'Genetik yatkınlık testi' ile kişilerin koronayı nasıl geçireceğini öğrenmek mümkün
Koronanın herkeste farklı seyretmesiyle ilgili araştırmalar hız kesmeden devam ediyor. Bilim insanları yaşanan farklılığın 'interferon proteinlerini' sentezleyen bir genden geldiğini ileri sürerken, Genetik Hastalıklar Uzmanı Prof. Dr. Tahsin Yakut, hastalığın nasıl geçeceğini 'genetik yatkınlık testiyle' öğrenmenin mümkün olduğunu söyledi.
Koronavirüs tedavisini yoğun bakımda geçirenler de var, hastalığı hiçbir belirti göstermeden ayakta atlatanlar da. Bilim insanları bunun altında yatan nedenin 'genetik yapı' ile de ilişkili olduğunu ortaya koydu. Türkiye'nin de aralarında olduğu bilimsel çalışma grupları, koronavirüsün vücutta nasıl seyredeceği yönünde önemli bilgiler elde etti.
"GENDE NORMALİN DIŞINDA BİR DURUM VARSA HASTALIK AĞIR GEÇEBİLİR"
Hastalığı ağır geçirme riskinin interferon proteinin noksanlığı ile ilişkili olduğunu anlatan Bahçeşehir Üniversite Hastanesi Medical Park Göztepe Genetik Hastalıklar Tanı Merkezi'nden Prof. Dr. Tahsin Yakut, "Bu gende normalin dışında bir değişiklik varsa bunun şiddetine göre koronavirüs kliniğinin daha ciddi seyredeceği öngörülebiliyor" dedi.
"GENETİK FAKTÖRLER ETKİLİ"
Koronavirüs ve etkileri üzerine dünyada birçok çalışma yapıldığını ifade eden Prof. Dr. Yakut, "İleri yaş ve ilave hastalıklar koronavirüsün ciddiyeti açısından her ne kadar önem taşısa da, hastalığın insanlar arasında farklı klinik etki yarattığını görüyoruz. Koronavirüsün kişiler arası farklı etkiler göstermesinin nedeninin genetik faktörler olabileceği konusunda çalışmalar var. Koronavirüsle mücadelede kişiye katkıda bulunan interferon proteinleri dediğimiz proteinler bulunuyor. Bunlar özellikle interferon beta ve interferon alfa genlerinin ürettiği proteinler. İnterferon genlerinin sentezlediği proteinler vücudun koronavirüse karşı mücadelesinde rol alan proteinler. Bu proteinleri üreten genlerde bir sorun olduğu zaman da kişilerin bu hastalığı daha ağır geçirmesi mümkün. Bu genler vücudumuzda var ve gende değişiklik olup olmaması önemli. Çünkü olumsuz anlamda değişiklik (mutasyon) olduğunda bunların ürettiği proteinlerde de değişiklikler olmaktadır. Normalin dışında bir değişiklik varsa, bunun şiddetine göre koronavirüsün daha ciddi seyredeceği öngörülebiliyor" diye konuştu.
"İNTERFERON ÖLÜM ETKİSİNİ AZALTIYOR"
Yapılan randomize kontrollü çalışmaların oldukça az olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Yakut, "Ancak şimdiye kadar yapılan birkaç çalışmaya göre interferon, klinik yanıta ulaşma süresini değiştirmese de, bunu ulusal protokole ekleyerek 14. günde taburculuk oranını önemli ölçüde artırmış ve mortaliteyi (ölüm etkisi) azaltmıştır" dedi.
TEST NASIL YAPILIYOR?
Kişiden alınan kan ile genetik durumun saptandığını anlatan Prof. Dr. Yakut, "Elde edilen DNA üzerinden bu genin araştırması yapılıyor. Bu test Türkiye'de bizim kendi laboratuvarlarımızda yapılıyor. Bizlerin analizleri sonucunda ise raporlandırılıyor. Yaklaşık 5-7 günde sonuç çıkıyor. Tüm genin dizisi yapılarak değişiklik olup olmadığı saptanarak bir öngörüde bulunuluyor. Ancak bu gende değişim olması kişilerin virüsü illa çok ağır atlatacağı ya da bu gende değişiklik olmaması koronavirüsü çok rahat atlatacağını yüzde 100 garantilemez" ifadelerini kullandı.
"TEST, YAŞAM BİÇİMİ KONUSUNDA ÖNERİLERDE BULUNUYOR"
Genetik testin amacının herhangi bir tedavi önermek olmadığının altını çizen Prof. Dr. Tahsin Yakut, "Hedefimiz kişilerin kendisini koronavirüsten korumak adına daha hassas olmasını sağlamak. İşi ya da yaşam koşulları riskliyse test bu konuda yaşam tarzını daha koruyucu şekle getirmek açısından önerilerde bulunuyor" dedi.
