerlendirilecek.
Trafikte işlenen suçlar ile trafik güvenliğini tehlikeye uğratan kabahatlerin yaptırımları, caydırıcılığın göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden belirlenecek.
Trafikte saldırı amacıyla araçtan inme gibi davranışların, sürücü belgesinin geri alınması da dâhil olmak üzere müstakil yaptırıma bağlanması sağlanacak.
Ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarında zaruret dışında olay yerinin terk edilmesi ayrı bir suç olarak düzenlenecek.
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunun, vücut dokunulmazlığına, hürriyete ve çevreye karşı işlenen suçların cezaları artırılacak.
Ses ve gaz fişeği atabilen silahların izinsiz taşınması'nın yaptırımı artırılacak.
Kişilerin toplu olarak bulunduğu nişan, düğün ve asker uğurlaması gibi yerlerde ses ve gaz fişeği atabilenler de kapsama alınarak silahla ateş eden kişilere verilecek cezalar artırılacak.
Uyuşturucu madde bağımlıları için rehabilitasyona uygun müstakil ceza infaz kurumları oluşturulacak.

HUKUK VE İDARİ YARGILAMA SÜREÇLERİNİN ETKİNLİĞİNİN ARTIRILMASI

Mali sonuçları da dâhil olmak üzere boşanma hukukunun aksayan yönleri gözden geçirilecek, taraflar ile çocukların hak ve menfaatine uygun yeni bir boşanma usulüne ilişkin çalışma yapılacak.
Şiddet içermeyen aile uyuşmazlıklarında aile arabuluculuğu müessesesi getirilecek.
İdari uyuşmazlıklara ilişkin davalarda pilot dava uygulamasına geçilecek.
Alacaklı ile borçlu arasındaki hassas dengeyi gözetecek şekilde yeni bir icra ve iflas kanunu hazırlanacak.

ADALETE ERİŞİMİN KOLAYLAŞTIRILMASI

Aile içi ve kadına yönelik şiddet suçları soruşturma büroları yaygınlaştırılacak.
Yaşlı ve engelli dostu, erişilebilir ve yeterli sosyal alanların bulunduğu adli hizmet binaları inşa edilecek.
Hukuk fakültelerinde hukuk klinikleri uygulamaları yaygınlaştırılacak.